نبرد نفوذ در دمشق
احمد الشرع (محمد جولانی) رئیس جمهور دوره انتقالی سوریه به عربستان سعودی سفر کرد.این اولین سفر رسمی شرع به خارج از کشور از زمان به دست گرفتن قدرت پس از رهبری کمپین شورشی که بشار اسد را در دسامبر سرنگون کرد، است.اسعد الشیبانی وزیر امور خارجه دولت موقت سوریه او را همراهی می‌کند که نشان دهنده یک حرکت دیپلماتیک مهم بین دمشق و ریاض است.به نوشته خبرگزاری آناتولی ترکیه، انتظار می‌رود این سفر بر تقویت روابط دوجانبه و بحث درباره مسائل منطقه‌ای متمرکز باشد.الشرع اواخر هفته گذشته برای یک دوره انتقالی نامشخص به عنوان رئیس جمهور موقت منصوب شد. مقامات جدید سوریه گفتند که الشرع وظیفه تشکیل یک مجلس قانون گذاری انتقالی را بر عهده داشته است. آن ها انحلال همه گروه‌های مسلحی که در سرنگونی اسد دخیل بودند و همچنین ارتش دولت سابق را اعلام کردند.ملک سلمان و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی از جمله اولین کسانی بودند که انتصاب رسمی الشرع را تبریک گفتند.
ورود عربستان به بازی
در حالی که قطر سعی در تحکیم نفوذ خود در سوریه جدید دارد، عربستان سعودی نیز بیکار ننشسته است. سفر وزیر امور خارجه عربستان به دمشق و سفر الجولانی به ریاض به عنوان اولین سفر خارجی او به‌عنوان رئیس‌جمهور سوریه، نشان از تلاش عربستان برای مهندسی آینده سیاسی این کشور دارد.ریاض به‌طور سنتی، رابطه خوبی با گروه‌های وابسته به اخوان‌المسلمین نداشته و همواره در این زمینه تحت فشار امارات و مصر بوده است. اما حالا، با ورود عربستان به معادلات جدید سوریه، به نظر می‌رسد ریاض قصد دارد از ترکیه و قطر در رقابت برای نفوذ در دمشق پیشی بگیرد. این اقدام، همچنین می‌تواند راهی برای مدیریت نفوذ ایران و روسیه در سوریه باشد.
پیامدهای تحولات جدید
تحولات اخیر، پرسش‌های مهمی را درباره آینده سوریه مطرح می‌کند. آیا این تغییرات می‌تواند به ثبات پایدار در این کشور منجر شود، یا صرفاً آغاز یک مرحله جدید از رقابت‌های منطقه‌ای است؟نخستین پیامد این تغییرات، احتمال کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه سوریه است. اگر عربستان بتواند از طریق تعامل با حکومت جدید، آمریکا و اروپا را به کاهش فشارهای اقتصادی متقاعد کند، مسیر بازسازی سوریه هموار خواهد شد. در غیر این صورت، سوریه ممکن است همچنان در وضعیت بحرانی اقتصادی باقی بماند.دومین پیامد، شکل‌گیری رقابت ها و احیانا حکومت جدید در منطقه است. با ورود عربستان به معادلات سوریه، رقابت این کشور با ترکیه و قطر شدت خواهد گرفت. از سوی دیگر، امارات و مصر که همواره نگاهی بدبینانه به گروه‌های اسلام‌گرا داشته اند، احتمالاً در برابر این تغییرات موضعی محافظه‌کارانه خواهند گرفت. سفر امیر قطر به دمشق و الجولانی به ریاض نشان می‌دهد که نظم جدیدی در حال شکل‌گیری است؛ نظمی که دیگر نه بر مبنای درگیری‌های نظامی، بلکه بر اساس بازی‌های دیپلماتیک و ژئوپلیتیکی تعریف خواهد شد.
سیگنال به ایران
کشور‌های عربی مسلمان سنی پس از پذیرش کمک اسد از ایران و روسیه، دولت سابق سوریه را تحریم کردند. در سال ۲۰۱۳، اتحادیه عرب پس از بیش از یک دهه تعلیق، سوریه را مجدد پذیرفت.دیدار مقامات عربی و به ویژه اعراب خلیج فارس از این حیث برای دولت جدید سوریه حائز اهمیت است که سوریه به شدت به سرمایه گذاری در بخش انرژی خود نیاز دارد، زیرا اکثراً توسط ۱۳ سال جنگ ویران شده است.به گفته ناظران، سفر الشرع (جولانی) در قامت رئیس‌جمهور موقت سوریه به عربستان سعودی احتمالاً نشان‌دهنده دور شدن دمشق از ایران به‌عنوان متحد اصلی منطقه‌ای آن است.عربستان سعودی از جمله کشور‌های عربی بود که پس از تبدیل اعتراضات بهار عربی سوریه در سال ۲۰۱۱ به جولانگاه تروریست ها، به گروه‌های شورشی که تلاش کردند بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق را سرنگون کنند، پول داد. با این حال، تروریست‌ها با حمایت ایران و روسیه در سوریه شکست خوردند.ایران هنوز سفارت خود را در دمشق بازگشایی نکرده است. در همین حال، روسیه مایل است دسترسی به پایگاه‌های هوایی و دریایی خود در سوریه را حفظ کند. هنوز مشخص نیست مسکو بتواند به این هدف برسد.به نظر می‌رسد که این اقدامات با هدف اطمینان دادن به غرب و تلاش برای لغو تحریم‌های فلج کننده علیه سوریه انجام شده است. بازسازی این کشور پس از بیش از یک دهه جنگ احتمالاً صد‌ها میلیارد دلار هزینه در بر خواهد داشت، بدون توجه به پوشش نیاز‌های مردم سوریه که میلیون‌ها نفر از آن ها فقیر هستند.شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در ماه ژانویه از دمشق بازدید کرد و گفت که ریاض برای لغو تحریم‌ها علیه سوریه «فعالانه در حال گفت‌و‌گو» بوده است. عربستان سعودی، برخلاف متحدان کلیدی جولانی در ترکیه و قطر، در سال ۲۰۲۳ در کنار بیشتر کشور‌های عربی روابط خود را با اسد احیا کرد. برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند تا حد زیادی در تقویت روابط آن ها کمک کند.