«ستی» پروژه یافتن هوش فرازمینی در کیهان
سید مصطفی صابری | روزنامه نگار
این‌که در کیهانی به این بزرگی با قطر 93 میلیارد سال نوری برای جهان قابل مشاهده که پیش‌بینی می‌شود تنها بخش کوچکی از کلیت گیتی باشد تنها موجودات هوشمند باشیم کمی ذهن را قلقلک می‌دهد؛ واقعاً می‌شود در بین میلیاردها کهکشان که هرکدام میزبان میلیون‌ها ستاره است تنها باشیم؟ این سوالی است که قرن‌ها ذهن بشر را به خودش مشغول کرده و پروژه «ستی» یا جست وجوی هوش فرازمینی، تلاشی علمی برای یافتن پاسخ این سوال است. هدف اصلی این پروژه پیدا کردن نشانه‌هایی از فناوری یا ارتباطات رادیویی است که توسط موجودات هوشمند فرازمینی ارسال شده باشد و به‌طور معمول شامل استفاده از تلسکوپ‌های رادیویی برای جست‌وجوی سیگنال‌های غیر طبیعی در اعماق فضاست.
پروژه با هزینه زیاد
جالب است بدانید سال‌ها هزینه برای این پروژه هنوز دستاورد عینی نداشته؛ اما پشت این تلاش گران‌قیمت دلایل زیادی وجود دارد مثل کنجکاوی ذاتی بشر، چرا که انسان‌ها همیشه به دنبال کشف ناشناخته‌ها بوده‌اند. از طرفی این پروژه باعث پیشرفت‌های زیادی در فناوری‌های مربوط به تلسکوپ‌های رادیویی، پردازش سیگنال و هوش مصنوعی شده است.
چه تحقیقاتی در «ستی» انجام می‌شود؟
تلسکوپ‌های رادیویی در سراسر جهان به طور مداوم آسمان رو اسکن می‌کنند تا سیگنال‌های رادیویی غیرطبیعی که منشا طبیعی ندارند را پیدا کنند. اما بخش ماجرا جای دیگری است. احتمالاً شنیده باشید که در «ستی»، محققان روی ارتباطات نهنگ‌ها و وال‌ها تحقیق می‌کنند؛ خب شاید بگویید این موجودات غول پیکر چه ارتباطی با فرازمینی‌ها دارند؟ دلیل تحقیق روی نهنگ‌ها و وال‌ها این است که در صورت وجود حیات فرازمینی، آن‌ها هم از یک سیستم ارتباطی پیچیده‌ای استفاده می‌کنند که برای ما هنوز به طور کامل ناشناخته است. دانشمندان امیدوارند با درک بهتر اشکال ارتباطی حیواناتی چون نهنگ‌ها، بتوانند یک مدل برای ارتباط با بیگانگان فضایی ایجاد کنند.
چالش‌های پیش‌روی ستی
ستی پروژه جذابی است که با چالش‌های زیادی روبه‌رو است که یکی از مهم‌ترین‌هایش این است که ما نمی‌دانیم موجودات فرازمینی اصلاً چطور ارتباط برقرار می‌کنند. آیا آن‌ها هم مثل ما از امواج رادیویی استفاده می‌کنند؟ اگر از وجود ما مطلع باشند می‌توانند امواج رادیویی ما را دریافت و رمزگشایی کنند؟ اصلاً رفتار آن‌ها دوستانه خواهد بود یا نه؟
مهم‌ترین سیگنال دریافتی پروژه ستی
سیگنال "!WoW" یکی از جالب‌ترین و بحث‌برانگیزترین اتفاقات تاریخ پروژه ستی است که هنوز هم ذهن بسیاری از دانشمندان و علاقه‌مندان به نجوم را به خود مشغول کرده است. این سیگنال یک پدیده رادیویی بسیار قوی و غیرمعمول بود که در سال ۱۹۷۷ توسط یک تلسکوپ رادیویی دریافت شد. جری احمان، داوطلب پروژه ستی در دانشگاه اوهایو، این سیگنال را پس از بررسی داده‌ها شناسایی کرد. او با دیدن این سیگنال قدرتمند و غیرمعمول، دور آن دایره کشید و کنار آن کلمه
"! WoW" را نوشت و به همین دلیل این سیگنال به " ! WoW" مشهور شد. این سیگنال بسیار قوی‌تر از نویزهای پس‌زمینه طبیعی بود، که نشان می‌داد منبع آن ممکن است یک منبع مصنوعی یا بسیار قدرتمند باشد. از طرفی مدت سیگنال ۷۲ ثانیه بود که این هم نشان دهنده ساختگی بودن آن بود. اما متاسفانه، این سیگنال با وجود تلاش‌های فراوان برای یافتن مجدد آن تکرار نشده است. درباره منشأ آن هم فرضیه‌های زیادی وجود دارد؛ که محبوب‌ترینش این است که سیگنال توسط یک تمدن هوشمند فرازمینی ارسال شده است. اما برخی از دانشمندان معتقدند که سیگنال ! WoWممکن است یک پدیده طبیعی ناشناخته در فضا باشد که ما هنوز از آن آگاهی نداریم. عده‌ای هم اشکال در تجهیزات دریافتی یا تداخل زمینی را منشأ این اتفاق می‌دانند. با همه این‌ها پروژه ستی بازهم به تلاش در عمق کیهان تا ایجاد ارتباط با هوشی فرازمینی ادامه خواهد داد.