چالش ناترازی گاز و نقش رسانه‌ها
حسن افتخاری / مدیرعامل شرکت گاز استان
در سال های اخیر، کشور ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی دنیا به واسطه رشد فزاینده مصرف و محدودیت در تولید، با مشکل ناترازی تأمین گاز طبیعی به خصوص در فصل سرد سال مواجه شده است. وابستگی بیش از ۷۰ درصدی انرژی مصرفی کشور به گاز طبیعی و مصرف غیربهینه آن از یک سو و وابستگی تأمین گاز کشور به میادین جنوبی و افت فشار در شمال کشور از سوی دیگر، مسئله تأمین انرژی را با چالش جدی مواجه کرده است.
برای مقابله با ناترازی گاز، سه راهکار عمده مطرح شده است: افزایش ظرفیت تولید گاز، سیاست گذاری و مدیریت انرژی و بهینه سازی مصرف همان گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند، برای جبران ناترازی انرژی در کشور "بهترین راه صرفه‌جویی است. کاری کنید صرفه‌جویی شود"، لذا می بایست بهینه‌سازی مصرف در اولویت قرار گرفته شود.
برای رسیدن به این هدف اولین گام تغییر رفتار مصرف‌کنندگان است. به طور مثال کاهش تنها دو درجه دمای محیط می‌تواند ۱۰ تا ۱۲ درصد از مصرف گاز طبیعی را در کشور کاهش دهد. گام دوم نوسازی و به‌سازی تجهیزات مصرف کننده گاز طبیعی است. جمع آوری بخاری های بهره وری پایین، بهینه سازی موتورخانه ها، بهینه سازی انرژی در صنایع و پالایشگاه ها، هوشمندسازی تجهیزات مصرف کننده انرژی می تواند راهکارهای موثر در این حوزه باشد. گام سوم توجه به برنامه ها و سیاست های گذار انرژی است. ضروری است به‌جای توسعه نیروگاه های گازسوز، به توسعه واحدهای سیکل ترکیبی و تنوع‌بخشی به سبد تولید برق توجه شود. این تغییر رویکرد می‌تواند به کاهش مصرف گاز و بهبود بهره‌وری انرژی منجر شود.
برای برداشتن گام صحیح در مسیر بهینه سازی مصرف انرژی، رسانه‌ها می‌توانند با انعکاس صحیح مسائل و ایجاد آگاهی در جامعه، نقش کلیدی را ایفا کنند. به‌عنوان مثال، در زمستان سال‌های اخیر، استان خراسان رضوی با اقدامات مبتکرانه و خلاقانه، موفق به مدیریت ناترازی گاز شد که این موفقیت مرهون تلاش‌های بی‌وقفه رسانه‌ها در انعکاس صحیح مسائل است.
از سوی دیگر رسانه‌ها می توانند با مطالبه‌گری خود، اجرای برنامه‌های کلان مانند ماده ۴۶ قانون برنامه هفتم توسعه و پیشرفت را خواستار شوند. در بخش اهداف کمی این قانون کاهش ۲۶ درصدی مصرف انرژی در بخش صنعت وکشاورزی، ۲۹ درصدی در ساختمان‌ها و ۱۹.۳ درصدی در حمل‌ونقل هدف‌گیری شده است که می‌بایست از مجریان قانون مطالبه گردد. لذا رسانه‌ها با فرهنگ‌سازی و مطالبه‌گری می‌توانند نقش بسزایی در اجرای سیاست‌های کلان و کاهش ناترازی گاز ایفا کنند.
برای مقابله با ناترازی گاز، سه راهکار عمده مطرح شده است: افزایش ظرفیت تولید گاز، سیاست گذاری و مدیریت انرژی و بهینه سازی مصرف همان گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند، برای جبران ناترازی انرژی در کشور "بهترین راه صرفه‌جویی است. کاری کنید صرفه‌جویی شود"، لذا می بایست بهینه‌سازی مصرف در اولویت قرار گرفته شود.
برای رسیدن به این هدف اولین گام تغییر رفتار مصرف‌کنندگان است. به طور مثال کاهش تنها دو درجه دمای محیط می‌تواند ۱۰ تا ۱۲ درصد از مصرف گاز طبیعی را در کشور کاهش دهد. گام دوم نوسازی و به‌سازی تجهیزات مصرف کننده گاز طبیعی است. جمع آوری بخاری های بهره وری پایین، بهینه سازی موتورخانه ها، بهینه سازی انرژی در صنایع و پالایشگاه ها، هوشمندسازی تجهیزات مصرف کننده انرژی می تواند راهکارهای موثر در این حوزه باشد. گام سوم توجه به برنامه ها و سیاست های گذار انرژی است. ضروری است به‌جای توسعه نیروگاه های گازسوز، به توسعه واحدهای سیکل ترکیبی و تنوع‌بخشی به سبد تولید برق توجه شود. این تغییر رویکرد می‌تواند به کاهش مصرف گاز و بهبود بهره‌وری انرژی منجر شود.
برای برداشتن گام صحیح در مسیر بهینه سازی مصرف انرژی، رسانه‌ها می‌توانند با انعکاس صحیح مسائل و ایجاد آگاهی در جامعه، نقش کلیدی را ایفا کنند. به‌عنوان مثال، در زمستان سال‌های اخیر، استان خراسان رضوی با اقدامات مبتکرانه و خلاقانه، موفق به مدیریت ناترازی گاز شد که این موفقیت مرهون تلاش‌های بی‌وقفه رسانه‌ها در انعکاس صحیح مسائل است.
از سوی دیگر رسانه‌ها می توانند با مطالبه‌گری خود، اجرای برنامه‌های کلان مانند ماده ۴۶ قانون برنامه هفتم توسعه و پیشرفت را خواستار شوند. در بخش اهداف کمی این قانون کاهش ۲۶ درصدی مصرف انرژی در بخش صنعت وکشاورزی، ۲۹ درصدی در ساختمان‌ها و ۱۹.۳ درصدی در حمل‌ونقل هدف‌گیری شده است که می‌بایست از مجریان قانون مطالبه گردد. لذا رسانه‌ها با فرهنگ‌سازی و مطالبه‌گری می‌توانند نقش بسزایی در اجرای سیاست‌های کلان و کاهش ناترازی گاز ایفا کنند.