پیگیری مشکلات و دغدغه های آموزشیاران نهضت سوادآموزی در استان
داستان ناتمام فراموش شدگان نظام آموزشی!
هانیه غلامی
آموزشیاران نهضت سوادآموزی با صبوری عجین هستند. همچون طبیبی که به دنبال بیمار می رود، به سراغ افراد بی سواد می روند تا نور دانش را بر جان آنان بنشانند. اما گلایه‌هایی هم دارند؛ آن ها استخدام نمی‌شوند، بیمه مناسب و حقوق ثابتی ندارند و نمی توانند این کار را به عنوان یک شغل درنظر بگیرند! بعضی از این افراد فرایند تشویق افراد بی‌سواد به حضور در کلاس و آموزش دروس ابتدایی به افراد بزرگ‌سال را از مهم‌ترین چالش های خود می دانند که بسیار دشوار است و برای آن امتیاز خاصی دریافت نمی کنند. مشکلات و دغدغه های آموزشیاران در نهضت سوادآموزی سالهاست که ادامه دارد و گلایه های بسیاری را با روزنامه خراسان مطرح کرده اند که آخرین گزارش آن در تاریخ 29 شهریور 1402 با عنوان «فراموش شدگان نظام آموزشی» منتشر شده است. با این حال، اظهارات معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان نشان می دهد که جز برقراری 120 روز بیمه، از تغییر این شرایط خبری نیست.
براساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۵ انجام شد، آمار بی‌سوادی استان ۴۹۷ هزار نفر اعلام شده است. مسلما این تعداد هماکنون عدد دقیقی محسوب نمی شود؛ چون ممکن است بر تعداد آن افزوده شده باشد و از طرفی با آموزش هایی که صورت گرفته است، بخشی از این افراد باسواد شده باشند. با این حال، این عدد به عنوان آمار نسبی هم عدد کوچکی محسوب نمی‌شود.
انگیزه؛ مهم‌ترین نیاز آموزشیاران نهضت
با توجه به اینکه بنا به گفته معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان در دی ماه سال گذشته، بیشترین رنج سنی که به عنوان سوادآموز جذب می‌شوند بین ۱۰ تا ۲۰ سال هستند؛ این موضوع نشان از این دارد که بی‌سوادی در استان شامل نسل جدید نیز می شود که مسلما با این سرعت پیشرفت و الکترونیکی شدن خدمات در جامعه، بی‌سوادی برای آن ها معضل بزرگی خواهد بود. از این رو،اهمیت توجه به آموزشیاران نهضت سوادآموزی و افزایش انگیزه در آنان برای پیگیری و حضور مستمر و مفید در این زمینه بهمنظور از بین بردن بی‌سوادی دوچندان است و مسئولان باید درجهت فراهم کردن شرایط مناسب کاری برای این افراد تلاش بیشتری کنند. با وجود این، بسیاری از این افراد از شرایط کاری خود راضی نیستند و گلایه خود را با روزنامه خراسان مطرح می‌کنند. با توجه به اهمیت موضوع سوادآموزی و لزوم توجه به این قشر، آخرین وضعیت این سفیران دانش را از زهرا شوشتری، معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان پیگیری می‌کنیم.
120 روز بیمه در سال برای هر آموزشیار
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان با بیان این که هزار و 300 آموزشیار نهضت سوادآموزی در استان فعال هستند، به «خراسان رضوی» می گوید: این آموزشیاران هرساله شماری سوادآموز را تحت پوشش خود درمی آورند. سال گذشته برای هر کدام از این آموزشیاران 120 روز بیمه انجام شده است که این در نهضت سوادآموزی بی سابقه بوده است. زهرا شوشتری در پاسخ به گلایه آموزشیاران درمورد پرداخت مطالبات آن ها در نهضت سوادآموزی استان می‌افزاید: پرداختی های این افراد به صورت عملکردی است؛ یعنی به تعداد قبول شدگان دریافتی داشته‌اند و هیچ وقت خلاف این نبوده است. وی با اشاره به تأخیر در پرداخت مطالبات آموزشیاران در
دوره ای، اظهار می‌کند: در برهه ای آموزش و پرورش استان با شرکتی قرارداد داشته و آن شرکت به وظایف خود عمل نکرده است. این شرکت به عنوان طرف قرارداد آن‌ها خارج شده است و ما سال گذشته هیچ معوقه‌ای در خصوص پرداختی‌ها نداشته‌ایم. معوقه ها زمانی ایجاد می شود که از طرف سازمان بودجه دیرتر به دست ما برسد و تا الان همه پرداختی‌ها انجام شده و در دست اقدام است. معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان در توضیح میزان مبلغی که بابت هر قبول شده به آموزشیار پرداخت می شود، می گوید: این مبالغ متفاوت است، در سوادآموزی نرخ‌ها متفاوت است، سوادآموز، انتقال و اتباع هر کدام با دیگری فرق می کند و به این شکل نیست که بگویید آموزش دهنده نهضت چقدر حقوق دریافت می کند. به تعداد نفرات و دوره های مختلفی که در کلاس هایشان وجود دارد، وابسته است.
تعهدی برای استخدام وجود ندارد
معاون سوادآموزی استان با بیان این که عنوان آموزشیار برای فعالان در حوزه نهضت سوادآموزی تا سال 1391 به کار می رفته است، تصریح می کند: تا آن سال از خود دولت حقوق دریافت می کرده اند؛ بعد از آن سال با عنوان آموزش دهنده شناخته می‌شوند که با شرکت قرارداد دارند و هر سال قراردادی را امضا می کنند که در آن، این عنوان قید شده است که قرارداد مبنی بر اقدامی است که شما در این سال انجام می دهید و سازمان هیچ تعهدی در خصوص استخدام شما ندارد. وی در پاسخ به سوالی در مورد امکان استخدام این آموزشیاران می گوید: ما در هیچ ارگانی، استخدامی به جز بحث آزمون‌های استخدامی نداریم، آموزش و پرورش نیز منفک از این موضوع نیست و هر کدام از این آموزشیاران که مایل هستند باید با شرکت در آزمون‌های استخدامی جذب آموزش و پرورش شوند.
بی سوادی آمار دقیقی ندارد
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان درباره تعداد سوادآموزان در استان می گوید: تعداد این افراد هر سال متغیر است؛ اگر بخواهیم عدد داشته باشیم باید استانداری و وزارت کشور این عدد را در اختیار ما بگذارد. در واقع بحث شناسایی و پیداکردن افراد بی‌سواد قسمتی است که باید تمام سازمان ها پای کار باشند. شناخت این افراد حتی از یافتن افراد بازمانده از تحصیل سخت تر است؛ زیرا اطلاعاتی وجود ندارد. ما باید از دیگر سازمان ها اطلاعات بگیریم و بررسی کنیم و درنهایت با مراجعه به درِ منزل، فرد را تشویق به حضور در کلاس ها کنیم، در نتیجه به صورت مشخص کلاس و مدرسه ای برای این کار وجود ندارد که آمار دقیقی برای سال جاری داشته باشیم. اما در سال گذشته 19 هزار بی سواد در استان داشته ایم که در کلاس های سوادآموزی شرکت کرده‌اند.