بازیگردانی با اهرم کُردها
سید نیما موسوی
یکی از آخرین طرح‌های بایدن در آسیای غربی روند همساز کردن دولت اردوغان با مسئله کردها به عنوان پیش‌نیاز سقوط بشار اسد در سوریه بود؛ مسئله‌ای که در صورت حل نشدن ممکن بود تبدیل به پرونده خطرناک حتی برای دولت اردوغان در داخل شود و گسل کُردها در خاک ترکیه را باز کند؛ از همین رو از ماه ها پیش زمینه این همسویی با مصافحه میان دولت باغچلی نخست وزیر و چند تن از نمایندگان دم‌پارتی در پارلمان ترکیه رقم خورد؛ طرحی که بسیاری از رسانه‌های ترک درباره ابعاد آن نوشتند و در واقع پیوست کُردی طرح سقوط اسد در سوریه بود. این طرح مبتنی بر انحلال PKK و در عوض ورود این گروه به روند سیاسی داخل ترکیه بود؛ این ورود نه در جهت تشکیل کردستان بزرگ بلکه در جهت حفظ هویت کُردی در داخل خاک ترکیه است. در راستای حفظ هویت کردی هم قرار بود تا شهرداری‌های شرق ترکیه برای حفظ فرهنگ کردی دوزبانه شوند؛ ضمن این که قرار بود دمیرتاش و مظلوم عبدی هم در سطح بالاتر کنار گذاشته شوند. در روزهای گذشته با ارائه پیام جدید از سوی اوجالان مبنی بر پایان فعالیت های گروه PKK در قبال گرفتن تضمین هایی از دولت مرکزی، دو راه پیش‌روی این گروه است که یا با خلع سلاح به روند سیاسی بپیوندند و یا بدنه این گروه با تشکیل جریانی جدید و با دریافت پشتیبانی از قدرت‌های منطقه‌ای دست به بازتولید جریانات جدید بزنند که به نظر می‌رسد سناریوی دوم احتمال بیشتری دارد. در حال حاضر نیروهای مسلح کُرد اهرم فشار قدرت های منطقه‌ای و حتی جهانی بر روی ترکیه هستند. از یک سو اسرائیل که از دیرباز خود را متحد برخی از احزاب کُرد می داند با سقوط اسد بیش از همه به این اهرم فشار نیاز دارد. تهدید اردوغان علیه کشورهایی که به دنبال تجزیه سوریه هستند در کنار درخواست مظلوم عبدی از اسرائیل برای کمک به این گروه از این جهت است؛ "یسرائیل کاتص" وزیرخارجه اسرائیل در سه ماه گذشته همواره بر حفظ ارتباط با کُردهای سوریه تاکید داشته است. علاوه بر این دولت‌های عربی هم برای اهرم فشار به ترکیه به یک گروه مسلح معارض نیاز دارند. در کنار موارد فوق آمریکا هم برای کنترل ترکیه در قبال پیوستن این کشور به بریکس به اهرم کُردها نیازمند است؛ البته مسئله سیاست آمریکا با این قید مطرح می شود که به رغم استقبال کاخ سفید از بیانیه اوجالان، ترامپ هنوز سیاست مدونی را در قبال ترکیه ارائه نداده‌است.