غبارروبی از سیمای یک نماد مقاومت ملی
سرانجام پنج‌ماه پس از شهادت رهبر پرنفوذ، محبوب‌تر و مجاهد جریان مقاومت در لبنان، تشییع و تدفین رسمی او به صورتی باشکوه برگزار شد. سیدحسن نصرا...، دبیرکل جنبش حزب‌ا...، روز ششم مهر سال جاری، هدف حملات ناجوانمردانه متجاوزان صهیونیست قرار گرفت و پس از دست‌کم چهار دهه مجاهدت و مقاومت به شهادت رسید. او پس از صبحی طفیلی و سید عباس موسوی، سومین دبیرکل این جنبش قدرتمند بود و در دوران رهبری او، حزب‌ا... به نیرویی تعیین‌کننده در مقیاس ملی لبنان و بازیگری مهم و اثرگذار در منطقه غرب آسیا تبدیل شد. هرچند فقدان شهید نصرا...، لطمه‌ای جبران‌ناپذیر برای محور مقاومت به شمار می‌آید اما با درایت، هوشمندی و دوراندیشی او، حزب‌ا... از نهالی نورس به درختی ریشه‌دار و پرثمر و سایه‌گستر تبدیل شد که برای تمام جنبش‌های رهایی‌بخش و استقلال‌طلب، الگویی قابل اتّباع است. شهید نصرا...، با تمام فراز و فرودها و تحلیل‌های موافق و مخالف، هم در سلسله تاریخی میهن‌دوستان و مبارزان ضدّ اشغال‌گری جهان، منزلتی والا دارد؛ هم در حلقه مجاهدان دینداری که به حکم تکلیف الهی علیه ظالمان قیام کرده‌اند، موقعیتی ممتاز دارد؛ و هم در جمع مصلحانی که توان خود را در دستگیری از محرومان و مظلومان صرف می‌کنند، مقامی رفیع دارد.
امپراتوری رسانه‌ای سلطه‌گران، البته تمام بضاعت خود را به کار بسته است که در بازنمایی ادراکی خود، تصویری صلح‌ستیز، ضد ملّی و نامحبوب از نصرا... عرضه کند. این روایت خصمانه به رغم آن که سالیان مدید از آنتن رسانه‌های جریان اصلی جهان غرب منتشر می‌شد اما واکنش‌های فراگیر بین‌المللی به شهادت او نشان داد که حقیقت مبارزات این چهره شاخص، بر وجدان‌های بیدار جهان مکشوف بوده است. در شخصیت شهید سید حسن نصرا...، ویژگی‌های ممتازی بود که چنین بازتاب همدلانه‌ای را با او برانگیخت.
منادی وحدت ملی
لبنان به عنوان سرزمینی که به کاشی صدرنگی از فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف تشبیه شده، همواره در معرض واگرایی‌های قومی و نژادی و مذهبی بوده است. به اعتبار چنین ماهیتی، حضور در عرصه عمومی لبنان، حرکت روی لبه تیز شمشیری است که هر لحظه می‌تواند سقوط به دره تفرقات و اختلافات ملی را در پی داشته باشد. سید حسن نصرا...، از جمله نقش‌آفرینان شاخص لبنانی به شمار می رفت که حاصل سلوک سیاسی و مبارزاتی‌اش، تقویت وحدت ملی و اقتدار نام لبنان در مقابل بیگانگان بود. نصرا...، بازوی توانمندی در حفظ تمامیت ارضی لبنان و حفظ مرزهای تاریخی‌اش بود. خوی تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی، اشتهای بی‌پایانی برای بلعیدن لبنان داشت اما این وطن‌دوستی محور مقاومت بود که با اخراج ذلت بار صهیونیست‌ها از خاک لبنان، در تمام این سال‌ها، نژادپرستان تل‌آویو را از رسیدن به این نیت شومشان بازداشته بود. نصرا... به این اعتبار بیش از آن که پیشوای یک جریان دینی- سیاسی خاص باشد، رهبری مردمی بود که حاصل فعالیتش حفظ وحدت ملی و تمامیت ارضی لبنان بود. نصرا... چنین هدف و غایتی را فقط در جبهه‌های نبرد نظامی نمی‌دید بلکه با استفاده از ظرفیت‌های سیاسی و پارلمانتاریستی هم درصدد حفظ استقلال ملی لبنان و کوتاه‌کردن دست بیگانگان برمی‌آمد. شکی نیست که رفتار سیاسی و نظامی او معارضان و مخالفانی در آن کشور داشت اما هیچ یک از مخالفانش، در ملی‌بودنش تردید نداشتند حتی اگر با تصمیمات و مسیر کاری‌اش مرزبندی‌هایی داشتند. واکنش اندوهبار سران مذاهب و قومیت های مختلف، شخصیت‌ها، جریانها، رسانه‌ها و توده مردم لبنان به شهادت نصرا... ریشه در همین روحیه و کارنامه ملی داشت.
