قرقاش با نامه ترامپ در تهران
چرا امارات؟!
بالاخره نامه ترامپ رسید و انور قرقاش مشاور دیپلماتیک رئیس امارات آن را عصر دیروز در سفری به تهران و دیدار با وزیر خارجه ایران تحویل داد. فعلا خبری از محتوای نامه نیست؛ اما چه بسا در حال حاضر مهم‌تر از آن کشف راز ارسال این نامه از طریق امارات باشد. پاسخ به این پرسش چه بسا به فهم محتوای نامه هم کمک کند. کانال نگاه دیگر نوشت:ویتکوف فرستاده خاورمیانه‌ای ترامپ دیروز در سفری به امارات این نامه را تحویل داده است؛ اما خود ویتکوف ارتباطات بسیار نزدیکی با قطر دارد؛ پس چرا این کار از کانال دوحه انجام نشده است؟ چرا آمریکای ترامپ دیگر کانال‌های سنتی رد و بدل کردن پیام با تهران از جمله عمان، سوئیس و قطر را نیز دور زده است؟ آیا صرفا به علت ارتباطات خاصی است که امارات با خود ترامپ و نزدیکان او دارد؟ آیا کانال‌های دیگر نظر به مواضع تهران و تجربه شینزو آبه در سال 1398 از آوردن نامه انصراف داده‌اند؟ البته بعید است که مثلا ترامپ از مسقط یا دوحه خواسته باشد نامه را برسانند و آن‌ها مخالفت کرده باشند. آیا ترامپ خواسته است که با ارسال نامه از کانال جدیدی و آن هم امارات بگوید که محتوای نامه متفاوت و جدید است؟ آیا قرار است که امارات هم به جرگه میانجیگران اضافه شود؟ و در کنار روسیه به دو کانال جدید و مهم‌تر از کانال‌های سنتی تبدیل شود؟ سوال دیگر این است که چرا امارات یک مقام در سطح مشاور رئیس خود را برای رساندن نامه اعزام کرد؟ آیا سطح نامه‌رسان ابوظبی در سایه مواضع تهران و نوعی بی‌توجهی به نامه بعد از اعلام آن از طریق ترامپ نشانگر این است که اماراتی‌ها هم امید چندانی به کارگر افتادن نامه و تاثیر آن بر مواضع جمهوری اسلامی درخصوص مذاکره با دولت آمریکا ندارند؟
از سوی دیگر، سیدعباس عراقچی در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران گفت: یک جلسه غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل درخواست شده که رویه کاملا جدیدی است و محل تعجب دارد و حسن نیت کشورهای خواهان این جلسه را زیر سوال می‌برد. امیدواریم شورای امنیت به وظیفه خود در حفظ صلح بین‌المللی به درستی عمل کند.
ابعاد راهبردی درخواست جلسه غیرعلنی شورای امنیت
درخواست یک جلسه غیرعلنی در شورای امنیت، به لحاظ رویه‌های دیپلماتیک، اقدامی غیرمعمول تلقی می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده تلاش برخی کشورها برای مدیریت افکار عمومی و تحمیل روایت خاصی از بحران باشد. اشاره عراقچی به این موضوع، نشانه نگرانی از ایجاد یک جریان تصمیم‌سازی در پشت درهای بسته است که ممکن است منافع ایران را تهدید کند. در نظام بین‌الملل، چنین اقداماتی معمولاً زمانی صورت می‌گیرد که طرف‌های ذی‌نفع به دنبال کنترل روایت و کاهش امکان کنشگری مستقل سایر اعضا هستند.
موضع‌گیری ایران درباره مذاکرات و مناسبات چندجانبه
عراقچی در بیان موضع ایران، به مذاکرات با سه کشور اروپایی و به‌طور همزمان، ارتباط با چین و روسیه اشاره می‌کند. این بیان، نشانگر دو رویکرد کلیدی ایران است: اول، ایجاد توازن در دیپلماسی و عدم تمرکز صرف بر مذاکرات با غرب و تاکید بر محور شرقی، نشانه تلاش ایران برای مقابله با فشارهای یک‌جانبه و افزایش اهرم‌های چانه‌زنی در مذاکرات آتی است. دوم، حفظ چارچوب مذاکراتی برجام که این موضع حاکی از آن است که ایران هنوز به فرمت برجام به‌عنوان بستر مذاکره پایبند است، اما دیگر تنها به مسیر گفت‌وگو با اروپا بسنده نکرده و تلاش دارد با همکاری شرکای شرقی، وزن مذاکراتی خود را افزایش دهد.
همچنین غریب آبادی معاون وزیر خارجه در توئیتر خود نوشت : گفت وگوهای سه جانبه ایران-چین-روسیه راجع به تحولات مرتبط با موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها روز جمعه این هفته در پکن و با حضور این‌جانب، ما ژائوسو معاون وزیر امور خارجه چین و سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه برگزار می‌شود. در این گفت وگوها که در چارچوب رایزنی‌های مستمر جمهوری اسلامی ایران با طرف‌های ذیربط برای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران برنامه‌ریزی شده است، راجع به دیگر موضوعات مورد علاقه سه کشور، از جمله همکاری‌ها در قالب بریکس و شانگهای نیز بحث و تبادل نظر خواهد شد.
ابعاد سیاسی نامه ترامپ و نقش میانجیگری کشورهای عربی
این نامه ابعاد قابل‌تأملی دارد، از جمله این که ارسال نامه نشان می‌دهد که ترامپ به‌رغم رویکرد تقابلی خود، همچنان روی افکار عمومی مردم ایران سرمایه گذاری کرده و با این اقدامات رسانه ای در پی یافتن راه‌هایی برای ایجاد شکاف بین مردم و حکومت است. همچنین نقش کشورهای عربی در دیپلماسی منطقه‌ای نشانگر آن است که برخی کشورهای عربی، ضمن حفظ مناسبات استراتژیک خود با آمریکا، همچنان در پی مدیریت سطح تنش میان تهران و واشنگتن هستند و همان طور که در شماره‌های قبلی روزنامه به آن اشاره کردیم عدم تمایل کشورهای عربی به وقوع تنش بین ایران و آمریکا، نوعی بازدارندگی پنهان محسوب می‌شود.