نگاهی به 2شاخص برخورداری گازی و جاده آسفالته در 20 سال گذشته
تحول گازی و جاده ای در سایه مطالبه گری
مطالبه گری رسانه‌ها بر این اصل استوار است که وضعیت موجود اگر هم خوب است، باید بهتر شود و دلیل آن هم تقریباً مشخص است؛ در کشوری که تقریبا از همه مواهب الهی و منابع زیرزمینی و روی زمین برخوردار است و یک جامعه انسانی بالقوه اجتماع زیست را داراست، انتظار از دولت و مدیریت ها این است که با توجه به دارایی های موجود، ساختاری قدرتمند دایر و توسعه ای پایدار حادث شود که البته در این راه بد مدیریتی ها منجر به ناترازی های بسیار در حوزه های مختلف شده است
با این حال نمی توان از آن چه انجام شده است، چشم پوشی کرد؛ اگرچه مقایسه کردن وضعیت فعلی کشور یا استان با 40 سال گذشته یا پیش از انقلاب به طور کلی رویه ای اشتباه است زیرا هستند کشورهایی که در 40 سال پیش در بسیاری از شاخص ها نسبت به ایران عقب تر بوده و الان از ما جلوتر هستند. با این حال توسعه عمومی و زیرساختی کشورها به طور کلی قابل مقایسه است. این که بررسی کنیم در حال حاضر چند درصد مردم کشور از نعمت گاز یا انرژی برخوردار هستند یا این که چه تعداد و چه درصدی از روستاها و شهرهای کشورها از زیرساخت جاده آسفالت برخوردار است، امری طبیعی است. بررسی آمارها نشان می دهد بر خلاف بسیاری از ادعاها و فضاسازی های رسانه ای به خصوص در کشورهای غربی مانند آمریکا در خصوص شاخص های برخورداری جامعه ایرانی و مقایسه آن با کشورهای توسعه یافته، صرفاً نشان دادن نیمه پر لیوان در کشورهای توسعه یافته یا غربی و مقایسه کردن آن با نیمه خالی لیوان در کشور ایران است.
به طور مثال داده های بین المللی نشان می دهد به رغم این که کشور آمریکا بالاترین طول جاده های آسفالته(روکش شده یا paved road) جهان را در اختیار دارد اما درصد برخورداری شهرها و روستاهای این کشور از این نعمت، کمتر از 70 درصد است یعنی بیش از 30 درصد جاده های ارتباطی داخل کشور آمریکا هنوز آسفالته یا روکش شده نیستند. این درصد برای روسیه نیز حدود 71 درصد و برای کشور ژاپن حدود 80 درصد است. همین آمار نشان می دهد درصد برخورداری از جاده آسفالته در کشور ایران بیش از 85 درصد است که آمارهای داخلی کشور عدد بالای 90 درصد را نشان می دهد. نمونه دیگر آن در حوزه گاز است؛ مثلا در کشور روسیه که بالاترین میزان ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد و اولین کشور به لحاظ برخورداری و برداشت از منابع گازی دنیاست، ضریب نفوذ گاز خانگی در این کشور کمتر از 60 درصد است در حالی که این ضریب در کشور ایران بالاتر از 90 درصد است یا در کشور ترکیه ضریب برخورداری از گاز حدود 80 درصد است. البته این مقایسه ها نشانه آن نیست که وضعیت ایران به لحاظ ضریب برخورداری از گاز بسیار مطلوب است بلکه بدان معنی است که وضعیت ایران در برخی حوزه ها در واقعیت های آمار بین المللی با آن چه در رسانه ها منعکس می شود، متفاوت است اگرچه باز هم تاکید می شود این وضعیت نافی مطالبه گری رسانه ها برای رسیدن به وضعیت مطلوب باتوجه با دارایی ها و منابع موجود نیست.
در ادامه وضعیت برخورداری مردم استان خراسان رضوی از دو نعمت گاز کشی و جاده های آسفالته را بررسی خواهیم کرد که در طول حداقل 20 سال گذشته در این دو شاخص چه تغییراتی ایجاد شده است.
تحول گازی در 20 سال گذشته
داده های رسمی سند آمایش استان نشان می دهد در سال 1385 تنها 34 شهر و 318 روستای استان از شبکه گازی بهره مند بوده اند که جمع انشعابات آن به حدود 470 هزار انشعاب می رسید.در سال 95 تعداد شهرهای استان که به شبکه گازی متصل شده اند به بیش از 71 شهر رسید و در بخش روستایی تعداد روستاهای استان که به شبکه گازی متصل شده اند به بیش از 1440 روستا رسیده است و تعداد مشترکین نیز به حدود 849 هزار انشعاب و دو میلیون مصرف کننده رسید. این در حالی است که در سال جاری بر اساس داده های شرکت گاز استان؛ تاکنون به 96 شهر استان گازرسانی شده و تنها خانگیران هنوز به شبکه گازی متصل نشده است و ضریب برخورداری شهرهای استان به 99.99 درصد و تعداد روستاهای متصل به شبکه گازی استان به بیش از 2 هزار و 440 روستا و ضریب نفوذ شبکه گازی روستایی استان به بیش از 98.5 درصد رسیده است. علاوه بر این تعداد مشترکین گاز استان از رقم دو میلیون و 890 هزار اشتراک در سال جاری گذشته است.
95 درصد جاده های روستایی آسفالته اند
در حوزه جاده ای نیز داده های رسمی نشان می دهد در سال 1385 جمع راه های بین شهری و روستایی استان معادل 11 هزار و 574 کیلومتر بوده که این مسافت در سال 1395 به بیش از 20 هزار و 575 کیلومتر رسیده است. این آمار در سال 1403 تغییری قابل توجه داشته است طوری که خراسان رضوی با پنج هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه آسفالته اصلی و فرعی، هفت هزار و ۶۰۰ کیلومتر راه آسفالته روستایی و هفت هزار و ۷۶۰ کیلومتر راه غیر آسفالته از نظر طول راه‌ها در جایگاه دوم کشور واقع است و 100 درصد راه های شهری و 95 درصد راه های روستایی استان در حال حاضر آسفالت شده است.