صنعت بدون ساربان پرورش شتر!
علی نوری
شهرستان بردسکن با داشتن بیش از ۳۵۰۰ نفر شتر، سال‌هاست که در انتظار اقدام جدی برای صنعتی شدن این حرفه است. شهرستان بردسکن با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، یکی از بهترین مناطق برای پرورش شتر به شمار می‌آید. این حیوان باارزش، نه تنها به دلیل توانایی‌اش در زندگی در شرایط سخت بیابانی و نیاز کم به آب، بلکه به خاطر نقش مهمی که در اقتصاد و اشتغال مردم این شهرستان ایفا می‌کند، مورد توجه قرار دارد. با این حال، به‌رغم ظرفیت های بالای پرورش شتر، مسئولان شهرستان تنها به بحث و گفت‌و‌گو درباره صنعتی شدن این صنعت بسنده کرده‌اند و اقدام عملی خاصی در این زمینه انجام نشده است. شتر به عنوان یک منبع غنی از گوشت، پوست و پشم می‌تواند به رونق اقتصادی شهرستان کمک شایانی کند، اما متاسفانه هنوز هیچ فراوری از این حیوان در منطقه صورت نگرفته است. با توجه به این شرایط، ضروری است که مسئولان با جدیت بیشتری به پیگیری طرح‌های صنعتی برای پرورش شتر بپردازند و به علاقه‌مندان در این حوزه کمک کنند.
یکی از پرورش‌دهندگان شتر در شهرستان بردسکن، درباره فعالیت‌های خود گفت: پدرم از ۵۰ سال پیش در زمینه پرورش شتر کار می‌کند و من هم حدود ۱۵سال است که در این حوزه فعالیت دارم. وی به مشکلات شترداران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ۱۵۰ شتر دارم و روزانه بیش از ۲ تن خوراک مصرف می‌کنند، اما تنها حمایتی که از دولت دریافت کرده‌ام، ۵۰۰ کیلوگرم سبوس است که فقط برای یک چهارم شترهایم کافی است. متاسفانه اداره منابع طبیعی اجازه چرا در مراتع را نمی‌دهد، بنابراین مجبوریم شتر‌ها را در فضای بسته نگه داریم و به آن ها آب و خوراک بدهیم. وی افزود: همه شترهایم بیمه هستند، اما پرداخت خسارت‌ها بسیار ناچیز است. مسئولان باید برای رونق صنعت شترداری در شهرستان اقدامات جدی‌تر انجام دهند.
بردسکن؛ قطب پرورش شتر در خراسان رضوی
مدیر جهاد کشاورزی بردسکن نیز گفت: این شهرستان با بیش از ۳۵۰۰ شتر و رتبه اول در خراسان رضوی، نیازمند صنعتی شدن است. مهدی مسروری افزود: ما در تلاش هستیم تا با صنعتی کردن این حوزه، تولید و فراوری محصولات را رونق بیشتری ببخشیم. وی همچنین بیان کرد: بردسکن به عنوان قطب پرورش شتر در خراسان رضوی شناخته می‌شود و توسعه این حرفه و صنعتی کردن آن، از اهداف اصلی ماست. مسروری با بیان این که بردسکن ۱۶ درصد از جمعیت عشایری خراسان رضوی را دارد، افزود: با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، پرورش شتر یکی از بهترین راهکار‌ها برای تامین معاش و کسب درآمد است.مدیر جهاد کشاورزی بردسکن همچنین بیان کرد: این شهرستان ظرفیت بزرگی برای ترویج جمعیت شتر دارد و باید شرکت‌های تعاونی با رویکرد اقتصادی برای ترویج شترداری شکل بگیرند. وی افزود: در حال حاضر ۱۰۰ بهره‌بردار در این شهرستان به صورت سنتی به شترداری مشغول هستند.
هیچ اقدامی برای صنعتی شدن شترداری انجام نشده است
مسئول امور دام جهاد کشاورزی بردسکن نیز درباره وضعیت شترداری در شهرستان گفت: متاسفانه در زمینه صنعتی شدن شترداری هیچ اقدامی انجام نشده است. مصطفی بیانی به اهمیت ایجاد یک شرکت تعاونی قوی با اعضای پرتلاش و آگاه در این حوزه اشاره کرد و افزود: ما طرحی در دست داریم که تولید تلیسه شتر را به گونه‌ای افزایش دهیم که شیردهی شتر از ۴ تا ۵ کیلو به ۲۰ کیلو برسد، اما این طرح هنوز در مرحله پیگیری باقی مانده و نیاز است که بهره‌برداران همکاری کنند.
بیانی همچنین ارزش اقتصادی شتر را بسیار بالا دانست و گفت: در شهرستان بردسکن هنوز نتوانسته‌ایم از این حیوان باارزش، بهره‌برداری اقتصادی زیادی داشته باشیم. در حالی که می‌توانیم فراورده‌های مختلفی داشته باشیم و به یک برند در این زمینه تبدیل شویم.
بلاتکلیف ماندن احداث شهرک پرورش شتر
مدیرعامل شرکت تعاونی شترداران استان خراسان رضوی هم گفت: بردسکن به عنوان قطب پرورش شتر در خراسان رضوی شناخته می‌شود و قرار بود طی سه سال گذشته اولین شهرک پرورش شتر کشور به صورت پایلوت در این شهرستان احداث شود، اما به دلیل تامین نشدن آب مورد نیاز، این طرح هنوز بلاتکلیف مانده است. مهدی کوچه لقمانی افزود: استان خراسان رضوی ۱۱ هزار و ۴۷۵ شتر دارد که شهرستان بردسکن با ۳۵۰۰ شتر در جایگاه اول قرار دارد. وی گفت: در راستای حمایت از شترداران، از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون تومان اقلام مورد نیاز، خوراک و دارو به صورت بلاعوض بین شترداران توزیع شده است. وی تعداد پرورش‌دهندگان شتر در استان را بیش از ۳۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: سالانه ۱۰ تن شیر و ماهانه بین ۲۰ تا ۳۰ تن گوشت شتر در استان تولید می‌شود. کوچه لقمانی افزود: شهرستان‌های بردسکن، سبزوار، مشهد، بجستان، گناباد و داورزن از مناطق مستعد پرورش شتر در استان هستند.وی مهم‌ترین مشکل شترداران را تامین آب و نداشتن مجوز چرا در مراتع اعلام کرد و گفت: نبود بازار مناسب برای فروش شیر شتر نیز از دیگر مشکلات است. کوچه لقمانی خاطرنشان کرد: با تامین آب مورد نیاز، می‌توانیم اولین شهرک پرورش شتر کشور را در بردسکن ایجاد کنیم و امیدواریم مسئولان به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند و هرچه سریع‌تر این طرح را به مرحله اجرا برسانند.