اظهارات اخیر علی لاریجانی درباره مذاکرات، فرامتن مهم تری دارد و آن نقش تعدیل کننده و انسجام بخشی به سیاست خارجی است
لاریجانی در نقش تنظیم گری
رضا توکلی
لاریجانی تا این جای کار تلاش کرده بود سه ویژگی متمایز از خود نشان بدهد؛ نخست چهره‌‌ای پخته در سیاست خارجی، دوم کاراکتر میانه توسعه‌خواه که با رادیکالیسم در اصولگرایی مرزبندی دارد و سوم کنشگر سیاسی غیراصلاح‌طلب. پس از این که دو دور ردصلاحیت علی لاریجانی برای انتخابات ریاست‌جمهوری باعث شده بود که افکار عمومی و بخش عمده‌ای از تحلیلگران حیات سیاسی او را پایان‌یافته بدانند، سفر چندی قبل او به لبنان و سوریه و ارسال پیام رهبر انقلاب برای مقامات سیاسی این دو کشور نشان داد که اساسا لاریجانی شخصیتی حذف‌شدنی نیست. اگرچه سفر به عنوان نماینده ویژه رهبری به لبنان و سوریه در شرایطی که منطقه در پرالتهاب‌ترین حالت قرار دارد، به خودی خود امری بسیار حائز اهمیت است، اما آنچه کنشگری سیاسی جدید لاریجانی را قابل‌توجه‌تر می‌کند، مصاحبه‌ای است که او پس از این سفر با سایت دفتررهبری انجام داد. لاریجانی در این مصاحبه اعلام کرد که حتی اگر دولت آمریکا برجام را قبول ندارد، می‌تواند سر توافقی جدید با ایران مذاکره کند. اعلام چنین نظراتی از سمت لاریجانی به عنوان مشاور رهبر انقلاب و انتشار آن در سایت دفتر رهبری، مورد توجه رسانه ها و تحلیلگران بسیاری قرار گرفت و هر یک از زاویه ای اظهارات او را مورد توجه و ارزیابی قرار دادند و حتی برخی از احتمال تغییر رویکرد جمهوری اسلامی در سیاست خارجی و روابط با غرب سخن گفتند. اما پس از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید و اظهارات مبهم او درباره تعاملش با ایران، باعث شد که برخی چهره ها و تحلیلگران سیاسی عدم موضع گیری خصمانه ترامپ را نشانه ای بر تمایل ترامپ برای گفت وگو با ایران تلقی کنند. با وجود این، علی لاریجانی که به عنوان چهره ای منطقی و عقلایی در عرصه سیاسی ایران شناخته می شود و می توان گفت که اظهاراتش حداقل در موضوعات سیاست خارجی مورد قبول طیف گسترده ای از تفکرات و جریان های سیاسی است، در گفت و گوی اخیر خود نسبت به این اشتیاق کاذب موضع فنی و دقیقی گرفت و اظهار کرد: «مذاکره سازوکاری دارد و باید پیشنهادهای مدونی وجود داشته باشد.تصمیم عجولانه در این باره را درست نمی دانم. الان می بینم خیلی ها در رسانه های داخلی این حرف ها را می زنند. ولع بلاوجه نباید در این قضیه داشته باشیم چون کسی چنین پیشنهادی به شما نداده که الان بحث می کنید. این مسائل باید در سطوحی خیلی با فرصت و دقت صورت بگیرد، سرجایش حرف زده شود. این قدر عجولانه و پابرهنه در صحنه دیپلماتیک پریدن و حرف زدن، دیگران را به اشتباه محاسباتی می‌اندازد. جمهوری اسلامی همیشه اهل مذاکره بوده است.وقتی کسی مذاکره پیشنهاد نداده، راجع به چه چیزی صحبت می‌کنیم؟»این اظهارات منطقی و مستدل علی لاریجانی - با توجه به سمت و جایگاه او- فرامتن مهم تری دارد و آن نقش تعدیل کننده اوست. نباید فراموش کرد در هفته‌های ابتدایی پس از پیروزی پزشکیان در انتخابات، بسیاری گمان می‌کردند احتمالا جایگاه معاون اولی دولت چهاردهم به لاریجانی سپرده شود که البته بنا به هر دلیلی رخ نداد. مدت‌ها نیز گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد احتمال انتصاب لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی مطرح شد و سفر اخیر او به منطقه و سپس اعلام برخی مواضع در مورد ارتباط با غرب، این گمانه‌زنی‌ها را تقویت کرده بود. او کمی بعد در مصاحبه اعلام کرد که این تنها یک گمانه زنی است و گذشت زمان نیز نشان داد که علی لاریجانی به شعام بازنگشت. در این میان اما به نظر لاریجانی در شرایط کنونی کشور، نقش مهم تری را ایفا می کند. او همان طور که در دولت نهم جلوی برخی رفتارهای رادیکال جریان راست را گرفت؛ هم اکنون قرار است در این دوره جلوی برخی رویکردهای تند و بدون تامل جریان اصلاح طلبی را بگیرد. به نظر نه تنها قرار است در موضوعات سیاست خارجی روی علی لاریجانی سرمایه گذاری شود بلکه بناست از ظرفیت او در ایجاد انسجام بخشی در سیاست خارجی نیز بهره گرفته شود.