پاسخ های صریح وزیر پیشین وزارت خارجه، از انگیزه ورودش به سیاست داخلی تا وضعیت اقامت خانوادهاش در آمریکا و آینده سیاست خارجی
ناگفته های ظریف
ظریف: اگر حمایت آقا نبود، تکه بزرگ من گوشم بود!نویسنده:
مترجم:
هادی محمدی – محمد جواد ظریف از آن سیاستمدارانی است که در هر شرایطی و در هر پست و مقامی که باشد یا حتی نباشد، مصاحبه اش پرسروصدا و برای خواننده مخالف یا موافق او جذاب است . وزیر خارجه اسبق کشورمان که نقش پررنگی در روی کار آمدن پزشکیان داشت ، حالا معاون راهبردی رئیس جمهور است که خودش حواشی زیادی در این دو ماه داشته و تازه می توان گفت آرامشی پیدا کرده است . ظریف در گفت وگویی تفضیلی با خبرآنلاین به برخی زوایای کار در این دو ماه پرداخت و به برخی حواشی نیز پاسخ داد . از موضوع تابعیت دوگانه فرزندانش و نپذیرفتن وزارت خارجه گرفته تا حمایت مقام معظم رهبری و ارتباطش با عباس عراقچی که خیلی ها او را ادامه دهنده راه ظریف در وزارت خارجه می دانند .نکات مهم این گفت وگو را در ادامه می خوانید .
علت تاخیر در دیدار با رهبری
* آقای رئیس جمهور بعد از مشورت هایی که انجام دادند به من فرمودند هیچ مشکلی ندارد و کارم را ادامه دهم. از ایشان خواهش کردم که کتبا این را به من ابلاغ بفرمایید و ایشان هم بزرگواری کردند و کتبا ابلاغ فرمودند و وقتی این ابلاغ کتبی را گرفتم به دیدار مقام معظم رهبری رفتم و برای همین هم دیر رسیدم. یعنی دیر رسیدنم دلیلش این بود که ابلاغ کتبی را زمانی گرفتم که تا خودم را به بیت مقام معظم رهبری رساندم ۵ دقیقه ای دیر شد.
* آن شایعه هم درست نبوده و نمی دانم کدام شیر پاک خورده ای گفتند که آقا سراغ من را گرفته اند. این در روحیات ایشان نیست که این کارها را بکنند.البته رهبری همیشه به من محبت داشته اند و بزرگواری کرده اند.در برجام هم اگر حمایت آقا نبود تکه بزرگ من گوشم بود.
* وظیفه ام فقط این بود که چون اعتقاد دارم قانون چه خوب چه بد باید اجرا شود، به همین دلیل روز ۱۶ مرداد قبل از این که کاری کنم... چون بین ۱۱ مرداد تا ۱۶ مرداد بیشتر گرفتار شورای راهبری و تعیین پیشنهاد وزرا بودم هیچ اقدامی در معاونت راهبردی انجام ندادم و به محض این که مطلع از قانون شدم انصراف دادم. به همین خاطر استعفا نکردم. انصراف دادم چون کاری را شروع نکرده بودم که از آن استعفا دهم.
* ما به فارسی میگوییم اگر را کاشتیم، درنیامد. بله، اگر آقای لاریجانی تایید صلاحیت شده بود، میآمدم. البته اگر فرض کنید آقای لاریجانی و جهانگیری و عارف و پزشکیان تایید صلاحیت شده بودند، سعی میکردم این چهار نفر روی یک نفر تفاهم کنند و با او کار کنیم. ولی گرایش بنده این بود که عقلانیت در کشور حاکم شود.
70درصد اعضای کابینه از کارگروه ها آمدند
حدود ۷۰ درصد اعضای دولت در کمیتهها بررسی شدند و رأی قابلتوجهی آوردند. الان دولت دولتی است که از مجلس رأی اعتماد گرفته و برای گرفتن رأی اعتماد، این ترکیب بهترین ترکیبی بوده که آقای دکتر پزشکیان توانستهاند انتخاب کنند. همه وزرا و معاونین رئیسجمهور الان همکاران من هستند در دولت و من هم یک همکار کوچک آنها در دولت هستم و با همه آنها با کمال احترام و احترامی که به رأی نمایندگان مردم و نظر رئیسجمهور قائلم، همکاری خواهیم کرد و کمک خواهیم کرد که همه موفق باشند.
