توهم درمان زخم‌های‌روانی با گذشت‌زمان
دکتر الناز علوی | متخصص روان‌شناسی سلامت
بعضی‌ها تصور می‌کنند که احساسات ناخوشایند نیازی به درمان تخصصی ندارد. چنین افرادی وقتی احساس‌هایی مانند غم، ترس، نگرانی، خشم و ... را تجربه می‌کنند، اولین و آخرین گزینه‌شان برای درمان گذشت زمان است. آن‌ها معتقدند که اگر کمی صبر کنند، بعد از یک هفته، یک ماه یا نهایتا چند ماه، این زخم‌ها خود به خود درمان خواهد شد. اما زخم‌های روانی حل‌نشده می‌توانند طولانی شوند و به صورت غیرمنتظره به شکل اشک، خشم یا اجتناب بروز پیدا کنند. در ادامه نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
زخم‌های عاطفی در مقایسه با زخم‌های جسمی
بعضی از ما به اشتباه شفای عاطفی را معادل شفای فیزیکی در نظر می‌گیریم. مثلا معتقدیم اگر به خوبی از زخم فیزیکی مراقبت کنیم، با گذر زمان به صورت کامل درمان می‌شود. اما زخم‌های عاطفی اگر درمان‌نشده باقی بمانند، می‌توانند آسیب‌های ماندگار ایجاد کنند. نادیده گرفتن درد عاطفی و احساسی معادل نادیده گرفتن یک بریدگی عمیق است. ممکن است درمان بریدگی عمیق در کوتاه‌مدت آسان جلوه کند اما پیامدهای ویرانگری را به وجود خواهد آورد.
نشانه‌های داشتن زخم‌های عاطفی درمان‌نشده
اگر مدام از بحث درباره برخی موضوعات، خاطرات یا آدم‌ها طفره می‌روید، این می‌تواند نشانه‌ای از روان‌زخم‌های درمان‌نشده باشد. در ضمن، آیا محرک‌های ناچیز باعث می‌شود واکنش‌های احساسی بسیار شدید بروز بدهید؟ این امر می‌تواند نشان‌دهنده روان‌زخم طولانی‌شده روان باشد. یادتان باشد که همه زخم‌های عاطفی واضح و شفاف نیستند. برخی ممکن است در زیر سطح خفته بمانند و با ظرافت روی آگاهی هوشیارمان و زندگی‌مان اثر بگذارند.
بازسازی شناختی برای درمان زخم‌های روانی
درست مثل زخم‌های فیزیکی، شفای زخم‌های روانی هم در وهله نخست با پذیرش وجودشان، زدودن عفونت (احساسات ناخوشایند) و فرصت دادن به آن برای شفا یافتن، آغاز می‌شود. این فرایند ممکن است دردناک باشد اما برای بهبودی ماندگار ضروری است. زمان همه زخم‌ها را درمان می‌کند اما در صورتی‌که فعالانه در فرایند درمان مشارکت کنیم. از طریق قبول کردن و مراقبت‌کردن از زخم‌های عاطفی، می‌توانیم رو به جلو حرکت کنیم و یک زندگی پر از شادی، هدفمندی و صلح بسازیم.
سخت در اشتباهید ...
چندبار این جمله معروف را شنیده‌اید که: «گذشت زمان هر چیزی را درست خواهد کرد؟». بسیاری از مردم از این عبارت برای درمان زخم‌های روانی خود استفاده می‌کنند. بدین صورت که می‌گویند اگر حس بدی وجود دارد، کافی است بخوابید، استراحت کنید یا به هر نحوی عمر خود را بگذرانید تا همه چیز به صورت جادویی و به خاطر گذر زمان درمان شود. اما آیا گذر زمان، واقعا این مشکل را درمان می‌کند یا خیر؟ اگر معتقدید تنها کاری كه در برابر مشكلات باید انجام دهید این است که عقب‌نشینی کنید، دست روی دست بگذارید تا گذر زمان به نحوی جادویی تمام مشکلات، غم‌ها، ترس‌ها، احساس گناه و خشم‌ها را از شما دور کند، باید بدانید سخت در اشتباهید. اصلا چرا از این نسخه گذشت زمان در موارد دیگر استفاده نمی‌كنید؟ مثلا هنگامی که مریضی جسمی داریدچرا آن را تنها به زمان نمی‌سپارید؟ چرا برای یافتن شغلی مناسب تلاش می‌کنید و مدام در حال جست‌و‌جو هستید؟
صبوری در کنار دریافت کمک تخصصی
بهتر است بدانید در بسیاری موارد بعد از گذشت مراحل اولیه از تجربه احساسات منفی و بعد از گذشت هفته‌ها و ماه‌ها زمانی که با واقعیت زندگی روبه رو می‌شوید وارد برهه‌ای از زمان خواهید شد که اوضاع وخیم‌تر می شود، بنابراین گاه گذر زمان نه تنها باعث بهبود نمی‌شود بلکه می تواند همه چیز را خراب‌تر کند. گذر زمان به تنهایی چیزی را درمان نمی‌کند بلکه تنها به دفن مشکلات در عمق ذهن منجر خواهد شد. به جای امید به گذر زمان بهتر است برای حل چنین مشکلاتی و بهبود خود عمل و تلاش کنید. اگر واقعا می‌خواهید هر زخم روانی در وجود خود را درمان کنید، تنها یک راه وجود دارد و آن این است که همزمان با صبورى، از درمان تخصصى و حرفه‌اى روانشناس و روان‌درمانگر بهره بگیرید.
