کارنامه خارجی‌‌های نیمکت سرخ

سید مصطفی صابری

 بعد از مدت‌‌ها بلاتکلیفی بالاخره سرمربی جدید پرسپولیس انتخاب شد و دیروز به تهران آمد. کارتال یک مربی با کارنامه است که فوتبال تهاجمی را دوست دارد و حضورش در پرسپولیس، لااقل در بلندمدت نوید اتفاقات خوبی را می‌‌دهد. هرچند می‌‌توان به حضور او براساس کارنامه‌‌اش خوش‌‌بین بود؛ اما کم نبودند نام‌‌های بزرگی که به دلایل مختلف روی نیمکت پرسپولیس ماندگار نشدند. قبل از کارتال 17 مربی خارجی فرصت سرمربیگری پرسپولیسی‌‌ها را داشتند که در ادامه کارنامه آن‌‌ها را در سه دسته‌‌بندی موفق‌‌ها که با این تیم قهرمانی به دست آوردند؛ متوسط‌‌ها که عملکرد معمولی داشتند و اگر قهرمان نشدند لااقل ضعیف کار نکردند و ناموفق‌‌ها که خاطره بدی در ذهن هواداران باقی گذاشتند، بررسی می‌‌کنیم.

موفق‌‌ها، از راجرز تا اوسمار
آلن راجرز   2 قهرمانی و روزهای اوج
اولین مربی خارجی تاریخ پرسپولیس که پنجمین مربی این تیم هم محسوب می‌‌شود و طی سال‌‌های 50 تا 53 دوبار با سرخ‌‌ها به قهرمانی دست یافت. او 96 بار هدایت قرمزپوشان را به عهده داشت که 56 برد، 11 مساوی و 29 باخت حاصل آن بود. راجرز خیلی زود یعنی در 55 سالگی مربیگری را کنار گذاشت و چند سال قبل در 98 سالگی فوت کرد. مهم‌‌ترین خاطره فوتبالی هواداران با او دربی معروفی است که پرسپولیس با 6 گل مقابل استقلال به برتری رسید.




استانکو    2 قهرمانی با تیم بحران‌‌زده
استانکو مربی قدیمی و کهنه‌‌کار اهل کرواسی سال 74 به تهران آمد تا تیم بحران زده یورگن گده را سروسامانی بدهد. تیمی که فصل قبل بازیکنان شاخصش مثل پیوس، داداش‌‌زاده، شاهرودی، محرمی و عابدزاده با محرومیت سنگین و عجیبی مواجه شده بودند و گده آلمانی هم با نتایج بدی که گرفته بود پروژه تلخکامی را تکمیل کرده بود. اما استانکو در همان فصل و فصل بعدش با قرمزها قهرمان شد و سبک فوتبال جدیدی را ارائه کرد که حتی در آسیا هم به جمع 4 تیم رسید.




برانکو      پروفسور در فینال
اسطوره نیمکت پرسپولیس و مربی که طی حدود 4 سال 7 عنوان قهرمانی شامل 3 لیگ برتر، یک حذفی و 3 سوپرجام را به ویترین افتخارات قرمزها اضافه کرد. او  در 175 بازی، سرمربی پرسپولیس بود که حاصلش 99 برد، از جمله پیروزی دلچسب در دربی، برد خاطره‌‌انگیز مقابل السد و صعود به فینال آسیا و... بود. برانکو که به پروفسور معروف بود با تیمی که در نقل و انتقالات با محرومیت مواجه بود در لیگ ایران قهرمان شد، تا فینال آسیا رفت شخصیت تیمی را چنان تغییر داد که تا سال‌‌ها هواداران معتقد بودند ردپای موفقیت‌‌های یحیی گل‌‌محمدی را هم باید در تیم برانکو جست‌‌وجو کرد.



اوسمار ویرا   قهرمانی با کامبک دیوانه‌‌وار
اوسمار دستیار یحیی بود که بعد از او کارش را با یک باخت شروع کرد؛ اما 17 برد از تیم او یک قهرمان ساخت، تیمی که از سپاهان پایین‌‌تر بود اما با قدرت پیش رفت. اوسمار حضور کوتاهی روی نیمکت پرسپولیس داشت اما همان یک نیم فصل با قهرمانی همراه بود و یک بازی خاطره‌‌انگیز یعنی کامبک معروفی که باخت 3 بر صفر را به پیروزی 4 بر 3 تبدیل کرد.