نقش بی بدیل مقام معظم رهبری در فرایند انتخابات
*مقام معظم رهبری در این که انتخابات ریاست جمهوری با رقابت و سلامت برگزار شود نقش بیبدیلی داشتند. یعنی هیچ کس نمیتواند منکر این واقعیت شود که بدون حمایت و ورود مستقیم مقام معظم رهبری انتخاباتی با این رقابتپذیری و با این سلامت برگزار شود که هیچ کس نتواند نسبت به سلامت انتخابات سوال کند. بعد از آن هم حمایتی که رهبری کردند از آقای دکتر پزشکیان و از بیشترین گزینههای ایشان برای عضویت در دولت. طبیعی است که مقام معظم رهبری همه این گزینهها را نشناسند. شاید لازم باشد اعتراف کنم که من هم بسیاری از این گزینهها را نمیشناختم. فقط به روند باور داشتم. معتقد بودم که باید به کار کارشناسی احترام گذاشت.
این دولت شجاعت توافق را دارد
* برداشتم این است که رهبری هیچ وقت مخالف مذاکره نبودهاند. چارچوبهایی داشتهاند. چارچوبهایی را داشتهاند که آن چارچوبها را هم دولت یازدهم و هم دوازدهم و هم سیزدهم رعایت کرده است. ولی توافق کردن نیاز به شجاعت دارد. وقتی توافق میکنید یعنی هر قدر هم امتیاز گرفته باشید آن که برجسته میشود امتیازهایی است که دادهاید. اطمینان دارم هم آقای دکتر عراقچی و هم آقای دکتر پزشکیان این شجاعت را دارند، لذا به مردم اطمینان میدهم که اگر طرف مقابل این آمادگی را داشته باشد که حقوق مردم ایران را به رسمیت بشناسد حتماً دوستان ما در وزارت امور خارجه و ریاست جمهوری و شورای امنیت ملی شجاعت این را دارند که حرکت به جلو باشد.
داستان زن تحریمی و بستنی بعد از انتخابات
* حتماً شیرینترین لحظه وقتی بود که اعلام شد آقای دکتر پزشکیان به ریاست جمهوری انتخاب شدهاند و خیال مردم راحت شد و مردم خوشحال شدند. شنیدم خانمی گفت من روز جمعه رای ندادم، ولی روز شنبه بستنی به مردم دادم. این برای من خیلی شیرین است که مردم از این انتخابات آن قدر خوشحال شوند. تلخترین خاطره من زمانی بود که دوستانی در جلسات میآمدند و جلسات را شلوغ میکردند. پلاکارد بلند میکردند و داد میزدند. مجبور بودم مانع کتککاری شوم.
واکنش ظریف به اظهارات عراقچی درباره غیرقابل احیا بودن برجام
* آقای عراقچی نکتهای فنی را مطرح کردند که برخی تاریخها در برجام بوده است. مثلاً پارسال باید اتفاقاتی میافتاده و به جز اتفاقی که اتوماتیک بود و در سازمان ملل متحد تحریمهای موشکی رفع شد بقیه اتفاقات انجام نشد. باید تاریخ جدیدی توافق شود که آن اتفاقات بیفتد. از این موارد تکنیکی است که چون با دقت زیادی به عنوان مذاکرهکننده ارشد هستهای در زمان ما و الان به عنوان مسئول سیاست خارجی صحبت میکنند به این دقتها اشاره کردهاند.
ماجرای انتشار فایل صوتی
* این دوستانی که الان به بنده مهرورزی میکنند، از ۲۰ سال پیش هم به بنده مهرورزی میکردند. ارتباطی به فایل صوتی ندارد. هرکسی که رابطه من با مرحوم شهید سپهبد سلیمانی را دیده و ارتباط ما را دیده میداند که با هم خیلی رفیق بودهایم. در آن فایل صوتی هم هیچ توهینی به شهید سلیمانی نیست. گروهی آن فایل را تقطیع کردند و تکههایی را آوردند. اگر کسی سه ساعت را گوش کند میبیند که نگاه من به شهید سلیمانی نگاه همراه با تقدیر و تشویق و ارادت است. البته یادتان نرود که این دوستانی که الان دارند به من حمله میکنند به شهید سلیمانی در توئیت رسمی توهین کردهاند.
