ترکیه را مجدد باز تنظیم کنید!
مصطفی نجفی
وزیر امور خارجه ترکیه که سیاست‌های اعمالی آن در طول یک دهه گذشته باعث بروز مشکلات بسیار زیادی برای این کشور در شرایط فعلی شده و امروز با بحران‌های داخلی و خارجی متعددی دست و پنجه نرم می‌کند که حاصل جمع سیاست‌های اشتباه شخص وی هنگام ریاست بر سازمان امنیت ترکیه بوده حالا در تلاش است تا در گفت وگو با شبکه خبری الجزیره قطر بتواند جای پایی در میان کشورهای عربی پیدا کرده و به نوعی سیاست‌های تهاجمی و اشغالگرایانه اردوغان را توجیه کند. در واقع اشغال دمشق توسط تروریست‌های وابسته به ترکیه که چند هفته سرخوشی موقتی را برای اردوغان و فیدان به همراه آورد، پس از سه ماه به نظر می‌رسد به چالش عمده و غیر قابل تحملی برای آنکارا تبدیل شده و آن ها تلاش می‌کنند تا با فرافکنی در رسانه‌های عربی خود را توجیه کرده و مشکلاتشان را به دوش ایران و روسیه بیندازند.هاکان فیدان درباره حمایت احتمالی ایران از نیروهای قسد یا سایر احزاب مخالف شورشیان سوریه و جولانی مدعی شد: اگر از گروهی در کشور دیگری حمایت کنید تا آن جا ناآرامی ایجاد کند، ممکن است کشور دیگری از گروهی در کشور شما حمایت کند تا در شما ناآرامی ایجاد کند. دیگر چیزی برای پنهان کردن در این دنیا وجود ندارد.توانایی‌هایی که شما دارید دیگران هم دارند. پس اگر نمی‌خواهید سنگی به سمت پنجره شما پرتاب شود، به پنجره دیگران سنگ پرتاب نکنید.اظهارات وزیرخارجه ترکیه به خوبی نشان می دهد که الگوی رفتاری رقبای منطقه ای در برابر ایران به سرعت در حال تغییر است و آن ها به این ارزیابی قطعی(درست یا غلط) رسیده اند که ایران آن بازیگر سابق نیست و توان بازیگری تهران در منطقه کاهش یافته است. این ارزیابی منجر به موضع گیری علنی آن ها علیه ایران با چاشنی «سرزنش»، «توصیه» و «تهدید» شده است که تا پیش از این با احتیاط بیشتری همراه بود. به همین جهت، ایران باید سیاست ها و راهبرد منطقه ای و حتی اهرم های نفوذ خود در منطقه را متناسب با این تغییر ادراک رقبا جهت متوقف کردن اقدامات تهاجمی آن ها تغییر دهد، در غیر این صورت، رقبای منطقه ای و بین المللی ایران از مرحله «سرزنش، توصیه و تهدید» لفظی عبور می کنند و وارد فاز اقدام خواهند شد.کما این که، در آخرین دیداری که اردوغان با پزشکیان در قاهره مصر داشت، لحن رئیس جمهور ترکیه متفاوت از گذشته بود و او به صراحت از مسعود پزشکیان خواست ایران در رابطه با کریدور زنگزور، سنگ اندازی نکند! سفری که اخیرا ابراهیم کالین رئیس میت به تهران داشت نیز در همین راستا بوده است و در این سفر او موضوعات و مسائلی را با تهران در میان گذاشت که حاکی از تغییر رفتار ترکیه بوده است. بازیگرانی مانند ترکیه که خود عامل بسیاری از بی ثباتی ها در محیط پیرامونی ایران و منطقه بوده اند، از هیچ تلاشی برای تضعیف موقعیت منطقه ای ایران فروگذار نخواهند کرد. هرگاه ایران قدرتمند بوده با احتیاط و احترام رفتار کرده اند و هرگاه تصور کرده اند ایران در موضع ضعف قرار دارد، جسارت و تهدید را انتخاب کرده اند. ترکیه اردوغان باید مجدد تنظیم شود و این جز با تغییر در راهبردها و تقویت اهرم های بازدارندگی امکان پذیر نیست. دو روز پیش نیز کلیپی از محمدجواد ظریف درباره کودتای ترکیه منتشر شد که قابل تامل است. وزیرخارجه پیشین کشورمان گفت: شب کودتای ترکیه من و شهید سلیمانی و سفیرمان در ترکیه تا صبح بیدار بودیم. آن شب سه نفر در ایران تا صبح بیدار بودند. بعید می‌دانم آن شب اردوغان به تبریز آمده باشد، ولی آمادگی‌اش بود. امیدوارم دوستان ترک آن شب سخت را فراموش نکنند.