بازگشت مازوت سوزها!
صادق غفوریان
در حالی که دولت ماه قبل اعلام کرد، حاضر نیست با سوخت «مازوت» در نیروگاه ها، سم به ریه مردم وارد کند و به جای سم، خاموشی های منظم را در دستور کار می گذارد، حالا اما سازمان محیط زیست خبر داده که به دلیل بازگشت مازوت‌سوزی به سه نیروگاه اراک، البرز و اصفهان از دستگاه های اجرایی متخلف شکایت می کند.
مصوبه ای که خریدار نداشت
16 آبان بود که معاون اجرایی رئیس جمهور از مردم بابت خاموشی ها به علت قطع مازوت سوزی در نیروگاه ها عذرخواهی و اعلام کرد: «هوا که سرد می‌شود، وارونگی هوا اتفاق می افتدکه یکی از علت‌های اصلی کمبود انرژی و ناترازی انرژی در تولید برق و تامین گاز نیروگاه‌هاست. بعضی نیروگاه‌ها ناگزیر برای تامین برق و جلوگیری از خاموشی از مازوت استفاده می‌کردند. امروز(16 آبان) پس از بررسی‌ها و پس از دستور آقای پزشکیان به دلیل آلودگی خاص در مناطق اراک، کرج و اصفهان ناشی از مازوت سوزی (حدود ۱۶ میلیون تن مازوت‌سوزی) که باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت سوزی متوقف می‌شود.»
در همین زمینه، صدیقه ترابی، سرپرست معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز دو روز قبل(17 آذر) گفت: مازوت‌سوزی را در دومین کارگروه ملی آلودگی هوا با حضور آقای قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور بررسی کردیم و مصوب شد در مرحله اول مازوت‌سوزی در سه نیروگاه شامل نیروگاه‌های شازند اراک، منتظر قائم کرج و شهید منتظری اصفهان متوقف شود. وی درباره علت اتخاذ این تصمیم گفت: «منابع ثابت آلاینده در این سه شهر تاثیر زیادی بر آلودگی هوا می‌گذارند که نیروگاه‌ها در این زمینه سهم قابل توجهی دارند، به‌ویژه در نیروگاه شازند اراک که کاملا مشخص شد، دی اکسید کربن موجود در هوا ناشی از سوختن مازوت است بنابراین مصوب شد که این سه نیروگاه که خیلی نزدیک به مراکز جمعیتی هستند، امسال مازوت نسوزانند... این مصوبه که دستور رئیس‌جمهوری را به همراه داشت و آقای قائم‌پناه به عنوان رئیس کارگروه ملی آلودگی هوا آن را اعلام کرد، امسال باید رعایت شود.» در واقع تصمیم و مصوبه دولت که فلسفه آن، حذف سم از مسیر تنفس شهروندان بود، کمتر از یک ماه دوام آورد و مازوت مجدد به چرخه سوخت نیروگاه ها بازگشت.
محیط زیست: شکایت می کنیمبازگشت مازوت به نیروگاه ها که بر خلاف مصوبه دولت و البته متناقض با قانون هوای پاک(مصوب1384) است، سازمان محیط زیست را بر آن داشته که از دستگاه های متخلف در این زمینه به دستگاه قضا شکایت کند.صدیقه محبی سرپرست معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست دو روز قبل این طور توضیح داده است: «براساس قانون هوای پاک از دستگاه‌های متخلف در این زمینه شکایت خواهیم کرد. با توجه به این که نقش این نیروگاه‌ها در بین ۱۰۲ نیروگاه فعال در تولید برق در کشور چشمگیر نیست، معتقدیم وزارتخانه‌های نیرو و نفت در زمینه‌هایی مانند مدیریت مصرف تلاشی انجام ندادند و بر اساس قانون هوای پاک حتی اگر مجبور به استفاده از مازوت برای تولید برق شوند، باید سوختی استفاده کنند که آلاینده‌های منتشرشده در حدود مجاز انتشار آلاینده‌های هوا باشد. در این زمینه نیز وظایفشان را انجام نداده‌اند بنابراین به‌طور قطع سازمان حفاظت محیط زیست اقدام قضایی خواهد کرد.»
ترک فعل توسط وزارت نفت
قانون هوای پاک درباره استفاده از مازوت در نیروگاه ها شروطی را تعیین کرده که سرپرست معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، توضیح می دهد: در قانون پیش‌بینی شده است که اگر نیروگاه‌ها قصد استفاده از مازوت یا سوخت سنگین را دارند، وزارت نفت باید نسبت به گوگردزدایی از مازوت اقدام کند. بر اساس استاندارد ملی، میزان درصد جرمی سوخت سنگین باید کمتر از 0.8 درصد باشد، در حالی که مازوت در حال استفاده 3.5درصد جرمی گوگرد دارد بنابراین با مصرف هر میلیون لیتر مازوت، حدود ۳۵ تن گوگرد وارد هوا می‌شود. وزارت نفت می‌توانست گوگردزدایی کند و سال‌هاست که قرار است این کار را اجرایی کند. وزارت نفت باید سوخت مازوت کم‌سولفور را در اختیار نیروگاه‌ها قرار دهد.
ادعای وزیر نیرو چیست؟
در همین حال که سازمان محیط زیست بازگشت مازوت به نیروگاه ها توسط وزارتخانه های نیرو و نفت را تخلف می داند، وزیر نیرو روزهای قبل مدعی شد که مصرف در نیروگاه‌ها نیز با بهینه‌سازی سوخت آن ها از ترکیب گاز و مازوت کم سولفور در دستور کار قرار گرفته است که به این ترتیب می‌توان از ظرفیت نیروگاه‌های مازوت سوز نیز حداکثر استفاده را کرد، بدون این که نگرانی برای شهروندان عزیز وجود داشته باشد.
وزیر نیرو همچنین تاکید بر تامین برق را مصوبه شورای عالی امنیت ملی خوانده و گفته است: خوشبختانه با همکاری ارزنده که توسط وزارت نفت انجام شد، عملاً گاز تحویلی به نیروگاه‌ها افزایش یافته و همچنین با تحویل سوخت مناسب گازوئیل به نیروگاه‌ها ضمن برطرف شدن محدودیت‌های تأمین برق، ذخیره‌سازی گازوئیل در نیروگاه‌ها نیز در حال افزایش است و ان‌شاءا... با رعایت مصوبه اخیر شورای امنیت ملی، این رفع محدودیت ادامه خواهد داشت.
برق باشد، مازوت هم نباشد
آن چه مشخص است، قانون هوای پاک که 23 دستگاه برای اجرای آن دارای مسئولیت اند، از سال 1384 تا امروز به اهداف و انتظارات خود نرسیده است. در مقاطعی نیز دستگاه قضا به علت قصور برخی مسئولان در اجرای آن، آن ها را به پای میزمحاکمه کشاند اما همه این قوانین، مصوبات، توضیح و تفسیرها برای مردم، «هوای پاک» نمی شود و تا اراده و بودجه کافی برای اجرای قانون هوای پاک نباشد، همین آش و همین کاسه وجود خواهد داشت و یادمان نرود که بر اساس اعلام وزارت بهداشت سالانه بین 25 تا 30 هزار نفر بر اثر آلودگی هوا در کشور جان می بازند.