صریح با دبیر «جایزه جلال»
محمد بهبودی نیا
هر سال ،همزمان با زادروز جلال آل احمد، نویسنده صاحب‌سبک، رویدادی به نام جایزه جلال در کشورمان برگزار می‌شد؛ اما امسال با وجود به پایان رسیدن آذرماه که زادروز جلال آل احمد در آن واقع شده ، هنوز خبری از برگزاری اختتامیه این جایزه نیست.جایزه ادبی جلال که به گفته برخی کارشناسان ، بزرگ‌ترین جایزه ادبیات داستانی ایران به شمار می‌آید، نخستین بار در سال ۱۳۸۷ برگزار شد و امسال به هفدهمین دوره خود رسیده؛ جایزه‌ای که تاکنون فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشته است؛ از بحث بر سر جوایز میلیونی آن بگیرید تا طرح انتقادهایی مبنی بر داوری‌های سلیقه‌ای و گاه غرض‌ورزانه و همچنین وجود اشکالات ویراستاری فراوان در برخی آثار داوری‌شده.با توجه به این که چندی پیش ،مسعود کوثری به‌عنوان دبیر هیئت علمی هفدهمین دوره این جایزه انتخاب شد، برای دریافت پاسخ این ابهامات و باخبر شدن از سرنوشت این جایزه در سال جاری و همچنین دلیل برگزار نشدن آن در آذرماه و ... با او گفت‌وگو کرده‌ایم.
لطفا مختصری درباره آخرین اخبار جایزه جلال توضیح دهید.
امسال حدود 2600 اثر در چهار حوزه رمان و داستان بلند، داستان کوتاه، نقد ادبی و مستندنگاری به دبیرخانه رسیده است. بخش عمده این آثار از طریق خانه کتاب ایران و ارسال ناشران به دست ما رسیده است. بخش‌های رقابتی امسال مانند سال‌های گذشته است و بخشی به جایزه جلال اضافه نشده است.
به گفته کارشناسان در سال های گذشته ، تعداد قابل توجهی از آثار که حتی به بخش پایانی رسیدند دارای اشکالات ویرایشی بوده‌اند. امسال برای جلوگیری از این اشکال چه اقداماتی انجام شده است؟
چالش‌های سال قبل را اطلاعی ندارم، اما درباره اشکالات ویراستاری باید به این نکته اشاره کنم که آثاری که به دبیرخانه می‌رسند باید ویرایش شده و کیفیت یک اثر ادبی مطلوب را داشته باشند، بنابراین، هر اثری که به دبیرخانه می‌رسد از نظر ما تمام شده به شمار می‌آید. درباره ویراستاری آثار، ما مدعایی نداریم، چون شیوه‌های ویراستاری در ایران به شدت متفاوت است و شاید در برخی موارد مورد وفاق نباشد. اما مانند سال گذشته، ما جایزه‌ای از منظر ویراستاری خواهیم داشت. داوران در دیگر بخش ها ،آثار رسیده را به صورت کلی از نظر نثر، ویراستاری و دیگر تکنیک‌های نویسندگی به صورت کلی مورد بررسی قرار می‌دهند و اگر آثاری در این حوزه‌ها دارای اشکال باشند، کنار گذاشته می‌شوند.
مهم‌ترین چالش‌ها بر سر راه برگزاری جایزه جلال چیست؟
مهم‌ترین چالشی که در این دوره وجود داشت به دلیل جریان سقوط هلی کوپتر شهید آیت‌ا... رئیسی و تغییر دولت رخ داد که زمان برگزاری جایزه جلال به تعویق افتاد. در صورتی که اگر می‌خواستیم طبق زمان‌بندی دوره‌های پیش اقدام کنیم، باید تا امروز جایزه جلال برگزار می‌شد. اما با این حال، این جایزه به مرحله خوبی رسیده و در حال حاضر داوری‌ها در حال انجام است و در هفته اول یا دوم بهمن ماه، آیین پایانی هفدهمین دوره این جایزه برگزار می شود.
در زمینه تامین بودجه جوایز به چالشی برخورد نکرده‌اید؟
هنوز بحثی از بودجه نشده و امیدواریم در این زمینه مشکلی پیش نیاید.
برخی از نویسندگان معتقدند در تعدادی از جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی، داوری‌ها چندان بی‌غرض نیست و اعمال برخی سلیقه‌ها این رقابت‌ها را از مسیر حرفه‌ای دور کرده است. برای جلوگیری از این قبیل داوری‌ها و اعمال سلیقه ها چه تمهیداتی اندیشیده اید؟
البته من نمی‌خواهم به گونه‌ای صحبت کنم که این سوءتفاهم ایجاد شود که بنده مدعی هستم این دوره تنها دوره ای است که با این نوع داوری‌ها مخالفت شده و قصد اصلاح آن را داریم، بلکه معتقدم در دوره‌های پیشین جایزه جلال هم داوری بی‌غرض صورت گرفته است. ما تلاشمان را برای داوری بی غرض انجام می دهیم هر چند ممکن است در این دوره و دوره‌های دیگر این جایزه مشکلات این چنینی و دیگر مشکلات وجود داشته باشد. در یک کلام باید بگویم ما هم مانند گذشتگان، سعی می کنیم که داوری‌ها منصفانه باشد و اجازه ندهیم که آرای شخصی یا سوگیری‌های خاص،اعتبار جایزه جلال را مخدوش کند، بنابراین، ضمن احترام به فعالیت‌های دبیران پیشین، اعلام می‌کنم امیدوارم در این دوره هم بتوانیم داوری های بی‌غرضانه‌ای را شاهد باشیم و آثار شایسته‌ای را به عنوان برگزیده‌های این جایزه معرفی کنیم.
و سخن پایانی
تنها انتظار من همراهی رسانه‌ها و نویسندگان با جایزه جلال است تا بتوانیم در کنار یکدیگر به باروری هر چه بیشتر این جایزه کمک کنیم. هرچند با توجه به برخی رفتارها و سلیقه‌ها، این امکان وجود دارد که اقداماتی انجام شود که فضا را تا حدودی برای این رویداد ادبی مبهم کند. در پایان از همه دعوت می‌کنم به رشد و شکوفایی این رقابت ادبی کمک کنند. با این نوع حمایت‌ها، بی‌تردید مردم ما بیش از پیش به ادبیات علاقه‌مند خواهند شد و شاهد شکوفایی بیشتر ادبیات فارسی خواهیم بود.