زخم‌های عاطفی در مقایسه با زخم‌های جسمی
بعضی از ما به اشتباه شفای عاطفی را معادل شفای فیزیکی در نظر می‌گیریم. مثلا معتقدیم اگر به خوبی از زخم فیزیکی مراقبت کنیم، با گذر زمان به صورت کامل درمان می‌شود. اما زخم‌های عاطفی اگر درمان‌نشده باقی بمانند، می‌توانند آسیب‌های ماندگار ایجاد کنند. نادیده گرفتن درد عاطفی و احساسی معادل نادیده گرفتن یک بریدگی عمیق است. ممکن است درمان بریدگی عمیق در کوتاه‌مدت آسان جلوه کند اما پیامدهای ویرانگری را به وجود خواهد آورد.
نشانه‌های داشتن زخم‌های عاطفی درمان‌نشده
اگر مدام از بحث درباره برخی موضوعات، خاطرات یا آدم‌ها طفره می‌روید، این می‌تواند نشانه‌ای از روان‌زخم‌های درمان‌نشده باشد. در ضمن، آیا محرک‌های ناچیز باعث می‌شود واکنش‌های احساسی بسیار شدید بروز بدهید؟ این امر می‌تواند نشان‌دهنده روان‌زخم طولانی‌شده روان باشد. یادتان باشد که همه زخم‌های عاطفی واضح و شفاف نیستند. برخی ممکن است در زیر سطح خفته بمانند و با ظرافت روی آگاهی هوشیارمان و زندگی‌مان اثر بگذارند.
بازسازی شناختی برای درمان زخم‌های روانی
درست مثل زخم‌های فیزیکی، شفای زخم‌های روانی هم در وهله نخست با پذیرش وجودشان، زدودن عفونت (احساسات ناخوشایند) و فرصت دادن به آن برای شفا یافتن، آغاز می‌شود. این فرایند ممکن است دردناک باشد اما برای بهبودی ماندگار ضروری است. زمان همه زخم‌ها را درمان می‌کند اما در صورتی‌که فعالانه در فرایند درمان مشارکت کنیم. از طریق قبول کردن و مراقبت‌کردن از زخم‌های عاطفی، می‌توانیم رو به جلو حرکت کنیم و یک زندگی پر از شادی، هدفمندی و صلح بسازیم.
سخت در اشتباهید ...
چندبار این جمله معروف را شنیده‌اید که: «گذشت زمان هر چیزی را درست خواهد کرد؟». بسیاری از مردم از این عبارت برای درمان زخم‌های روانی خود استفاده می‌کنند. بدین صورت که می‌گویند اگر حس بدی وجود دارد، کافی است بخوابید، استراحت کنید یا به هر نحوی عمر خود را بگذرانید تا همه چیز به صورت جادویی و به خاطر گذر زمان درمان شود. اما آیا گذر زمان، واقعا این مشکل را درمان می‌کند یا خیر؟ اگر معتقدید تنها کاری كه در برابر مشكلات باید انجام دهید این است که عقب‌نشینی کنید، دست روی دست بگذارید تا گذر زمان به نحوی جادویی تمام مشکلات، غم‌ها، ترس‌ها، احساس گناه و خشم‌ها را از شما دور کند، باید بدانید سخت در اشتباهید. اصلا چرا از این نسخه گذشت زمان در موارد دیگر استفاده نمی‌كنید؟ مثلا هنگامی که مریضی جسمی داریدچرا آن را تنها به زمان نمی‌سپارید؟ چرا برای یافتن شغلی مناسب تلاش می‌کنید و مدام در حال جست‌و‌جو هستید؟
صبوری در کنار دریافت کمک تخصصی
بهتر است بدانید در بسیاری موارد بعد از گذشت مراحل اولیه از تجربه احساسات منفی و بعد از گذشت هفته‌ها و ماه‌ها زمانی که با واقعیت زندگی روبه رو می‌شوید وارد برهه‌ای از زمان خواهید شد که اوضاع وخیم‌تر می شود، بنابراین گاه گذر زمان نه تنها باعث بهبود نمی‌شود بلکه می تواند همه چیز را خراب‌تر کند. گذر زمان به تنهایی چیزی را درمان نمی‌کند بلکه تنها به دفن مشکلات در عمق ذهن منجر خواهد شد. به جای امید به گذر زمان بهتر است برای حل چنین مشکلاتی و بهبود خود عمل و تلاش کنید. اگر واقعا می‌خواهید هر زخم روانی در وجود خود را درمان کنید، تنها یک راه وجود دارد و آن این است که همزمان با صبورى، از درمان تخصصى و حرفه‌اى روانشناس و روان‌درمانگر بهره بگیرید.