توصیه ای به جناب آقای روحانی
نویسنده: حامد رحیم پور
مترجم:
در عرصه سیاسی ایران ، آنچه بیش از مسئولیتپذیری متداول است، میل به روایتسازی پسینی است؛ روایتهایی که کمتر در پی تبیین حقیقتاند و بیشتر کارکرد تطهیر چهره دارند. سخنان اخیر حسن روحانی در جمع اعضای شورای مرکزی مجمع ایثارگران، که هر چند روز یکبار بخش هایی از آن منتشر می شود، نه یک تحلیل تاریخی بلکه تلاشی برای بازتعریف گذشته از منظر خود و شانه خالیکردن از بار پاسخگویی است. ادعای «آمادگی توافق در بهار ۱۴۰۰» با تعبیر «نگذاشتند»، تلاشی است برای مصادره روایت مذاکرات به نفع شخص خود، در عین آنکه با خلق سه انگاره منفی (همراهی آمریکاییها، مقصر بودن عوامل داخلی و ترس از جنگ)، فضای ذهنی جامعه را نسبت به روند جاری مذاکرات مخدوش میسازد. روحانی که در هشت سال زمامداریاش با چالشهای متعدد اقتصادی، اجتماعی و دیپلماتیک روبهرو بود، اکنون میکوشد با تولید انگارههای خنثیکننده مسئولیت، خود را از ورطه داوری تاریخی برهاند. استفاده مکرر از عباراتی نظیر «نگذاشتند»، دقیقاً از جنس همان تکنیکهای ارتباطی است که در آن، مسئولیت در خلأیی از فاعلهای نامعلوم معلق میشود.
در نقطه مقابل، دولت مستقر با اتخاذ رویکردی متین و دور از هیجان، تلاش کرده است فضای گفتوگو با جهان را از هیاهوی سیاسی داخلی مصون نگاه دارد. شخصیتهایی چون رئیسجمهور پزشکیان، با پرهیز از گزارههای تند و پرهزینه، توانستهاند انسجام نسبی را در سطح حاکمیت دربرابر غرب حفظ کنند؛ انسجامی که در دوران ریاستجمهوری روحانی، بارها و بارها به دلیل دوگانگیهای گفتمانی و تقابلهای جناحی، تضعیف شد. روحانی اما همچنان در پی آن است که تصویری «قهرمانمحور» از خود خلق کند؛ مصلحی که گویا اگر بود، همه مشکلات حل میشد. این تصویرسازی خودبنیاد، همواره با رازآلودگی، ابهامگویی و تقلیل مسئله به «تقصیر دیگران است» همراه بوده است. فراموش نمیکنیم که بخش مهمی از گرههای سیاست خارجی در سالهای پایانی دولت وی، محصول همین ذهنیت و ناکارآمدی در مدیریت تعارضهای قدرت بود. به نظر میرسد اکنون، بهترین توصیه به جناب روحانی، بازگشت به عقلانیتی است که خود مدعی آن بود؛ سکوتی که میتوانست در راستای منافع ملی و اعتبار خودش مفیدتر از هر سخن گفتنی باشد.
10 صفحه اول
پربازدیدترین اخبار