تهدیدی در پس یک تمکین

مهدی فضائلی

بسیار اتفاق افتاده که جماعتی سخنی را بد می‌فهمند یا خود را به بدفهمی می‌زنند و پس از آن، تعابیر و قضاوت‌های ناروا را روامی‌دارند.
جماعتی که بد می‌فهمند، احتمال این که بدفهمی‌شان بدون غرض‌ورزی باشد، زیاد است و با توضیحی برطرف می‌شود اما آنان که خود را به نفهمی می‌زنند، بعید است مشکلشان با توضیح و تبیین برطرف شود!
یکی از این بدفهمی‌ها، درباره سخن اخیر رهبر انقلاب درباره تهدید مردم‌سالاری درصورت تمکین در برابر خواست آمریکایی‌ها بروز کرد.
ایشان فرمودند: «یکی از خواسته‌های استکبار به‌طور کلی -ازجمله در رأس استکبار، دولت آمریکا - از مسئولان همه کشورها، ازجمله از مسئولان جمهوری اسلامی این است که وقتی راجع به مسائل گوناگون کشور فکر می‌کنند، طراحی می‌کنند، یک نگاهی هم به منافع آمریکا داشته باشند، ملاحظه آمریکا را هم بکنند؛ این درخواست آن هاست... از طرق مختلف این را به مسئولان ما تفهیم می‌کنند. در این سال‌های متمادی ما نمونه‌های متعددش را دیدیم که بیایند واسطه بشوند در فلان قضیه اقتصادی، فلان قضیه فرهنگی، فلان مسئله سیاست خارجی‌ که شما که می‌خواهید این کار را بکنید، این را تغییر بدهید، به این نحوه عمل کنید که آمریکا هم یک سودی ببرد؛... من عرض می‌کنم این تهدید مردم‌سالاری است؛ اگر مسئولان کشور ما در هر دوره‌ای به این توقع بیجای آمریکایی‌ها گوش فرابدهند، مردم‌سالاری کشور و جمهوریت کشور را تهدید کرده‌اند.چرا؟برای خاطر این که مردم به ما رأی دادند، ما را سر کار آوردند، برای این که برای منافع آن ها کار بکنیم؛ نه‌این که منافع آمریکا را مورد نظر قرار بدهیم.» این سخن واضح، عزتمندانه، تامین‌کننده‌ استقلال سیاسی کشور و تحکیم‌بخش مردم‌سالاری، توسط عده‌ای بدفهم، فهم نشد.
در تبیین این سخن ۲نکته قابل توجه است.
نخست این که، در عرصه حکمرانی، گاهی منافع کشور ما با منافع کشور بیگانه مشترک می‌شود. روشن است که در این جا تصمیم، مبتنی بر منافع خودمان است و باید اتخاذ شود، ولو خواست بیگانه نیز بوده باشد. به‌عبارت دیگر، علت آن تصمیم، مصالح و منافع خودمان است و نه اراده بیگانه.
نکته دوم، گاهی بیگانه یا دشمن برای ایجاد خطای محاسباتی در ما، وانمود می‌کند با تصمیمی موافق یا مخالف است درحالی‌که منافع آن برعکس چیزی است که وانمود می‌کند. این جا تصمیم‌گیری دشوارتر و پیچیده‌تر می‌شود و تصمیم‌گیران باید به‌طور مستقل و صرفا ناظر به منافع ملی، وظیفه خود را تشخیص دهند و تصمیم صحیح را اتخاذ کنند.
نکته پایانی هم ارتباط تمکین در برابر خواست بیگانه یا دشمن با مردم‌سالاری است. طبیعتا کشورهایی که اساسا فاقد نظام مردم‌سالار هستند مانند کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، خارج از این دایره قرار می‌گیرند، هرچند تمکین آن ها در برابر اراده دشمن نیز خیانت به مردم‌شان است. اما در کشورهای مردم‌سالار که رأی مردم تعیین‌کننده است مانند کشور ما، این خطا و چه‌بسا خیانت، تهدید مردم‌سالاری هم خواهد بود؛ چراکه منتخبان که با تعابیر مختلف سوگند یاد می‌کنند حافظ منافع و دستاوردهای کشور و مردم باشند، خلاف آن عمل ‌ و منافعی را تامین می‌کنند که در تعارض با منافع مردم و کشور است.