استمرار عصر ژنرال ها در کاخ بعبدا
جوزف عون؛ نه دیو، نه دلبر
جوزف عون چهارمین ژنرال لبنانی است که به طور متوالی بر کرسی ریاست جمهوری تکیه می زند که این امر نشان دهنده جایگاه منحصر به فرد ارتش در نظام سیاسی سال‌های اخیر این کشور و تداخل آن با جایگاه رئیس جمهور است.ژنرال «جوزف عون»، فرمانده پیشین ارتش لبنان پس از امیل لحود ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷، میشل سلیمان ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ و میشل عون ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ چهارمین رئیس جمهور نظامی است که زمام امور را در این کشور برعهده گرفته است.پیش از این چهار نفر، ژنرال «فواد شهاب» که بنیان گذار ارتش لبنان در ۱۹۴۵ بود طی سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۴ رئیس جمهور لبنان بود که از آن برهه با عنوان «عصر شهابیه» در این کشور یاد می‌گردد.عصر شهابیه به دلیل ثبات سیاسی، شکل‌گیری دولت مدرن و اصلاحات اداری به عنوان دوره‌ای درخشان در تاریخ لبنان یاد می‌شود. از همین رو برخی رسانه‌های همسو با عربستان دوره جوزف عون را به این عصر تشبیه می‌کنند.انتخاب جوزف عون به عنوان چهارمین فرمانده ارتشی که طی ۲۶ سال اخیر بصورت متوالی بر کرسی ریاست جمهوری لبنان تکیه زده، نشان دهنده پیوند عمیق امر سیاسی با نهاد ارتش در لبنان است.جوزف عون به دلیل تجربه موفق در دوره ریاست بر ارتش به ویژه در زمینه مبارزه با فساد مالی در ارتش مورد حمایت رسانه‌های داخلی بود. همچنین وی در منصب فرماندهی ارتش، شخصیتی بی‌حاشیه و غیرسیاسی از خود نشان داد و با عملکرد نسبتا بی‌طرف با وجود تلاش‌ها برای توطئه دشمنان برای تفرقه انداختن میان ارتش و مقاومت، از تقابل با سلاح مقاومت اجتناب کرد.بر همین اساس، تحلیلگران معتقدند که احتمالاً جوزف عون در دوره ریاست جمهوری هم به همین مواضع میانه خود در برخورد با همه طرف‌های داخلی و بازیگران خارجی ادامه دهد.
اما در سوی مقابل برخی از اقدامات این ژنرال از جمله در ماجرای عین التینه (اعتراض به اقدامات فتنه افکنانه قاضی طارق البیطار در پرونده انفجار بندر بیروت) و در ماجرای محله مسیحی نشین الکحاله (حمله به خودرویی که گفته می‌شد متعلق به حزب ا... است)، نوعی از نگرانی در میان هواداران مقاومت نسبت به وی ایجاد کرده است.وی در اعتراضات سال ۲۰۱۹ که توسط نیروهای تحت هدایت سفارت آمریکا در بیروت برای سرنگونی دولت سعد الحریری نخست وزیر و میشل عون رئیس جمهور وقت سازمان‌دهی شده بود، هم از چهره‌های مورد حمایت تظاهرات‌کنندگان بود.همچنین برخی ادعاها درباره عدم جدیت ارتش لبنان در مقابله با ورود صهیونیست‌ها به مناطق جنوبی لبنان طی دوره آتش بس ۶۰ روزه این نگرانی را جدی‌تر کرده و از همین رو نباید با چک سفید به استقبال ریاست جمهوری وی شتافت.در واقع انتظار می‌رود، با توجه به حمایت سنگین سفارت آمریکا برای ریاست جمهوری جوزف عون او به دنبال اهداف این کشور در قالب اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ مبنی بر خلع سلاح مقاومت حرکت کند. این امر در سخنرانی عون بعد از سوگند ریاست جمهوری تبلور داشت که اظهار داشت: «از نقش خود به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح برای تأیید حق دولت در انحصار حمل سلاح استفاده خواهم کرد. ما نباید برای قلدری علیه یکدیگر به بیرون [طرف‌های خارجی] تکیه کنیم.»از همین رو ما شاهد هستیم که جناح شیعه (نماینده های نزدیک به حزب ا... و جنبش امل) در دور اول رای گیری با آرای ممتنع مانع از پیروزی جوزف عون در انتخابات می‌شوند و زمانی که المنار گزارش داد که مذاکراتی میان عون با نمایندگان حزب‌ا... انجام شد، در دور دوم بعد از دو ساعت وی توانست به پیروزی دست یابد.از این رو می توان گفت که جوزف عون هم مانند هر سیاستمداری در چهارچوب توازن و برآیند محیط سیاسی پیرامونی‌اش در داخل و خارج عمل خواهد کرد. وی نه حامی مقاومت محسوب می‌شود ونه از هم اکنون باید او را دشمن مقاومت محسوب کنیم، بلکه وی احتمالا در صورتی که اهمیت و تاثیرگذاری مقاومت را در عرصه های سیاسی و اجتماعی در لبنان ببیند، به فراخور آن عمل خواهد کرد.
