زنگ خطر در اروپا، چراغ سبز به مسکو
فاطمه ملک زاده
تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ برای تعلیق تمامی کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین، بار دیگر نقش متزلزل واشنگتن در بحران‌های بین‌المللی را برجسته کرده است.این تصمیم در حالی مورد استقبال مسکو قرار گرفته که در اروپا، زنگ خطر برای متحدان کی‌یف به صدا درآمده است.تصمیم ترامپ در شرایطی اتخاذ شده که کی‌یف برای ادامه جنگ با روسیه، بیش از هر زمان دیگری به تسلیحات و حمایت‌های مالی غرب نیاز دارد. این اقدام، عملاً می‌تواند موازنه قدرت در میدان جنگ را به نفع مسکو تغییر دهد و زلنسکی را در برابر فشارهای داخلی و بین‌المللی برای مذاکره با روسیه، آسیب‌پذیرتر سازد.
طرح پنج‌مرحله‌ای اروپا برای تقویت صنعت دفاعی
همزمان با عقب‌نشینی آمریکا، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، از برنامه‌ای برای تخصیص ۸۰۰ میلیارد یورو جهت تقویت دفاعی اروپا خبر داده است. این طرح که تحت عنوان «بازآرایش مجدد اروپا» معرفی شده، شامل کمک‌های نظامی فوری به اوکراین نیز می‌شود. اما پرسش کلیدی این است که آیا اتحادیه اروپا، بدون پشتوانه واشنگتن، قادر به تامین نیازهای کی‌یف خواهد بود؟بر اساس این طرح، ۱۵۰ میلیارد یورو وام به دولت‌های اروپایی اختصاص خواهد یافت تا در حوزه‌هایی مانند دفاع هوایی و موشکی، توپخانه، موشک‌ها، مهمات و پهپادها سرمایه‌گذاری کنند. همچنین، محدودیت‌های مالی اتحادیه اروپا کاهش خواهد یافت تا کشورها بتوانند هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند. فون در لاین اعلام کرده که اگر کشورهای عضو، هزینه‌های دفاعی خود را به‌طور متوسط ۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهند، این می‌تواند در یک دوره چهار‌ساله فضایی مالی معادل ۶۵۰ میلیارد یورو ایجاد کند.
چالش‌های اروپا در خودکفایی نظامی
اروپا تاکنون وابستگی عمیقی به چتر امنیتی آمریکا داشته و تجربه نشان داده که بروکسل در تصمیم‌گیری‌های کلان امنیتی، چابکی و انسجام لازم را ندارد. بنابراین، ادعای اتحادیه اروپا مبنی بر پر کردن خلأ آمریکا، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا یک راهکار عملی.
علاوه بر این، اختلافات داخلی در اتحادیه اروپا بر سر منابع مالی و نحوه تخصیص بودجه دفاعی نیز از موانع اجرای این طرح محسوب می‌شود. فرانسه، به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی اتحادیه، اعلام کرده که باید با سرعت و شدت بیشتری در حوزه دفاعی هزینه کند، اما همچنان نظام رفاهی خود را حفظ خواهد کرد. در عین حال، پاریس پیشنهاد استفاده از دارایی‌های مسدودشده روسیه برای تامین مالی هزینه‌های نظامی اروپا را رد و تاکید کرده که این اقدام با قوانین بین‌المللی مغایرت دارد.
تعلیق کمک‌های آمریکا به اوکراین، نه‌تنها اوضاع جنگ را پیچیده‌تر کرده، بلکه اروپا را در موقعیتی قرار داده که باید نقش جدیدی در دفاع از کی‌یف ایفا کند. گرچه برنامه‌های جدید بروکسل، گامی در جهت خودکفایی نظامی محسوب می‌شود، اما با چالش‌های جدی در اجرا و تامین مالی مواجه خواهد بود. از سوی دیگر، سیاست‌های ترامپ نشان می‌دهد که واشنگتن بیش از هر زمان دیگری به سوی انزواگرایی حرکت می‌کند، امری که می‌تواند نظم امنیتی جهانی را با تغییرات گسترده مواجه سازد.