هشتگی با عنوان «استعفای پزشکیان» و «استیضاح رئیس جمهور» در فضای مجازی ترند شده است؛ پشت پرده این بازی جدید برخی کاربران فضای مجازی چیست؟
کالبدشکافی یک شایعه
قاسمی
در روزهای اخیر، شایعه‌ای مبنی بر استعفای رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان در فضای مجازی منتشر و به سرعت به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات خبری کشور تبدیل شد. این شایعه، که با سرعتی خیره‌کننده گسترش یافت، هنوز پیامدهایی در فضای سیاسی و اجتماعی دارد. علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور، در واکنش به این موج، در حساب شخصی خود نوشت: «این روزها مطلبی راجع به استعفا، هرچند کم‌اثر و محدود در فضای مجازی دیدم. چنین مواضعی در داخل و انتشار آن به این سرعت برایم غریب بود. در صحبتی که با چند کارشناس فضای مجازی داشتم، با پیگیری اولین توییت دریافتیم سرنخ اولیه موضوع استعفای رئیس‌جمهور و دولت، از سوی گروه‌های خارج‌نشین منتشر شده و با یک هدف عملیات روانی در داخل دنبال شده است. متاسفم که چقدر با سرعت مخالفان کینه‌ای دولت همسو با این افراد می‌شوند.» این اظهارات نشان می‌دهد که دولت منشأ این شایعات را در خارج از کشور و بخشی از یک کمپین هماهنگ روانی می‌داند. ربیعی همچنین به نقش برخی فعالان داخلی در تقویت این شایعات اشاره و از هم‌صدایی ناخواسته آنان با اهداف مخرب خارجی ابراز تأسف کرد.
از بلاگرهای اینستاگرامی تا پیشگوها و منافقین!
یکی از ویژگی‌های این موج خبری، استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای گسترش سریع و هوشمندانه شایعات بود. در میان افرادی که به این ماجرا دامن زدند، به عنوان مثال یک بلاگر معروف اینستاگرامی به نام آیسان که در آمریکا زندگی می کند، نقش برجسته‌ای داشت. وی با تعریف یک داستان، به این شایعه جانی تازه بخشید. در یکی از استوری‌هایش، آیسان ادعا کرد که در خواب دیده است همسر رئیس‌جمهور گفته: «دوست ندارم همسرم رئیس‌جمهور باشد. به او بگویید استعفا کند.» این نوع روایت‌پردازی همزمان با مطرح بودن چنین سوژه ای در شبکه های اجتماعی نشان از برنامه ریزی شده بودن این ماجرا دارد. پیش از اظهارات ربیعی، علی احمدنیا، سرپرست امور اطلاع‌رسانی دولت، در صفحه شخصی خود نوشت: «جریانی در ماه‌های اخیر از سکوت آگاهانه دولت سوءاستفاده و با بی‌صداقتی به رئیس‌جمهور حمله می‌کند. اولویت دولت رفع ناترازی‌ها، بهبود معیشت و تحقق وعده‌های انتخاباتی دکتر پزشکیان است. دولت به دروغ‌های شاخدار مثل استعفای رئیس‌جمهور با هدف جذب فالوور، توجه نمی‌کند و گرفتار حاشیه‌ها نمی‌شود.»یکی دیگر از جنبه‌های عجیب این ماجرا، ورود مریم رجوی، سرکرده گروهک منافقین، به این داستان است. رجوی با تکرار کلیدواژه «استعفای رئیس‌جمهور»، به نظر می‌رسد تلاش داشت تا این روایت را در سطح گسترده‌تری گسترش دهد. اما عجایب این خط خبری به همین جا ختم نمی شود و پای پیشگوها نیز به این داستان باز شده است و برخی شیادان با ادعای ارتباطات معنوی ویژه، پیشگویی کرده بودند که پزشکیان بهمن ماه را نخواهد دید و متاسفانه برخی جریانات سیاسی نیز در دام این افراد مشکوک افتادند.