متوسط‌‌ها، با حضور نام‌‌های بزرگ
ایوان مت کوویچ    اسیر سلطان
مت‌‌کوویچ سال 77 به پرسپولیس آمد، طی 13 بازی 7 برد، 2 مساوی و 4 باخت کسب کرد؛ هرچند نتایجش فاجعه نبود؛ اما خبر بازگشت علی پروین باعث شد هواداران و باشگاه راحت قید او را بزنند تا با کارنامه متوسطی از فوتبال ما کنار برود.





وینگو بگوویچ    بازیکن‌‌ساز و بدشانس
وینگو که با فولاد در فوتبال ما مطرح شده بود سال 82 نفر اول نیمکت پرسپولیس شد، او بعد از شروعی توفانی و جالب که با بردهای پرگل همراه بود در 28 بازی فقط 10 پیروزی کسب کرد؛ اما حواشی تیم از جمله باندبازی‌‌ها مانع از آن شد که او در پرسپولیس خوب نتیجه بگیرد.





زوبل    حواشی مترجم
راینر زوبل که به‌‌عنوان بازیکن با بایرن فینال لیگ قهرمانان اروپا را تجربه کرده بود سال 84 به‌‌عنوان مربی با پرسپولیس نتایج متوسطی گرفت؛ 16 برد از 31 بازی و 8 باخت نتایج بدی بود؛ اما ماجراهای مترجمش که داماد علی پروین مدیر فنی وقت بود و جواب‌‌ها را جور دیگری ترجمه می‌‌کرد؛ همین‌‌طور اختلافش با دستیارش یعنی استیلی بیشتر از نتایجش در خاطر هواداران باقی مانده است.




آری‌‌هان    حضوری کوتاه و خاص
آری‌‌هان با تجربه حضور در فینال جام جهانی به‌‌عنوان بازیکن و کارنامه مربیگری در بوندس‌‌لیگا مدت کوتاهی روی نیمکت پرسپولیس نشست که حاصلش 4 برد، 5 مساوی و 3 باخت بود. تیم او خط دفاعی درست و حسابی نداشت اما فوتبال مدرنی بازی می‌‌کرد که کیفیت بالایش به دل هواداران می‌‌نشست. او با برخی از بازیکنان هم حواشی داشت و خیلی زودتر از آن‌‌چه تصور می‌‌شد از پرسپولیس رفت.



مصطفی دنیزلی   محبوبیت بدون جام
دنیزلی که مدتی مربی تیم ملی ترکیه هم بود دو مقطع در سال‌‌های 85 و 90 به پرسپولیس آمد. در هر دو مقطع هم دستاورد چندانی نداشت؛ اما آن‌‌چه باعث محبوبیت او شد فوتبال تماشایی و جذابی بود که تیم این مربی خوش‌‌خنده ارائه می‌‌کرد؛ طوری‌‌که طی 56 بازی شاهد زدن 129 گل توسط تیمش بودیم. او در دربی‌‌ها هم خوب نتیجه می‌‌گرفت. دربی معروفی که ایمون زائد هت‌‌تریک کرد نقطه اوج کارنامه او روی نیمکت پرسپولیس محسوب می‌‌شود.




کرانچار   خداحافظی بدون حاشیه
کرانچار که دو سال قبل در 64 سالگی فوت کرد با تجربه هدایت تیم ملی کرواسی به پرسپولیس پیوست. 21 بازی قرمزها با او همراه با 8 برد، 9 مساوی و 4 باخت بود تا نیم فصل به شکل محترمانه‌‌ای و طی یک برنامه خداحافظی شیک، علی دایی جای او را روی نیمکت بگیرد. او بعدها با سپاهان و تیم ملی امید هم خوب نتیجه نگرفت.





گابریل کالدرون   قهرمان نیم فصل
کالدرون آرژانتینی که تلخ‌‌ترین خاطره فوتبالی‌‌اش شکست مقابل آلمان غربی در فینال جام جهانی 90 ایتالیا بود با رزومه‌‌ای خوب به پرسپولیس آمد و به رغم نتایج پرفراز و نشیب و حواشی که با برخی بازیکنان و مدیریت تیم داشت در نهایت بعد از 19 بازی، 14 برد، یک مساوی و 4 باخت، قهرمان نیم فصل شد و از پرسپولیس رفت تا دوران قرمزها با یحیی شروع شود.



