رونق کشاورزی بردسکن با احیای قنات ها
علی نوری
قنات ها یکی از منابع تامین آب در مناطق خشک هستند که از آب آن ها در بخش کشاورزی نیز استفاده می شود و در رونق کشاورزی نقش تاثیر گذاری دارند. قنات‌ها ارزان‌ترین و مطمئن‌ترین منابع آبی هستند که ممکن است بر اثر خشکسالی چند صباحی کم آب شوند اما با اولین بارندگی، دوباره پرآب می‌شوند. قنات ها در شهرستان بردسکن به ویژه در منطقه کوهپایه بردسکن که چاه موتور کشاورزی وجود ندارد و بخش کشاورزی آن وابسته به قنات ها و چشمه سارها است، موجب توسعه پایدار بخش کشاورزی شده است. در چند سال اخیر، هر چند وضعیت بارندگی ها خوب نبوده است اما با استفاده از اعتبارات دولتی و مشارکت مردم برخی از قنات ها در بردسکن مرمت و لای روبی شده که این امر موجب افزایش دبی آب این قنات ها شده است.
یکی از اهالی روستای شفیع آباد که قنات دار نمونه کشوری است و نماینده دو قنات کردآباد و محمدآباد سرخ کاریز در روستای شفیع آباد می‌باشد، گفت: قنات های زیادی داشتیم که به دلیل خشکسالی‌های مکرر، بسیاری از آن ها کم آب یا خشک شدند و در نتیجه موجب شد جوانان زیادی به شهرها مهاجرت کنند. وی که خود یکی از جوانان علاقه مند به بخش کشاورزی است، افزود: با توجه به این که قنات ها هر سال نیاز به لای‌روبی و مرمت دارند بسیاری از کشاورزان و باغداران در عین بی‌آبی از کنار این کار به راحتی عبور می‌کنند. وی بیان کرد: در شفیع آباد توانستیم با مشارکت مردم و جهاد کشاورزی شهرستان بردسکن در سال ۹۸ ، قنات محمدآباد سرخ کاریز روستای شفیع آباد که کاملاً مسدود شده بود را بازگشایی کنیم که موجب خوشحالی کشاورزان و روستاییان شد. در اراضی قنات محمد آباد سرخ کاریز بعد از احیا و مرمت قنات، ۴۰ هکتار باغ انگور، انار و پسته احداث شده و ۲۰ هکتار گندم و جو کشت می‌شود. آب‌های اضافی زمستانه قنات هم در استخری ذخیره و در تابستان برای آبیاری باغ ها استفاده می‌شود.
احیای یک قنات پس از
29 سال مسدود بودن
رئیس شورای اسلامی شهر انابد نیز گفت: قنات پر آب دولاب که دبی حدود 100 تا120 لیتر در ثانیه داشت، به دلیل سیلاب مدت 29 سال مسدود شده بود که خوشبختانه طی یک سال گذشته با همکاری مسئولان شهرستانی و استانی اقدامات خوب و جدی در بحث احیا و مرمت آن صورت گرفته است. علی اکبر جوان بیان کرد: سال گذشته برای احیا و مرمت این قنات، یک میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده شد و 250 متر کار پیشرفت داشته و خوشبختانه به دلیل اشباع بودن لایه های زمین از آب ، آب در این قنات جاری شده و این امر موجب زنده شدن امید و خوشحالی کشاورزان شده است. وی افزود: درصورت تامین اعتبارات تکمیلی که قول آن از طرف مسئولان داده شده، این قنات به صورت کامل احیا خواهد شد و موجب رونق کشاورزی در منطقه می شود. با احیای کامل این قنات ان شاءا... سفره بیش از 1500 نفر به صورت مستقیم به این شریان حیاتی وصل خواهد شد. جوان گفت: با این اوضاع کم آبی اگر این قنات به صورت کامل احیا شود، می تواند تمام باغات پسته منطقه را سیراب کند و حدود هزار هکتار زمین نیز به زیر کشت برود.
فعال بودن 75 درصد قنات های شهرستان
مدیر جهادکشاورزی بردسکن نیز گفت: در استان خراسان رضوی در مجموع 13 هزار کیلومتر قنات وجود دارد که از این نظر در سطح کشور رتبه اول را داریم. مهدی مسروری با اشاره به این که قنات ها جزو منابع آبی اصلی خراسان رضوی هستند، افزود: 12 درصد از منابع آبی و سطح زیر کشت استان از محل قنات ها آبیاری می‌شود که همین امر موجب شده اعتبارات خوبی برای احیای قنات ها در نظر گرفته شود. وی تعداد قنات های شهرستان بردسکن را مطلوب دانست و بیان کرد: 75 درصد قنات های شهرستان فعال هستند و کشاورزان از آب آن ها استفاده می‌کنند. مدیر جهاد کشاورزی بردسکن همچنین اظهار داشت : از سال گذشته تاکنون 6 رشته قنات کشاورزی با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 500 میلیون تومان از محل اعتبارات استانی و ملی احیا و مرمت شد . وی افزود: حجم عملیات اجرای کار در احیا و مرمت 6 قنات به طول 2 هزار و 130 متر می باشد که با احیای آن ها 60 هکتار از اراضی کشاورزی از آب این قنات ها استفاده می‌کنند. وی با اشاره به این که شهرستان بردسکن حدود 160 رشته قنات دارد، خاطرنشان کرد: حداقل بیش از ۴۰ رشته قنات شهرستان بردسکن نیاز به مرمت و بازسازی دارد و در صورت تخصیص اعتبارات لازم، آبدهی برخی از آن ها دور از انتظار نخواهد بود. وی گفت: از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، عملیات احیا و مرمت قنات ها در سرلوحه برنامه های دولت قرار داشته و بیش از 60 درصد قنات های شهرستان به صورت کلی و جزئی مرمت شده ولی با توجه به مستمر بودن و هزینه بر بودن عملیات احیا و مرمت و نداشتن بضاعت کافی بهره برداران، این مهم جز با همت عالی مسئولان و تخصیص مداوم و کافی اعتبارات دولتی امکان پذیر نیست.