هفته گذشته شاهد یک رویداد کم نظیر با ماهیت تاریخی بودیم، «صدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم»؛ رویدادی که با صدور پیام مفصل، پرمغز و پرمضمون رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، با عنوان «حوزه پیشرو و سرآمد» رویدادی ماندگار و تحول‌آفرین شد. پیامی ۵۵۸۷ کلمه‌ای که براساس یک مرور محتوایی، حاوی بیش از سی محور و متجاوز از دویست و بیست مفهوم و مسئله است. پیامی که اگرچه مناسبت صدورش، یکصدسالگی بازتاسیس حوزه علمیه قم بود اما مخاطبش حوزه‌های علمیه سراسر کشور و حتی جهان اسلام است.«پیشرو» در فرهنگ لغات، پرچمدار، پیشاهنگ، پیشتاز، پیشقدم، پیشگام، زعیم، طلیعه و مقدم معنی شده است و ضد آن پسروی است و «سرآمد» مترادف با برتر، برجسته، مبرز، متشخص، ممتاز و برگزیده معنی گشته و مخالف آن معمولی و غیرمتشخص معرفی می‌شود. بنابراین، حوزه پیشرو و سرآمد، پیشاهنگ برتر، پرچمدار ممتاز، پیشتاز برجسته و زعیم متشخص و برگزیده است. این پیشرو و سرآمد بودن چگونه محقق می‌شود؟ این پرسش مهمی است که فحول و نخبگان حوزه‌های علمیه باید پاسخ آن را بیابند و بدهند. لازمه پیشرو بودن شناخت خود و ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل حوزه‌های علمیه، شناخت و باور به جامعیت و تمدن‌ساز بودن دین، شناخت جامعه و نیازهای حال و آینده آن، شناخت دشمن و ترفندهایش علیه دین و عالمان دینی و شناخت شبهه‌ها و سؤالات خرد و کلانی است که ذهن و دل آحاد جامعه را هدف قرار داده است. سرآمد بودن نیز مستلزم نوآوری و خلاقیت، شجاعت و مجاهدت، شناخت ابزار روز و مهارت استفاده از آن‎ها، منفعل نشدن و داشتن روحیه تهاجمی و آگاهی به شیوه‌های بلاغ مبین است. حوزه پیشرو و سرآمد در تقابل با تحجر و جمود است همان‎گونه که با بدعت‌ها وتحریفات تحت عنوان پویایی سرستیز دارد. حوزه پیشرو و سرآمد، اقتضائات زمان و مکان را می‌شناسد، اهل تعلیم و تهذیب نفس توأمان است، از علم غیرنافع که در سبک‌زندگی و هدایت جامعه بی‌اثر است پرهیز می‌کند، برای کارهای بزرگ اعتماد به نفس دارد، تخصصی است و از یافته‌های علمی روز بهره‌مند می‌شود و با استبداد و استعمار و استکبار سازگاری ندارد. حوزه پیشرو و سرآمد، محدود به فقه و اصول نیست و از میراث تفسیر قرآن، فلسفه و کلام و دیگر علوم اسلامی خود را نه تنها محروم نمی‌سازد، میراث گذشته را فزونی نیز می‎بخشد. و سخن آخر که آغاز راه است این‎که، تحول حوزه و پیشرو و سرآمد شدن نه آسان است و نه سریع‌الحصول؛ اولا، نیل به جایگاه پیشرو و سرآمد بودن مستلزم تحولات ساختاری، محتوایی و روشی در حوزه‌های علمیه است و ثانیا، میدان‌دار تحقق حوزه پیشرو و سرآمد بیش و پیش از همه، طلاب جوان، نخبه، اندیشمند و دارای روحیه جهادی هستند.