 ناموفق‌‌ها، دلارهایی که بر باد رفت
ایوان کونوف   حاشیه با پروین
کونوف مهاجم سابق فوتبال شوروی بود که سال 55 هدایت پرسپولیس را به‌‌عهده گرفت. تیم او برخلاف مشی آن زمان فوتبال ایران و به‌‌ویژه پرسپولیس تدافعی بازی می‌‌کرد و وقتی در هفته‌‌های آخر قهرمانی با باخت‌‌هایی از کورس قهرمانی جاماند دخالت امثال پروین را عامل ناکامی تیمش معرفی کرد.
ولادیسلاو بگوویچ   فقط خارجی کافیه!
عابدینی مدیرعامل وقت پرسپولیس علاقه خاصی به مربی خارجی داشت و کارنامه او چندان برایش مهم نبود؛ برای همین ولادیسلاو را که هرچقدر در گوگل جست‌‌وجو کنید هیچ چیز درباره‌‌اش پیدا نمی‌‌کنید به پرسپولیس آورد تا فقط یک ماه در سال 73 مربی باشد و تیم را تحویل حمید درخشان بدهد.



یورگن گده   عاشق فوتبال ایران
یورگن گده هم با کمترین تجربه و کارنامه توسط عابدینی به پرسپولیس آمد؛ بعدها مربی تیم ملی امید و دستیار تیم ملی و حتی کمک مربی استقلال شد؛ یعنی هرچه تجربه‌‌اش بیشتر می‌‌شد جایگاهش هم پایین‌‌تر می‌‌آمد. او در پرسپولیس و طی 22 بازی فقط 6 برد کسب کرد تا اخراج شده و روزهای خوب قرمزها با استانکوی باتجربه شروع شود.
نلو وینگادا  مورد عجیب!





​​​​​​​وینگادا مربی نام‌‌آشنایی بود و هنوز آن‌‌قدر پابه‌‌سن نگذاشته بود که تصور کنیم نتایج بدی خواهد گرفت، اما حضور او در سال 87 روی نیمکت پرسپولیس یک تراژدی بود. او طی 17 بازی، 8 برد، 4 مساوی و 5 باخت تجربه کرد تا یکی دیگر از نام‌‌هایی باشد که در روزهای پرفراز و نشیب نیمکت پرسپولیس حضوری کوتاه و ضعیف در این تیم داشته باشد.






مانوئل ژوزه   چطور تونستی؟
مربی مشهور پرتقالی که سال 91 و در زمان مدیریت رویانیان به این تیم آمد چهره نامداری در عرصه مربیگری بود اما با یکی از پرمهره‌‌ترین تیم‌‌های پرسپولیس بدترین نتایج ممکن را گرفت که شامل 5 برد، 6 مساوی و 6 باخت بود. او غیر از این نتایج درخشان،حواشی زیادی با بازیکنان و رسانه‌‌ها هم داشت تا با رفتنش همه خوشحال باشند.





​​​​​​​گاریدو   حیف از تیم اوسمار و یحیی    
وقتی در پایان فصل قبل، اوسمار با پرسپولیس قهرمان شد و قراردادش را تمدید نکرد بازی با نام‌‌های بزرگ شروع شد؛ اما در نهایت تیمی که روحیه برنده داشت به مربی که عادت به اخراج داشت یعنی کارلوس گاریدو سپرده شد تا نتایج عجیب و بازی‌‌های سینوسی تیم آغاز شود. گاریدو مدام ترکیب تیم را عوض می‌‌کرد؛ رفتار اثرگذاری روی بازیکنانی که افت کرده بودند، نداشت و در نهایت بعد از نتایج دور از انتظار و با فشار زیاد هواداران بالاخره اخراج شد اما چند روز بعد با تیم جدیدش در لیگ لیبی قراردادی را امضا کرد تا روزهای بدون مربی پرسپولیس آغاز شود که بعد از نپذیرفتن این عنوان توسط باقری به قرارداد با کارتال ختم شد.