هدستی برای درمان افسردگی؟
هرچند تحقیقات متعددی نشان می‌‌‌‌دهد اضطراب و افسردگی بیشتر ازآن‌‌‌‌که بیانگر مشکلات هورمونی یا کارکرد نامناسب عصب‌‌‌‌ها و... باشد ناشی از کاهش روابط هدفمند خانوادگی، اجتماعی، دوستانه، ارتباط کم با محیط زیست، نبود شغل معنادار و ... است اما دراین بین شرکتی در حوزه فناوری به‌‌‌‌نام فلو (Flow) ادعا میکند که می‌تواند به بیشتر مردم کمک کند تا از افسردگی بهبود یابند. این شرکت سوئدی در یک سال گذشته با معرفی دستگاهی که کارش «تحریک مغزی نوآورانه» است و بیماران می‌توانند آن را در خانه خود استفاده کنند، خبرساز شده است. در این مطلب به معرفی این هدست می‌‌‌‌پردازیم.
هدستی با امواج درمان‌‌‌‌گر
به گزارش فرادید، کاربران شرکت فلو یک هدست دریافت می‌کنند که امواج الکتریکی کوچکی به ناحیه‌ای از مغز وارد میکند که به آن «قشر پشتی جانبی پیش‌پیشانی» میگویند. این ناحیه با تصمیم‌گیری، انگیزه، برنامه‌ریزی و حافظه کاری مرتبط است، عملکردهایی که درافسردگی دچار اختلال می‌شوند. به گفته الکس اونیل، روانپزشکی که در زمینه درمان‌های تعدیل عصبی برای افسردگی تخصص دارد، این ایده از تحقیقاتی نشأت گرفته که نشان دادند علائم افسردگی به اتصال ضعیف نورون‌ها در یک طرف مغز مربوط است. اونیل به مطالعاتی اشاره میکند که از تصویربرداری مغزی با استفاده از تکنیک برش‌نگاری با گسیل پوزیترون (PET) استفاده کرده‌اند و نشان داده‌اند الگوی استفاده از گلوکز درمغز افراد افسرده با افراد غیرافسرده متفاوت است.
روشی برای تحریک مغناطیسی مغز
اونیل می‌گوید: «اگر مغز فرد غیر افسرده را نگاه کنید، استفاده از گلوکز در هر دو طرف مغز برابر است. اما اگر مغز فرد افسرده را نگاه کنید، به نظر می‌رسد طرف چپ هیچ فعالیتی ندارد و طرف راست، اغلب بیش‌فعال است. بنابراین این ایده مطرح شد که افسردگی ممکن است به عدم‌اتصال نورون‌ها در طرف چپ مغز مربوط باشد که شاید بتوانیم راه‌حلی برای آن پیدا کنیم». این مفهوم سبب شد روشی به نام تحریک مغناطیسی برون‌جمجمه‌ای تکراری (rTMS) ایجاد شود که از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک همزمان طرف چپ مغز ومهار طرف راست استفاده میکند.
فناوری Flow چه فرایندی دارد؟
Flow نمونه‌ای از فناوری مشابهی به نام تحریک جریان مستقیم برون‌جمجمه‌ای (tDCS) است که تلاش میکند همان اثرات rTMS را با استفاده از جریان‌های الکتریکی کم‌قدرت به مغز ایجاد کند، نه میدان‌های مغناطیسی. چون این روش ایمن‌تراست، بیماران می‌توانند خودشان آن را در خانه استفاده کنند و این ویژگی آن را بسیار مقرون به صرفه‌ترمی‌کند. در اکتبر ۲۰۲۴، آزمایش بالینی فاز ۲ با ۱۷۴ بیمار افسرده، نتایج روشنی از بهبود به همراه داشت. درنتایج منتشرشده، ۴۵ درصد از بیمارانی که درمان فعال با دستگاه Flow را تجربه کرده بودند، در طول ۱۰ هفته بهبودی حاصل شد، درحالی که تنها ۲۲ درصد از کسانی که نسخه غیرفعال دستگاه را به شکل دارونما دریافت کرده بودند، بهبود نشان دادند. نورد و دیگر پژوهشگران مستقل سلامت روان میگویند هنوز برخی پرسش‌های کلیدی باقی مانده است.
داده‌های متناقض چه میگویند؟
در سرتاسر شبکه‌های اجتماعی و انجمن‌های آنلاین، گزارش‌های زیادی از افرادی منتشر شده که توضیح می‌دهند این درمان به بهبود علایم‌شان کمک کرده است. فرانک پادبرگ، استاد روانپزشکی و روان‌درمانی در بیمارستان دانشگاه LMU مونیخ می‌گوید که نباید این گزارش‌های فردی را نادیده گرفت، اما اذعان میکند ارزیابی یک فناوری بر اساس روایت‌های فردی کار دشواری است. پادبرگ و نورد توضیح می‌دهند آزمایش بالینی شرکت Flow نتایج مثبتی داشته، اما سایر آزمایش‌های مستقل tDCS برای افسردگی اثرات کمی نشان دادند. با این اوصاف tDCS می‌تواند به عنوان یک درمان مکمل برای روان‌درمانی یا درمان دارویی مفید باشد اما در حال حاضر بهتر است به صورت آزمایشی و به طور موقتی گسترش یابد تا محققان بتوانند تعیین کنند کدام بیماران افسرده بیشترین بهره را از این درمان می‌برند.