اهل کشورگشایی و اضافه کردن تشکیلات نیستم
* معاونت راهبردی ریاست جمهوری جدید بوده و بازوی اصلیاش مرکز بررسیهای استراتژیک است و من هم اهل کشورگشایی و اضافه کردن تشکیلات نیستم. باید نگاهی مسئلهمحور به مشکلات کشور داشته باشیم که همه آنها فرابخشی است. بر اساس این مسائل فکر کنیم که چطور میشود به راهحل رسید.
* ضمانت اجرای طرح در مقبولیت طرح است و در این که مشتریان ما که اعضای دولت هستند احساس کنند که این حرف معقولی است که زده میشود. یکی دیگر از کارها ارتباط نخبگان با حاکمیت است که شاید دهها و یا صدها مرکز تحقیقاتی یا بررسی یا اتاق فکر یا اندیشکده دولتی داریم. باید یک جایی اینها هماهنگ و جهتدهی شوند و ضمناً باید با نخبگان جامعه ارتباط برقرار کنیم.
من و فرزندانم گناهی نداریم
*فرزندانم در زمانی که در آمریکا دانشجو بودم در آنجا به دنیا آمدند. این نه گناه من است و نه آنها. این قانون به نظرم بیدقتیهایی دارد که یکی همین است. شخصاً از این قانون بیاطلاع بودم، لذا روز یازدهم که بنده حکمم خورد، دو روز بعدش شروع به این صحبتها شد و قانون را به ما نشان دادند. من روز شانزدهم اعلام انصراف کردم. آن پروسه دیگری بود و آن توئیتی که در مورد کنارهگیری زدم پروسه دیگری بود. آقای رئیسجمهور با توجه به این که در توئیتم گفتم رایزنیهایی کردند و به من دستور دادند که بازگشت به نامه ۱۶ مردادم که مقتضی است برگردی. حالا برخیها گفتهاند که این خلاف است. بالاخره من دارم دستور رئیسجمهور محترم را اجرا میکنم و ایشان هم مشورتهایی با جاهای مختلف داشتهاند و نظرشان این بوده که وظیفه دارم کارم را ادامه دهم و متوقف نکنم.
3 سال است که از ایران خارج نشدهام
* هیچ وقت بعد از وزارتم تا الان از ایران خارج نشدهام. این هم شاید نوبر باشد برای دوستان که دقیقاً سه سال و چند هفته است که از ایران خارج نشدهام. در کنفرانسهای ویدئوکنفرانسی محدود شرکت کردهام. فقط محدود به غزه. در کنفرانسهای بسیاری هم دعوت بودم و شرکت نکردم. ولی در مورد غزه در چند ویدئوکنفرانس شرکت کردهام. یک کتاب مشترک با تعدادی از وزرای خارجه سابق نوشتهایم. نمیدانم بیرون آمده یا نه که در مورد غزه است. در مورد نقش آمریکا در جنایات بینالمللی رژیم صهیونیستی در غزه نوشتم. یک مقاله حقوقی در این کتاب که یا چاپ شده یا همین روزها بیرون خواهد آمد. از این جور کارها انجام دادهام.
علت تاخیر در دیدار با رهبری
* آقای رئیس جمهور بعد از مشورت هایی که انجام دادند به من فرمودند هیچ مشکلی ندارد و کارم را ادامه دهم. از ایشان خواهش کردم که کتبا این را به من ابلاغ بفرمایید و ایشان هم بزرگواری کردند و کتبا ابلاغ فرمودند و وقتی این ابلاغ کتبی را گرفتم به دیدار مقام معظم رهبری رفتم و برای همین هم دیر رسیدم. یعنی دیر رسیدنم دلیلش این بود که ابلاغ کتبی را زمانی گرفتم که تا خودم را به بیت مقام معظم رهبری رساندم ۵ دقیقه ای دیر شد.
* آن شایعه هم درست نبوده و نمی دانم کدام شیر پاک خورده ای گفتند که آقا سراغ من را گرفته اند. این در روحیات ایشان نیست که این کارها را بکنند.البته رهبری همیشه به من محبت داشته اند و بزرگواری کرده اند.در برجام هم اگر حمایت آقا نبود تکه بزرگ من گوشم بود.
* وظیفه ام فقط این بود که چون اعتقاد دارم قانون چه خوب چه بد باید اجرا شود، به همین دلیل روز ۱۶ مرداد قبل از این که کاری کنم... چون بین ۱۱ مرداد تا ۱۶ مرداد بیشتر گرفتار شورای راهبری و تعیین پیشنهاد وزرا بودم هیچ اقدامی در معاونت راهبردی انجام ندادم و به محض این که مطلع از قانون شدم انصراف دادم. به همین خاطر استعفا نکردم. انصراف دادم چون کاری را شروع نکرده بودم که از آن استعفا دهم.