اصلاح نابسامانی‌های اجتماعی
معروف‌ترین تصویری که از شهید نصرا... در ذهن بسیاری از مردم جهان نقش بسته است، چهره نظامی اوست درحالی‌که وجه تسهیل‌گر او در رفع محرومیت‌های اقتصادی مردم کشورش، زیر سایه سنگین تبلیغات رسانه‌های جریان اصلی پنهان مانده است. در لبنان و خصوصا در مناطق جنوبی این کشور، انبوهی از فعالیت‌های اصلاح‌گرانه و ترمیمی جنبش حزب‌ا... را می‌توان سراغ گرفت که با رویکرد سازندگی و توسعه و پیشرفت انجام گرفته‌اند. به این اعتبار، نصرا... از چهره‌های شاخص لبنان در توانمندسازی مردم این کشور است. همواره شاخه مهمی از اقدامات حزب‌ا...، توسعه زیرساخت‌های آبادانی در این کشور است. این روحیه، محدود به خانواده‌های شیعی نبود و حتی مناطق سنی‌نشین، مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین هم بهرهمند از این سازندگی‌ها بودند. به خلاف آن چه در مشهورات رایج گفته می‌شود این تشکل، نه در تخریب‌ها و ویرانی‌ها و عقب‌ماندگی‌های لبنان، بلکه در توسعه و آبادانی و سازندگی آن، صاحب سهم و نقش بوده است. نصرا... به اعتبار درس‌آموزی در مکتب فکری-سیاسی-دینی امام موسی صدر و امام خمینی(ره)، رفع محرومیت از مردم و تقویت و توانمندسازی شهروندان را در دستور کار خود داشت و به آن ملتزم بود. براین اساس و برخلاف روایت رایج، حزب‌ا...، خصوصا در دوران زعامت نصرا...، بیش از آن که حرکتی سیاسی و نظامی باشد جنبشی اجتماعی و مردم‌مدار بود. یکی دیگر از عوامل محبوبیت ملی نصرا... را نیز در همین نکته باید جست‌وجو کرد. جلب حمایت‌های مالی از سرمایه‌داران لبنان و نیز طراحی سازوکارهای پیچیده اقتصادی برای تأمین مالی این حمایت‌ها و محرومیت‌زدایی‌ها، جزو توانایی‌های نصرا... بود.
راوی مدارا و تساهل مذهبی
بر خلاف برخی از جریانات به‌ظاهر اسلام‌گرایانه معاصر، نصرا... نماد رهبری دینی به شمار می‌آید که تمایلات قشری و فرقه‌گرایانه و آمرانه و واپس‌گرا نداشت. این رهبر هوشمند و شجاع، هرچند بینشی عمیقا دینی و اسلامی و شیعی داشت اما هیچ گاه بیرق برتری‌جویی دینی و مذهبی را بلند نکرد و همواره شعار همزیستی ادیان و هم سخنی مذاهب را سر می‌داد. او به عنوان یک روحانی اصیل شیعی که در عالی‌ترین مدارس دینی و نزد شاخص‌ترین علمای شیعی تحصیل‌کرده بود با تحفظ و تقید شدید به باورهای اسلامی-شیعی خود، کمترین برخوردهای تحمیلی و آمرانه مذهبی از خود نشان نداد. او بازهم به اعتبار درس‌آموزی از مکتب دینی امام موسی صدر، محمد باقر صدر و البته امام خمینی(ره)، آیت‌ا... خامنه‌ای و سایر رهبران تراز اول انقلاب اسلامی، راوی نظریه «اسلام به عنوان دعوت» بود. چنین روایتی، با احترام به کرامت انسان‌ها، آزادی آنان را رکن اصلی و شرط اساسی ایمان و دینداری می‌داند. به این دلیل، رواداری، پذیرش،تحمل و تساهل در برابر «دیگری»، سیره دایمی و مشی همیشگی او بود. همین روحیه و باور بنیادین بود که باعث شد از اسقف ارتدکس‌های مسیحی لبنان تا زنان هنرمند موسیقی آن کشور که تقیدی به ظواهر شرعی اسلام نداشتند، در رثای نصرا... همدلانه اظهارنظر و عزاداری کنند. کافی است چنین روحیه و رفتاری را با بسیاری از جریاناتی مقایسه کنید که با ادعای اسلام‌گرایی پا به میدان مبارزات سیاسی یا نظامی گذاشته‌اند. حزب‌ا... و رهبرش با احترام به فضای متکثر و چندفرهنگی لبنان، روایتی مسالمت‌جو و تساهل‌گرا و روادار از اسلام شیعی عرضه کرد. جایی که این سیره تغییر کرد، مواجهه با دشمن غاصب و زیاده‌خواه و خونریز صهیونیستی بود که کشتار و ترور و تجاوز را سیاست رسمی خود قرار داده بود.