مشهد ؛ فرصتی ایده آل برای «اکو»
نصراله پژمانفر
برگزاری بیست‌وهشتمین نشست سازمان‌همکاری‌های اقتصادی کشورهای عضو اکو در سطح وزرای امورخارجه در مشهدمقدّس، فرصت بهنگام و مغتنمی برای معرفی ظرفیت‌های مذهبی، فرهنگی و اقتصادی این شهر ملائک‌پاسبان خواهدبود. سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو در سال۱۳۴۱ توسط سه‌کشور ایران، ترکیه و پاکستان، با شعار توسعه اجتماعی و اقتصادی پایدار برای مردم منطقه و با هدف بهبود شرایط اقتصادی، حذف تدریجی موانع تجاری، تدوین برنامه مشترک برای توسعه منابع‌انسانی و تسریع برنامه توسعه حمل‌ونقل بین کشورهای عضو شکل گرفت. پس‌از فروپاشی اتّحادجماهیرشوروی و با پیوستن هفت‌کشور دیگر به این سازمان، اکو هم‌اکنون با داشتن 10عضو، حدود ۴۸۰میلیون‌نفرجمعیت و بیش‌از ۸میلیون کیلومترمربع وسعت، یکی از سازمان‌های مهم همکاری اقتصادی در منطقه شناخته‌می‌شود که با دارابودن ظرفیت‌های مهمی نظیر نفت و گاز و صنعت، انتظار نفش‌آفرینی بیشتر و بهتر در اقتصاد منطقه خاورمیانه از آن می‌رود. سازمان‌همکاری‌های‌اقتصادی(اکو) همچنین در بسیاری از ابتکارات‌جهانی، به‌عنوان یک شریک فعال حضور چشمگیری داشته و نقش سازنده و بی‌بدیلی در پیشبرد اهداف توسعه‌ی‌پایدار در بسیاری از حوزه‌ها ایفا کرده‌است. این سازمان در برخی سرفصل‌ها از انتظارات از پیش تعیین‌شده جلوتر بوده که به عنوان مثال می‌توان به همکاری در بخش انرژی‌های‌نو و محیط‌زیست، مدیریت بلایای‌طبیعی و مقابله با جرایم سازمان‌یافته و موادمخدر و گردشگری و همچنین گسترش همکاری با سایر سازمان‌های بین‌المللی اشاره کرد.
با این حال متاسفانه سازمان‌همکاری‌های‌اقتصادی(اکو) در طول۶۲سال گذشته نتوانسته جایگاه اقتصادی و سیاسی تعیین‌کننده‌ای در معادلات‌جهانی پیدا کند و نقش بزرگی در رشد تجارت‌جهانی داشته‌باشد. از سوی دیگر آزادسازی‌اقتصادی و خصوصی‌سازی نیز در اکثر کشورهای عضو به معنایی که نظریه‌پردازان اقتصادی از آن یاد کرده‌اند، اتّفاق نیافتاده و همین، تاثیرگذاری اکو در معادلات‌جهانی را با چالش مواجه کرده‌است.
در چنین موقعیّتی، میزبانی مشهدالرّضا(ع) از بیست‌وهشتمین نشست این اجلاس‌منطقه‌ای، فصل ممتاز دیگری از ظرفیّت‌های بالقوه‌ی این سازمان را فرا روی کشورهای عضو می‌گشاید و «دیپلماسی‌زیارت» را به عنوان نقطه‌عطف تازه‌ای در هم‌پیوندی و هم‌رسانی کشورهای‌مسلمان عضواکو فرا راه متولیان امر قرارمی‌دهد.
پیش‌تر یکی از پیشنهادهای جمهوری‌اسلامی‌ایران برای گسترش همکاری‌ها در سازمان اکو، صدور ویزایی شبیه شنگن در میان کشورهای‌عضو بود و امروز با توجّه به اهمّیت گردشگری‌زیارت میان ده‌کشور عضو سازمان‌همکاری‌های‌اقتصادی(اکو)، باهدف تقویت پیوندهای‌فرهنگی و همبستگی‌بین‌المللی، می‌توان پیشنهاد صدور روادید‌زیارت و تسهیل در پذیرش و اقامت زایران کشورهای عضو اکو را در دستور کار این اجلاس قرارداد.
تدقیق و تمرکز بر مشترکات‌فرهنگی، اقتصادی و تمدّنی ده‌کشور عضو سازمان‌همکاری‌های‌اقتصادی(اکو)، برای تاثیرگذاری بهتر و بیشتر بر معادلات منطقه‌ای ضروری است. بر این اساس پیشنهاد تشکیل کارگروهی‌مشترک، با نقش‌پذیری فعّال بانک‌توسعه و تجارت اکو و اتاق‌های‌بازرگانی‌کشورهای‌عضو برای احصاء ظرفیت‌های مغفول‌مانده اقتصادی و فرهنگی در راستای افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری درون‌منطقه‌ای، کمک شایانی به قدرت‌گرفتن و تاثیرگذاری سازمان‌همکاری‌های‌اقتصادی‌اکو در سطح منطقه خواهد‌نمود.
مناسب است، وزارت خارجه نسبت به ظرفبت‌های مشترک این ده کشور در حوزه‌های توریست زیارت و توریست سلامت که مشهد این ظرفیت را به صورت منحصر به فرد در ایران دارد، معرفی نموده و در جهت تحقق این موضوع دبیرخانه این سازمان در تهران موضوعات را پیگیری و در جلسه بعدی اکو گزارش آن را ارائه دهند.