* ما به فارسی میگوییم اگر را کاشتیم، درنیامد. بله، اگر آقای لاریجانی تایید صلاحیت شده بود، میآمدم. البته اگر فرض کنید آقای لاریجانی و جهانگیری و عارف و پزشکیان تایید صلاحیت شده بودند، سعی میکردم این چهار نفر روی یک نفر تفاهم کنند و با او کار کنیم. ولی گرایش بنده این بود که عقلانیت در کشور حاکم شود.
70درصد اعضای کابینه از کارگروه ها آمدند
حدود ۷۰ درصد اعضای دولت در کمیتهها بررسی شدند و رأی قابلتوجهی آوردند. الان دولت دولتی است که از مجلس رأی اعتماد گرفته و برای گرفتن رأی اعتماد، این ترکیب بهترین ترکیبی بوده که آقای دکتر پزشکیان توانستهاند انتخاب کنند. همه وزرا و معاونین رئیسجمهور الان همکاران من هستند در دولت و من هم یک همکار کوچک آنها در دولت هستم و با همه آنها با کمال احترام و احترامی که به رأی نمایندگان مردم و نظر رئیسجمهور قائلم، همکاری خواهیم کرد و کمک خواهیم کرد که همه موفق باشند.
نقش بی بدیل مقام معظم رهبری در فرایند انتخابات
*مقام معظم رهبری در این که انتخابات ریاست جمهوری با رقابت و سلامت برگزار شود نقش بیبدیلی داشتند. یعنی هیچ کس نمیتواند منکر این واقعیت شود که بدون حمایت و ورود مستقیم مقام معظم رهبری انتخاباتی با این رقابتپذیری و با این سلامت برگزار شود که هیچ کس نتواند نسبت به سلامت انتخابات سوال کند. بعد از آن هم حمایتی که رهبری کردند از آقای دکتر پزشکیان و از بیشترین گزینههای ایشان برای عضویت در دولت. طبیعی است که مقام معظم رهبری همه این گزینهها را نشناسند. شاید لازم باشد اعتراف کنم که من هم بسیاری از این گزینهها را نمیشناختم. فقط به روند باور داشتم. معتقد بودم که باید به کار کارشناسی احترام گذاشت.
این دولت شجاعت توافق را دارد
* برداشتم این است که رهبری هیچ وقت مخالف مذاکره نبودهاند. چارچوبهایی داشتهاند. چارچوبهایی را داشتهاند که آن چارچوبها را هم دولت یازدهم و هم دوازدهم و هم سیزدهم رعایت کرده است. ولی توافق کردن نیاز به شجاعت دارد. وقتی توافق میکنید یعنی هر قدر هم امتیاز گرفته باشید آن که برجسته میشود امتیازهایی است که دادهاید. اطمینان دارم هم آقای دکتر عراقچی و هم آقای دکتر پزشکیان این شجاعت را دارند، لذا به مردم اطمینان میدهم که اگر طرف مقابل این آمادگی را داشته باشد که حقوق مردم ایران را به رسمیت بشناسد حتماً دوستان ما در وزارت امور خارجه و ریاست جمهوری و شورای امنیت ملی شجاعت این را دارند که حرکت به جلو باشد.
داستان زن تحریمی و بستنی بعد از انتخابات
* حتماً شیرینترین لحظه وقتی بود که اعلام شد آقای دکتر پزشکیان به ریاست جمهوری انتخاب شدهاند و خیال مردم راحت شد و مردم خوشحال شدند. شنیدم خانمی گفت من روز جمعه رای ندادم، ولی روز شنبه بستنی به مردم دادم. این برای من خیلی شیرین است که مردم از این انتخابات آن قدر خوشحال شوند. تلخترین خاطره من زمانی بود که دوستانی در جلسات میآمدند و جلسات را شلوغ میکردند. پلاکارد بلند میکردند و داد میزدند. مجبور بودم مانع کتککاری شوم.
