در نشست دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان بررسی شد
مصائب تربیت نیروی کار ماهر
نیروی کار در چرخه تولید و اقتصاد هر جامعه ای نقش بسیار پررنگی ایفا می کند، سیاست گذاری در این حوزه باید با حساسیت بالا و ظرافت انجام شود، نظام کار ایران و متعاقبا استان، با طرح های متنوع و متعددی سعی در برقراری تعادل در این زمینه داشته است، چند سالی است که مهارت افزایی نقطه مرکزی سیاست های نظام کار شده است که البته نمی توان به موفقیت کامل آن ها اعتراف کرد، به هرحال یکی از کارهای مهم ترویج نظام های مهارت افزایی در سازمان فنی حرفه ای و هنرستان هاست که نیروی کار را بی معطلی به سمت کار هدایت کند. اما در این رابطه نیز موانع مهمی وجود دارد که موضوع آخرین نشست دبیرخانه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان شده است. به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی استان، هادی توانا، مدیرکل هماهنگی امور سرمایه‌گذاری و اشتغال استانداری خراسان رضوی، با اشاره به سیاست‌های اخیر در حوزه مهارت‌آموزی در این نشست گفت: در یک سال گذشته، سه آیین‌نامه و دستورالعمل در این حوزه ابلاغ شده است. نخست، قانون اساسنامه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور که بر عهده داشتن آموزش‌های کوتاه‌مدت و مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار را به این سازمان محول کرده است. دوم، قانون تقویت و توسعه مهارت‌آموزی دانش‌آموزان که وزارت آموزش و پرورش را مکلف به ارائه آموزش‌های مهارتی کوتاه‌مدت رسمی و ایجاد هنرستان‌های جوار کارگاهی کرده است. سوم، طرح اوقاف که واگذاری آموزش‌های مهارتی در محیط واقعی کار را به دانشگاه جامع علمی کاربردی مقرر کرده است.
نگاهی به وضعیت تامین نیروی کار ماهر در خراسان رضوی
در ادامه نشست، مهدی وطن‌پرست، رئیس گروه تولید استانداری خراسان رضوی، با اشاره به عدم تحقق چشم‌انداز اشتغال ۵۰ هزار دانش آموخته دانشگاهی گفت: طبق گزارش پایش ملی فضای کسب‌وکار (منتشرشده از بهار ۱۳۹۶ تا پاییز ۱۴۰۳) امتیاز دسترسی به نیروی کار ماهر تا سال ۱۳۹۹ حدود ۳.۶ بوده اما از آن سال به بعد، این شاخص افزایش یافته و روند دشوار تامین نیروی کار ماهر تشدید شده است. بر اساس آخرین گزارش پایش در پاییز ۱۴۰۳، این امتیاز به بیش از ۶ رسیده که نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب در این حوزه است.
نیاز ضروری به هنرستان‌های جوار کارگاهی
حسن عدالت‌جو، معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، با اشاره به این که ۱۰ درصد از جمعیت دانش‌آموزی کشور در این استان حضور دارند، اظهار کرد: خراسان رضوی از نظر تعداد دانش‌آموزان هنرستانی، رتبه برتر کشور را داراست. طبق برنامه ششم توسعه، سهم آموزش‌های مهارتی باید تا سال ۱۴۰۰ به ۵۰ درصد از کل کشور می‌رسید اما این هدف محقق نشده است.در بخش دیگری از این نشست، حمیدرضا موسوی، مدیرکل فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی، با اشاره به مشکلات ناشی از دستورالعمل‌های متناقض در حوزه مهارت‌آموزی اظهار کرد: صنایع با کمبود نیروی کار مواجه هستند و یکی از عوامل مهم در این زمینه، ضعف در مهارت‌آموزی است. به نظر می‌رسد آموزش‌ها باید در سه سطح کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تقسیم‌بندی شوند تا برنامه‌ریزی بهتری در این حوزه انجام شود.
عقب‌ماندگی در تحقق اهداف آموزش‌های مهارتی
در ادامه نشست، ترابی‌زاده، معاون علمی دانشگاه علمی‌کاربردی خراسان رضوی گفت: در برنامه ششم توسعه، دو دانشگاه علمی‌کاربردی و فنی‌وحرفه‌ای به‌عنوان متولیان اصلی مهارت‌آموزی تعیین شدند، اما از ۳۰ درصد هدف‌گذاری شده، حتی به ۱۰ درصد هم نرسیده‌اند. در برنامه هفتم توسعه نیز مقرر شده که ۴۰ درصد از آموزش‌های عالی به مهارت‌آموزی اختصاص یابد، اما در حال حاضر این رقم کمتر از ۱۲ درصد است. به نظر می‌رسد یکی از دلایل این عقب‌ماندگی، رعایت نکردن مرزبندی‌های تعیین‌شده در قوانین و تداخل وظایف دستگاه‌های متولی است.
کمبود اعتبار برای ساخت هنرستان ها
در بخش دیگری از نشست، مجید علیخواه، معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی تصریح کرد: در حال حاضر، به نظر می‌رسد آموزش و پرورش به لحاظ اعتباری قادر به تکمیل هنرستان‌ها نیست. شاهد این مدعا آن است که هنرستان‌های جوار کارگاهی در شهرک‌های صنعتی چناران، توس، کاویان، کلات و... نیمه‌کاره مانده و به بهره‌برداری نرسیده‌اند. بخش خصوصی نیز تنها در صورتی که ساخت هنرستان‌های جوار کارگاهی توجیه هزینه-فایده داشته باشد، در این حوزه سرمایه‌گذاری خواهد کرد. اگر مقرر باشد که شرکت شهرک‌های صنعتی زمینی را به این حوزه تخصیص دهد، نیازمند ابلاغیه از مرکز هستیم تا زمین به‌صورت رایگان و با متراژ مشخص برای ساخت هنرستان در نظر گرفته شود.سپس، محمد خوشحال، مدیرعامل شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر، بیان کرد: واحدهای صنعتی با چالش‌هایی نظیر ناترازی برق و گاز، تعدیل نیروی کار، مشکلات مربوط به تامین اجتماعی و مالیات مواجه هستند و دستگاه‌های اجرایی در این زمینه همکاری مطلوبی ندارند. بنابراین، نمی‌توان صاحبان صنایع را موظف به ساخت هنرستان کرد. از سوی دیگر، نیروی کار جوان فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی را به کار در واحدهای صنعتی ترجیح می‌دهد.در بخش دیگری از نشست، جواد نیشابوری، رئیس کمیسیون کار و تامین اجتماعی اتاق خراسان رضوی، با توجه به روند مهاجرت نسل جوان، به مهارت‌آموزی برای جلوگیری از مهاجرت نیروی کار اشاره کرد و گفت: چند سال پیش، مشکل اصلی صاحبان صنایع، کمبود نیروی کار ماهر بود، اما اکنون دغدغه اصلی صنایع، جذب نیروی کار ساده است.لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی خراسان رضوی در جمع‌بندی نشست، با تاکید بر تدوین نظام‌نامه آموزشی استانی افزود: باید از ظرفیت‌های موجود به‌ویژه در راستای اسناد بالادستی و برنامه هفتم پیشرفت استفاده کنیم. علاوه بر این، آموزش‌ها باید بر اساس نیاز بازار کار تنظیم شود. براساس سند توسعه اشتغال استان، به آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها اعلام کند که در 5 تا 10 سال آینده به چه مهارت‌هایی نیاز داریم.