بازی در زمین دشمن برای زدن گل به خودی!
تجربه تاریخی نشان داده است که رهبرانقلاب همواره با استعفا یا برکناری دولت‌ها مخالف بوده‌اند. در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸، حسن روحانی در نشست خبری خود اعلام کرد که دو بار استعفای خود را با رهبری مطرح کرده اما هر دو بار با مخالفت شدید ایشان مواجه شده است. رهبرانقلاب در واکنش به این درخواست‌ها صراحتاً فرمودند: «حتی اجازه نمی‌دهم یک ساعت زودتر مسئولیت را تحویل دهید.» همچنین در مردادماه ۱۳۹۷، ایشان برکناری دولت را «بازی کردن در نقشه دشمن» دانسته و تأکید کردند: «این‌هایی که خطاب می‌کنند به دولت که بایستی دولت برکنار بشود، این‌ها دارند در نقشه دشمن کار می‌کنند. نخیر، دولت باید با قوت سرِ کار بماند.»در سال ۹۹ نیز، زمانی که در مجلس یازدهم طرح استیضاح رئیس‌جمهور زمزمه می‌شد، مقام معظم رهبری با در نظر گرفتن مصالح نظام اسلامی، بر ضرورت ادامه کار دولت تا پایان دوره قانونی تاکید کردند و فرمودند: «سال آخر دولت‌ها معمولاً سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به هیچ وجه سست نشود.» این مواضع، نشان‌دهنده درایت و تدبیر ایشان در جلوگیری از تزلزل دولت‌ها و حفظ ثبات کشور است.
درهمین خصوص شهاب الدین طباطبایی از اعضای اطلاع رسانی دولت واکنش نشان داد و نوشت: «در چهار ماه گذشته پکیجی از حوادث و اتفاقات و گرفتاری‌های چهار ساله بلکه هشت ساله اتفاق افتاده و به‌جای این که همه رئیس‌جمهور را تقویت کنند، به شایعات این‌چنینی دامن می‌زنند و این گونه برخورد می‌کنند و افکار عمومی را نسبت به دولت ناامید می‌کنند. واقعا خطر نزدیک است من فقط توصیه کنم کسانی‌که شایعه می‌سازند مقداری خویشتن‌داری کنند، چون با این رویه‌ای که در پیش گرفته‌اند صاحب هیچ چیزی نمی‌شوند. بعد از گذشت ۴۶ سال از تاسیس جمهوری اسلامی، بنده بعید می‌دانم دوستانی که این کارها را می‌کنند، ندانند که اوضاع از چه قرار است و الان وظیفه ملی آن ها چیست و بر اساس منافع ملی اگر کمکی به دولت نمی‌کنند حداقل نباید داخل را هدف قرار دهند. آدم‌های کوته‌بینی در این حد که منافع جریانی و فردی خود را بر منافع ملی کشور ترجیح می‌دهند، حتما دلسوز انقلاب و کشور نیستند.» در آخر اما باید تاکید کرد که این عملیات روانی و رسانه‌ای که به نظر می‌رسد با انگیزه‌های سیاسی و جناحی طراحی شده، در شرایط حساس کنونی کشور می‌تواند آثار زیانباری داشته باشد. تکرار مداوم پیام‌های منفی و ایجاد فضای بی‌اعتمادی، نه تنها موجب تضعیف دولت می‌شود، بلکه اعتماد عمومی به نظام را نیز کاهش می‌دهد.در شرایطی که کشور با چالش‌های اقتصادی، امنیتی و بین‌المللی مواجه است، چنین اقداماتی تنها به افزایش تنش‌ها و ایجاد شکاف در جامعه منجر می‌شود. این اقدامات می‌تواند تمرکز دولت را از حل مشکلات واقعی منحرف کند و به تفرقه و بی‌ثباتی دامن بزند.در نهایت، باید توجه داشت که تقویت همبستگی ملی در شرایط بحرانی، راهی است که می‌تواند کشور را از چالش‌های پیش‌رو عبور دهد.