واکنش ظریف به اظهارات عراقچی درباره غیرقابل احیا بودن برجام
* آقای عراقچی نکتهای فنی را مطرح کردند که برخی تاریخها در برجام بوده است. مثلاً پارسال باید اتفاقاتی میافتاده و به جز اتفاقی که اتوماتیک بود و در سازمان ملل متحد تحریمهای موشکی رفع شد بقیه اتفاقات انجام نشد. باید تاریخ جدیدی توافق شود که آن اتفاقات بیفتد. از این موارد تکنیکی است که چون با دقت زیادی به عنوان مذاکرهکننده ارشد هستهای در زمان ما و الان به عنوان مسئول سیاست خارجی صحبت میکنند به این دقتها اشاره کردهاند.
ماجرای انتشار فایل صوتی
* این دوستانی که الان به بنده مهرورزی میکنند، از ۲۰ سال پیش هم به بنده مهرورزی میکردند. ارتباطی به فایل صوتی ندارد. هرکسی که رابطه من با مرحوم شهید سپهبد سلیمانی را دیده و ارتباط ما را دیده میداند که با هم خیلی رفیق بودهایم. در آن فایل صوتی هم هیچ توهینی به شهید سلیمانی نیست. گروهی آن فایل را تقطیع کردند و تکههایی را آوردند. اگر کسی سه ساعت را گوش کند میبیند که نگاه من به شهید سلیمانی نگاه همراه با تقدیر و تشویق و ارادت است. البته یادتان نرود که این دوستانی که الان دارند به من حمله میکنند به شهید سلیمانی در توئیت رسمی توهین کردهاند.
اهل کشورگشایی و اضافه کردن تشکیلات نیستم
* معاونت راهبردی ریاست جمهوری جدید بوده و بازوی اصلیاش مرکز بررسیهای استراتژیک است و من هم اهل کشورگشایی و اضافه کردن تشکیلات نیستم. باید نگاهی مسئلهمحور به مشکلات کشور داشته باشیم که همه آنها فرابخشی است. بر اساس این مسائل فکر کنیم که چطور میشود به راهحل رسید.
* ضمانت اجرای طرح در مقبولیت طرح است و در این که مشتریان ما که اعضای دولت هستند احساس کنند که این حرف معقولی است که زده میشود. یکی دیگر از کارها ارتباط نخبگان با حاکمیت است که شاید دهها و یا صدها مرکز تحقیقاتی یا بررسی یا اتاق فکر یا اندیشکده دولتی داریم. باید یک جایی اینها هماهنگ و جهتدهی شوند و ضمناً باید با نخبگان جامعه ارتباط برقرار کنیم.
من و فرزندانم گناهی نداریم
*فرزندانم در زمانی که در آمریکا دانشجو بودم در آنجا به دنیا آمدند. این نه گناه من است و نه آنها. این قانون به نظرم بیدقتیهایی دارد که یکی همین است. شخصاً از این قانون بیاطلاع بودم، لذا روز یازدهم که بنده حکمم خورد، دو روز بعدش شروع به این صحبتها شد و قانون را به ما نشان دادند. من روز شانزدهم اعلام انصراف کردم. آن پروسه دیگری بود و آن توئیتی که در مورد کنارهگیری زدم پروسه دیگری بود. آقای رئیسجمهور با توجه به این که در توئیتم گفتم رایزنیهایی کردند و به من دستور دادند که بازگشت به نامه ۱۶ مردادم که مقتضی است برگردی. حالا برخیها گفتهاند که این خلاف است. بالاخره من دارم دستور رئیسجمهور محترم را اجرا میکنم و ایشان هم مشورتهایی با جاهای مختلف داشتهاند و نظرشان این بوده که وظیفه دارم کارم را ادامه دهم و متوقف نکنم.
3 سال است که از ایران خارج نشدهام
* هیچ وقت بعد از وزارتم تا الان از ایران خارج نشدهام. این هم شاید نوبر باشد برای دوستان که دقیقاً سه سال و چند هفته است که از ایران خارج نشدهام. در کنفرانسهای ویدئوکنفرانسی محدود شرکت کردهام. فقط محدود به غزه. در کنفرانسهای بسیاری هم دعوت بودم و شرکت نکردم. ولی در مورد غزه در چند ویدئوکنفرانس شرکت کردهام. یک کتاب مشترک با تعدادی از وزرای خارجه سابق نوشتهایم. نمیدانم بیرون آمده یا نه که در مورد غزه است. در مورد نقش آمریکا در جنایات بینالمللی رژیم صهیونیستی در غزه نوشتم. یک مقاله حقوقی در این کتاب که یا چاپ شده یا همین روزها بیرون خواهد آمد. از این جور کارها انجام دادهام.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین