موسیقی دان ایرانی ، فاتح ارکسترهای جهانی
محمد بهبودی نیا
بسیاری از موسیقیدانهای جهان «وین » را پایتخت موسیقی جهان می دانند. این شهر با نام بزرگانی مانند موتزارت، شوبرت و اشتراوس مزین شده است. حالا باید نام یک استاد بزرگ موسیقی ایرانی را به این نام ها اضافه کنیم؛ «علی رهبری». این استاد ایرانی موسیقی و رهبر ارکسترهای بزرگ جهان، تا امروز بارها در این شهر اتفاقات بزرگی را در دنیای موسیقی رقم زده و آن طور که در خبرها آمده است فردا (پنجم بهمن) اولین کنسرت سال ۲۰۲۵ در اُپرای مارینسکی سنت پترزبورگ روسیه به رهبری علی رهبری برگزار می‌شود. این کنسرت، بیست و یکمین همکاری با اپرای مارینسکی به عنوان رهبر دایمی مهمان است.
از تهران تا وین: سفری در دنیای موسیقی
بیایید به دهه 30 برگردیم؛ زمانی که در گوشه‌ای از تهران، پسری جوان به نام علی رهبری با چشمانی پر از اشتیاق به صدای ساز تار گوش می‌داد. علی رهبری متولد ۱۳۲۷ است و خیلی زود یعنی از همان دوران کودکی به موسیقی علاقه‌مند شد. هر روز بعد از مدرسه، با دوچرخه‌اش مسافت زیادی را رکاب می زد تا زیرنظر مطرب‌های روحوضی آموزش ببیند و عشقش به موسیقی را گسترش دهد.
او در ۱۷ سالگی به هنرستان موسیقی ملی رفت و زیرنظر استادانی مثل تارخانیان، بدیعی و دهلوی، نوازندگی ویولن را آموخت. در ۲۴ سالگی، بورسیه دولتی او را به وین، پایتخت موسیقی جهان برد. چند سال بعد در آکادمی موسیقی وین دوره آهنگسازی را به پایان رساند و با تجربه‌ای غنی به ایران بازگشت. در تهران، مدیریت هنرستان عالی موسیقی و کنسرواتوار ایران را برعهده گرفت و ارکستر هنرجویان و ارکستر سمفونیک جوانان را تشکیل داد. اما پس از سه سال، با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان به موسیقی، از سمت خود استعفا کرد .
نیمه ماه برای سیاه پوستان
سال ۱۹۷۹را می توان یکی از نقاط عطف زندگی این موسیقیدان بزرگ ایرانی به شمار آورد. هربرت فون کارایان، رهبر نامدار ارکستر، علی را به دستیاری در ارکستر فیلارمونیک برلین دعوت کرد. این همکاری، نقطه عطفی در زندگی حرفه‌ای استاد علی رهبری بود و نام او را در محافل موسیقی جهان مطرح کرد. در سال ۱۹۸۴، قطعه‌ای به نام «نیمه‌ماه» را برای سیاه‌پوستان آفریقای جنوبی ساخت و در ژوهانسبورگ اجرا کرد. این قطعه، در زمان آپارتاید، با استقبال فراوان مواجه شد.
استاد رهبری در سال ۱۹۹۷، با دعوت از نوازندگان ایرانی مقیم خارج، ارکستر فیلارمونیک بین‌المللی ایرانی را تشکیل داد. اما این ارکستر به دلیل مشکلات مالی نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد. در سال ۲۰۰۵، به دعوت فریدون ناصری، این استاد کم نظیر موسیقی به ایران بازگشت و رهبر ارکستر سمفونیک تهران شد. اما دوباره به دلیل مشکلات و عدم توجه برخی مسئولان ، ایران را ترک کرد.
برخی افتخارات
اسفند ۱۳۹۳بود که به عنوان مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران منصوب شد. اما پس از یک سال به دلیل مشکلات ارکستر و تعطیلی برنامه‌های آن، استعفا کرد. او بارها از وضعیت موسیقی در ایران انتقاد کرد و خواستار توجه بیشتر مسئولان به نوازندگان و ارتقای سطح موسیقی در کشور شد.
زندگی علی رهبری نه تنها در موسیقی، بلکه در خانواده نیز پربار بود. این رهبر جهانی ارکستر تا امروز توانسته است افتخارات بسیاری کسب کند؛ از آن جمله می توان به : برنده شدن مدال طلا و نقره در مسابقات جهانی رهبری ارکستر، مدیریت هنری ارکسترهای فیلارمونیک بروکسل، زاگرب و مالاگا و رهبری بیش از ۱۲۰ ارکستر سمفونیک در سراسر دنیا اشاره کرد. او همچنین بیش از ۲۰۰ آلبوم موسیقی ضبط کرد.
به تازگی نیز این استاد بزرگ موسیقی ایران و جهان به دعوت والری گرگیف، مدیرکل هنری مجموعه مارینسکی، به عنوان رهبر دایمی مهمان اپرای مارینسکی انتخاب شد. در این کنسرت، او کنسرتو ویولن «هزار و یک شب» اثر فاضل سای و سمفونی شماره چهار چایکوفسکی را اجرا کرد. در کنسرت دیگری، قطعه «تخت جمشید» اثر طالب‌خان شهیدی به اجرا درآمد.
روی جوانان ایرانی سرمایه گذاری کنید
با وجود همه این افتخارات، علی رهبری همچنان درباره وضعیت موسیقی در ایران ابراز نگرانی می کند و معتقد است که باید روی جوانان ایرانی سرمایه‌گذاری شود و از توان آن‌ها در ارکسترهای داخلی استفاده کرد. او با عشق و شور، به مسیر موسیقی‌اش ادامه می‌دهد و برای بهترشدن وضعیت هنری کشورش تلاش می‌کند.