فراخبر
عون و صحنه گردانان اصلیمحمد خواجویی
انتخاب «جوزف عون» فرمانده ارتش لبنان به عنوان چهاردهمين رئيس جمهورى اين كشور از سوى پارلمان، به ٢٧ ماه خلأ سياسى در اين كشور پايان داد. هرچند بعيد بود چنين گشايشى بدون فشار خارجى به‌ويژه از ناحيه آمريكا و عربستان رخ مى‌داد.همه چهار رئيس جمهور اخير لبنان در دوره اى فرمانده ارتش اين كشور بودند. در كشور متكثر و طايفه‌اى لبنان، نهاد ارتش تنها نهاد ملى مورد احترام و اجماع همه است. هرچند كه ارتش لبنان نهادى بسيار ضعيف است و عملاً در برابر تجاوزات خارجى ناتوان است. «جوزف عون» در درجه نخست انتخاب آمریکا و عربستان سعودی بود. او انتخاب نخست هیچ یک از جریان‌های اصلی سیاسی لبنان نبود و در نهایت هم با فشارها و رایزنی‌های سفیران و فرستادگان واشنگتن و ریاض به عنوان گزینه مورد اجماع برگزیده شد. آرايش نيروهاى سياسى داخلى و حتى نيروهاى خارجى تأثيرگذار در لبنان در ماه‌هاى اخير تغيير يافته است.همان‌طور كه در سال ۲۰۱۶ پيشروى گروه‌هاى مقاومت در منطقه به‌ويژه آزادسازى حلب زمينه‌ساز انتخاب گزينه مورد حمايت حزب‌ا... براى رياست جمهورى لبنان يعنى «ميشل عون» شد، در شرايط كنونى نيز تضعيف محور مقاومت در منطقه در فضاى لبنان نيز منعكس شده است.حزب‌ا... كه در دوره كنونى اولويتش بازسازى روابط سياسى خود در داخل است، ناگزير به گزينه آمريكا و عربستان براى رياست جمهورى لبنان تن داد. حزب‌ا... نمى‌خواست تصوير يک نيروى اخلالگر سياسى را از خود ايجاد كند.بعد از انتخاب رئيس جمهورى لبنان، نوبت به معرفى نخست‌وزير و تشكيل دولت خواهد بود كه به نظر مى‌رسد بازهم صحنه‌گردان آن كشورهاى خارجى و در رأس آن آمريكا و عربستان خواهند بود. دولت بعدى متكثر و چند رنگ خواهد بود.بزرگترين چالش پيشروى جوزف عون، وضعيت شكننده توافق آتش‌بس با اسرائيل و انتظارات حداكثرى آمريكا به‌ويژه در دوره ترامپ است. آمريكا مى‌خواهد قطعنامه ١٧٠١ به طور كامل اجرا شود يعنى خلع سلاح كامل حزب‌ا... كه اين امر بسيار مناقشه برانگيز است.