مسافرت نوروزی 36 میلیون ایرانی
صادق غفوریان
آن طور که وزیر گردشگری اعلام کرده از 28 اسفند تا 13 فروردین، 11 میلیون خانوار از 27 میلیون خانوار ایرانی معادل 35 میلیون و 871 هزار نفر به مسافرت نوروزی رفته اند؛ اگرچه همه می دانیم، زیرساخت های گردشگری در اغلب نقاط کشور با چالش های جدی مواجه است، اما باز هم این رقم قابل توجه و در نوع خودش عدد بزرگی به شمار می آید.
40 درصد در سفرهای نوروزی
آن طور که وزیر گردشگری اعلام کرده است، براساس شاخص‌های موجود، ۳۵ میلیون و ۸۷۱ هزار و ۹۵۸ نفر ایرانی از ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۴ سفر رفته‌اند؛ یعنی از ۲۷ میلیون خانوار ایرانی بیش از ۱۱ میلیون خانوار سفر رفته است که نشان می‌دهد از مجموع ۸۶ میلیون نفر جمعیت کشور، حدود ۴۰ درصد جمعیت کشور سفر رفته‌اند و حدود ۶۰ درصد سفر نرفته‌اند. این آمار از نظر تحلیلی به واقعیت نزدیکتر است و نسبت به سال گذشته ۲.۲ درصد رشد را نشان می‌دهد. باید درنظر گرفت امسال تلاقی رمضان و نوروز و بحث‌های دیگر آن را داشتیم.
مازندران، گیلان و...
اما بیشترین مقاصد سفرهای نوروزی نیز همانطور که قابل پیش بینی است، به ترتیب، مازندران، گیلان، خراسان رضوی، تهران، اصفهان، فارس، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و مرکزی است.
آمارهای سفر دقیق است؟
ممکن است برای من و شما این پرسش پدید آید که چگونه می توان به تشخیصی از تعداد مسافرت دست یافت که صالحی امیری در این باره توضیح داده است: درحال حاضر هشت دستگاه آمار تولید می‌کنند که قطعا هیچ یک دقیق نیست. ستاد مرکزی هماهنگی سفر از سامانه‌ای به نام مسافریار، آمار تولید می‌کند. اقامت‌ها از مراکز رسمی که مجوز دارند مثل هتل‌ها و بومگردی‌ها و مراکز اقامتی نیمه‌رسمی مثل مدارس، مهمانسراهای دولتی، مساجد و سالن‌های ورزشی و بقاع متبرکه آمار شمارش می‌شود. از طرفی، پلیس راه از میزان تردد آمار می‌دهد و وزارت راه از دوربین‌های جاده‌ای ترددها را شمارش می‌کند. همچنین، میزان مصرف سوخت از معیارهای آمارگیری مسافران است. از سوی دیگر، وزارت ارتباطات از طریق تلفن‌های همراه، سفرها را رصد می‌کند. به هر حال، آمارهایی که تا کنون داده شده و می‌شود از نظر ما به عنوان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، «نادقیق» است، چون هر کدام نواقصی دارد. او در عین حال معتقد است: آماری که ما از سفرها در سراسر کشور اعلام کردیم با درنظر گرفتن شاخص‌های آماری بود که از هشت دستگاه گرفته شده و با ضریب دقت تا ۹۰ درصد اعلام شد.
وضعیت گردشگری ما با شرایط مطلوب خیلی فاصله دارد
با وجود ظرفیت های فراوان و قابل اعتنای طبیعی و تاریخی در حوزه گردشگری، اما به نظر می رسد نظام اقتصادی و درآمدی کشور از این منبع، کمترین بهره ها را داراست. برای نمونه، ایران با 28اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو در رتبه دهم جهان قرار دارد. ضمن این که گفته می شود جایگاه ایران در جاذبه های طبیعی و گردشگری در رتبه پنجم جهان است و اگرچه این مورد چندان مورد تایید مراجع رسمی نباشد اما این آمار سال هاست در گزارش های رسانه ای نگاشته و ذکر می شود. به هر روی آن چه مشخص و مبرهن است، ما از این ظرفیت ها در کشورمان در کنار سایر مزیت هایمان همچون گردشگری مذهبی و سلامت به ویژه برای همسایگان، بهره لازم را نمی بریم. در این زمینه با سجاد مختاری رئیس اداره ترویج رویدادهای گردشگری وزارت گردشگری همکلام و دیدگاهش را درباره علت این کاستی جویا شدیم. مختاری می گوید: وضعیت گردشگری ما با شرایط مطلوب خیلی فاصله دارد. تصور می کنم، دستکم سه وزیر گردشگری اخیر، پس از حضورشان در منصب وزارت خیلی زود به این نتیجه رسیدند که چالش توسعه گردشگری، فقدان سرمایه گذاری لازم و کافی است. متاسفانه به دلایل مختلف، سرمایه گذاری در کشور ما بیشتر در حوزه های دارای بازدهی کوتاه مدت متمرکز شده تا مواردی با بازدهی و برنامه ریزی بلندمدت یا حتی سرمایه گذاری برای توسعه فرهنگی و این موضوع اساسا یک مشکل و چالش جدی در امر توسعه گردشگری است. مختاری عدم به روزرسانی زیرساخت های حوزه گردشگری را دیگر موضوع توسعهنیافتگی این صنعت می داند و می گوید: ما عادت کرده ایم امکاناتمان را تا جان آخرش استفاده و آن ها را فرسوده کنیم بدون این که در بخش روزآمدیشان همت به خرج دهیم. او موضوع «حمل و نقل» را دیگر کاستی حوزه گسترش گردشگری می داند و می گوید: محدودیت در تعداد و حجم ارائه خدمات و البته تا حدودی فرسودگی این ناوگان نیز نتوانسته آن طور که باید، نظام گردشگری را یاری و همراهی کند.