آیا درهم تنیدگی کوانتومی تغییر گذشته را ممکن میکند؟
نویسنده:
مترجم:
ایده سفر در زمان یکی از رویاهای جالب بشری بوده که در فیلمهای علمی تخیلی زیادی هم به تصویر کشیده میشود؛ اما بد نیست بدانید تغییر گذشته و آینده در مقیاس کوانتومی به لحاظ نظری غیرممکن نیست و حدود یکسال قبل تیمی از فیزیکدانان آزمایشی نظری را با کمک خاصیت «درهمتنیدگی کوانتومی» انجام دادند. این آزمایش کاملاً نظری بود و البته هیچ ذره کوانتومی به گذشته بازنگشت. بااینحال، با توجه به خاصیتهای عجیب ذرات کوانتومی بهنظر میرسد که کوانتومها با برهمکنش میتوانند برای سفر در زمان مؤثر واقع شوند؛ چرا که بر دنیای کوانتوم قوانینی متفاوت از قوانین دنیای ما حاکم است. در این دنیا اتفاقات خارقالعاده و عجیبوغریب به وقوع میپیوندد. در آن آزمایش تیمی از فیزیکدانان از خاصیت درهمتنیدگی کوانتومها استفاده کردهاند تا یک منحنی زمانمانند بسته را شبیهسازی یا بهنوعی همان سفر در زمان را اجرا کنند. براساس مقاله منتشرشده در «فیزیکال ریویو»، این آزمایش کاملاً نظری بود و البته هیچ ذره کوانتومی به گذشته بازنگشت. اما با توجه به خاصیتهای عجیب ذرات کوانتومی بهنظر میرسد که کوانتومها با برهمکنش میتوانند برای سفر در زمان مؤثر واقع شوند.
درهمتنیدگی کوانتومی نوعی برهمکنش دو یا چند ذره کوانتومی است. این بدان معنی است که با دانستن خواص یک ذره درهمتنیده، بدون توجه به فاصله بین دو ذره، میتوان اطلاعاتی درباره ذره دیگر بهدست آورد. درهمتنیدگی این ذرات، چون در سطح کوانتومی است، چیزهایی مانند فاصله فیزیکی هیچ تأثیری در رابطه آنها ندارد. در عین آنکه فضا بزرگ است، زمان هم نسبی است، بنابراین تغییر در یک ذره کوانتومی روی زمین، سبب ایجاد تغییر در ذرهای نزدیک یک سیاهچاله با فاصله ۱۰ میلیارد سال نوری خواهد شد. این خود بهمعنای ایجاد تغییر در رفتار زمان گذشته آن ذره است؛ چرا که آن ذره در نزدیکی سیاهچاله شکل دیگری از زمان را تجربه میکند. به طور برعکس، اگر آن ذره در نزدیکی سیاهچاله تغییر وضعیت دهد ذره دیگر که روی زمین است و به خاطر جاذبه کمتر زمان را طور دیگری تجربه میکند تغییر میکند. تحقیقات اخیر قابلیتهای منحنیهای زمان بسته را بررسی میکنند. این منحنیها یک مسیر فرضی به عقب در زمان هستند. استیون هاوکینگ در مقاله خود در سال ۱۹۹۲ گفته بود که قوانین فیزیک اجازه نمیدهد منحنیهای زمانی بسته وجود داشته باشند، بنابراین سفر در زمان غیرممکن است. محققان در مطالعه اخیر نوشتهاند: «باوجوداین، میتوان این منحنیها را بهطور احتمالی توسط مدارهای انتقال از راه دور کوانتومی شبیهسازی کرد». آزمایش این محققان از نظر فیزیک کلاسیک به نظر غیرممکن است، چون باید از پیکان معمولی زمان تبعیت کرد. بااینحال، بهنظر میرسد که درهمتنیدگی کوانتومی میتواند نمونههایی ایجاد کند که عملاً شبیه به سفر در زمان هستند. البته هنوز کسی نمیداند که منحنیهای زمان بسته در واقعیت وجود دارند یا خیر. قوانین فیزیک که ما میشناسیم وجود منحنی زمانمند بسته را مجاز میداند؛ اما این قوانین ناقص هستند. صرفنظر از وجود این منحنیهای واقعی، میتوان از درهمتنیدگی برای شبیهسازی این منحنیها استفاده کرد.
درهمتنیدگی کوانتومی نوعی برهمکنش دو یا چند ذره کوانتومی است. این بدان معنی است که با دانستن خواص یک ذره درهمتنیده، بدون توجه به فاصله بین دو ذره، میتوان اطلاعاتی درباره ذره دیگر بهدست آورد. درهمتنیدگی این ذرات، چون در سطح کوانتومی است، چیزهایی مانند فاصله فیزیکی هیچ تأثیری در رابطه آنها ندارد. در عین آنکه فضا بزرگ است، زمان هم نسبی است، بنابراین تغییر در یک ذره کوانتومی روی زمین، سبب ایجاد تغییر در ذرهای نزدیک یک سیاهچاله با فاصله ۱۰ میلیارد سال نوری خواهد شد. این خود بهمعنای ایجاد تغییر در رفتار زمان گذشته آن ذره است؛ چرا که آن ذره در نزدیکی سیاهچاله شکل دیگری از زمان را تجربه میکند. به طور برعکس، اگر آن ذره در نزدیکی سیاهچاله تغییر وضعیت دهد ذره دیگر که روی زمین است و به خاطر جاذبه کمتر زمان را طور دیگری تجربه میکند تغییر میکند. تحقیقات اخیر قابلیتهای منحنیهای زمان بسته را بررسی میکنند. این منحنیها یک مسیر فرضی به عقب در زمان هستند. استیون هاوکینگ در مقاله خود در سال ۱۹۹۲ گفته بود که قوانین فیزیک اجازه نمیدهد منحنیهای زمانی بسته وجود داشته باشند، بنابراین سفر در زمان غیرممکن است. محققان در مطالعه اخیر نوشتهاند: «باوجوداین، میتوان این منحنیها را بهطور احتمالی توسط مدارهای انتقال از راه دور کوانتومی شبیهسازی کرد». آزمایش این محققان از نظر فیزیک کلاسیک به نظر غیرممکن است، چون باید از پیکان معمولی زمان تبعیت کرد. بااینحال، بهنظر میرسد که درهمتنیدگی کوانتومی میتواند نمونههایی ایجاد کند که عملاً شبیه به سفر در زمان هستند. البته هنوز کسی نمیداند که منحنیهای زمان بسته در واقعیت وجود دارند یا خیر. قوانین فیزیک که ما میشناسیم وجود منحنی زمانمند بسته را مجاز میداند؛ اما این قوانین ناقص هستند. صرفنظر از وجود این منحنیهای واقعی، میتوان از درهمتنیدگی برای شبیهسازی این منحنیها استفاده کرد.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین