printlogo


پس از افشاگری جنجالی نبویان علیه جریان تندرو در موضوع تجمع حجاب، موجی از حملات رسانه ای علیه وی آغاز شد
هجمه سریالی علیه عقلانیت انقلابی

سید محمود نبویان،  نماینده تهران در مجلس، به تازگی با موضع‌گیری شفاف و مستدل در خصوص ابلاغ نشدن قانون حجاب، موجی از واکنش‌ها را در فضای سیاسی کشور برانگیخته است. در شرایطی که فضای سیاست‌ورزی در ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند عقلانیت و رویکردهای مبتنی بر حکمرانی منطقی است، حملات تندروها به نبویان را باید نشانه‌ای از تلاش‌های جریان‌های افراطی برای مسدود کردن مسیر گفت‌وگوی منطقی و تصمیم‌گیری بر مبنای منافع کلان ملی دانست.
 تحلیل مبانی مواضع نبویان
نبویان در اظهارات اخیر خود بر این نکته تأکید کرد که اجرای قانون حجاب و عفاف، در شرایط کنونی کشور، می‌تواند منجر به دوقطبی‌سازی و افزایش تنش‌های اجتماعی شود و این موضوع به امنیت ملی آسیب وارد می‌کند. این تحلیل دقیق از واقعیت‌های میدانی کشور نشان‌دهنده درک عمیق نبویان از پویایی‌های اجتماعی و تأثیر سیاست‌های فرهنگی بر افکار عمومی است. مواضع وی ناظر بر یک اصل اساسی در حکمرانی است؛ اجرای قوانین نباید به گونه‌ای باشد که هزینه‌های آن از منافعش بیشتر شود. وقتی یک قانون به جای تحقق اهداف خود، شکاف‌های اجتماعی را تعمیق کند و در نهایت نتیجه معکوس داشته باشد، عقلانیت اقتضا می‌کند که اجرای آن با ملاحظات دقیق‌تری همراه شود. این رویکرد، نه تنها به معنای عدول از اصول نیست بلکه تلاشی است برای تحقق مؤثرتر همان اصول در قالبی که با واقعیات اجتماعی سازگار باشد.
 حملات تندروها؛ تلاشی برای حذف عقلانیت
 واکنش‌های تند و احساسی برخی چهره‌های رادیکال به مواضع نبویان، نشان‌دهنده نگرانی این جریان از گسترش گفتمان عقلانی در بین جبهه موسوم به انقلاب است. حمید رسایی با استناد به گزاره‌هایی متناقض تلاش کرده است نبویان را به اتخاذ مواضع متزلزل متهم کند، حال آن که خود او در مواضع پیشین مثلا در خصوص حصر عاملان فتنه 88، بارها از تصمیمات شورای عالی امنیت ملی دفاع کرده است. این تناقض‌گویی‌ها بیشتر به یک استراتژی هدفمند برای تحت فشار قرار دادن نبویان شباهت دارد تا یک نقد منطقی. رسایی به کنایه به نبویان نوشت: «ناگهان برادری که مردم از او انتظار نداشتند، برای این تخلف قانونی، لباس شرعی دوخت! برای خیلی‌ها موضع  نبویان قابل هضم نبود.» از سوی دیگر، صادق کوشکی با متهم کردن نبویان به «تعطیلی احکام الهی»، عملاً از چارچوب یک نقد سیاسی خارج شده و تلاش کرده است با مفاهیم شرعی، نبویان را در برابر افکار عمومی مذهبی قرار دهد. این روش کهنه، بارها در سیاست ایران استفاده شده و هدف اصلی آن، ایجاد هزینه برای چهره‌هایی است که رویکردی معتدل‌تر نسبت به مسائل اجتماعی دارند. رسانه‌هایی همچون رجانیوز نیز با پیش کشیدن بحث نفاق داخلی، درصدد القای این گزاره هستند که مواضع نبویان عملاً به نفع دشمنان خارجی است. این همان مغالطه‌ای است که بارها برای حذف رقبای درون‌جناحی به کار گرفته شده و هدف آن، نه نقد منطقی، بلکه برچسب‌زنی و بی‌اعتبارسازی چهره‌های مستقل‌تر در جریان اصولگرایی است.
 لزوم دفاع از عقلانیت در سیاست‌ورزی
 سیاست‌ورزی موفق در یک کشور، به ویژه در شرایطی که با پیچیدگی‌های داخلی و بین‌المللی همراه است، نیازمند اتخاذ تصمیمات مدبرانه و مبتنی بر هزینه-فایده است. نبویان با درک این ضرورت، سعی کرده است بر اساس واقعیات اجتماعی و با لحاظ کردن مصلحت نظام، موضعی عقلانی اتخاذ کند. این نوع سیاست‌ورزی، اگرچه در کوتاه‌مدت با هجمه‌های تندروها مواجه می‌شود، اما در بلندمدت، موجب افزایش اعتماد عمومی به حاکمیت و کاهش تنش‌های اجتماعی خواهد شد. تجربه نشان داده است که پافشاری بر سیاست‌های غیرقابل اجرا و برخوردهای سخت‌گیرانه بدون در نظر گرفتن زمینه‌های اجتماعی، نه تنها به ترویج ارزش‌های مدنظر کمک نمی‌کند، بلکه نتیجه‌ای معکوس به بار می‌آورد. دفاع از مواضع نبویان، نه به عنوان یک حمایت شخصی، بلکه به عنوان یک حمایت از عقلانیت در سیاست‌ورزی، امری ضروری است. جریان تندرو که همواره در پی اعمال سیاست‌های یک جانبه و غیرقابل انعطاف است، تلاش می‌کند با هجمه‌های رسانه‌ای و سیاسی، نبویان را از مواضع عقلانی خود منصرف کند. اما تجربه سیاست در ایران نشان داده است که پایداری بر منطق و استدلال، در نهایت راه خود را باز خواهد کرد. دفاع از مواضع نبویان، دفاع از تعقل در سیاست‌ورزی و تلاش برای باز کردن فضایی برای گفت‌وگوهای منطقی و به دور از هیجان‌های مخرب است. سیاستمداران دلسوز باید از این فرصت استفاده و مسیر گفت‌وگوی مبتنی بر منافع ملی را تقویت کنند چرا که آینده کشور نیازمند تصمیماتی است که بر پایه عقلانیت و درک صحیح از واقعیت‌های اجتماعی استوار باشند.