درونگر؛ سدی بدون شبکه پایاب!
حسین مقصودی
سد درونگر درگز سال 1390 در منطقه ای به نام کاته دربند در محدوده روستاهای فیروزه و سنگ سوراخ و تگن ساخته و آبگیری شد. هرچند به گفته برخی کارشناسان این سد نواقصی دارد و یکی از این نواقص این است که نمی تواند سیلاب های عظیم را به سد هدایت کند اما با همین وضعیت هم نقطه امیدی برای کشاورزان منطقه است و طی چند سال اخیر کشاورزان توانسته اند با خرید آب این سد تا حدودی به کشاورزی و باغداری بپردازند. با وجود این که پس از احداث این سد موضوع احداث بندها و شبکه پایاب سد در دستور کار بود و بارها مسئولان مربوطه در این زمینه وعده داده بودند، اما متاسفانه هنوز در عمل کاری در این رابطه صورت نگرفته است. اجرا نشدن شبکه پایاب این سد موجب بروز مشکلات و اختلافات زیادی بین کشاورزان شده است.
گلایه کشاورزان از اجرا نشدن شبکه پایاب سد
یکی از اهالی روستاهای منطقه در این باره می گوید : با این که شبکه زیرمجموعه سد دارای هیئت امنا و میراب است،اما متاسفانه باز هم عده ای هرکاری بخواهند با سهم آب خریداری شده توسط کشاورزان انجام می دهند و گاهی اوقات این روند موجب درگیری بین مردم هم شده است. یکی دیگر از اهالی بخش نوخندان نیز با تاکید بر ضرورت احداث شبکه آبیاری در زیرمجموعه سد درونگر می گوید: چندین سال است که مردم به این وضعیت معترض هستند ولی متاسفانه اقدامی اساسی برای رفع این مشکل انجام نشده است. وی از مسئولان خواست هرچه زودتر و قبل از این که مشکلات کشاورزان حادتر شود، دست به کار شوند و اقدامات لازم را انجام دهند.
صانع نماینده آب بران از سد درونگر نیز دراین باره می گوید: بحث برداشت های غیرمجاز برای مزارع و باغهای پایین دست مشکلات فراوانی ایجاد کرده است. وی با تاکید بر لزوم برخورد قاطع و قانونی با متخلفان، می افزاید: اگر شبکه پایاب سد درونگر احداث و برداشت ها کنترل شود، دیگر مشکل و اختلافی پیش نخواهد آمد.
یکی از اهالی شهر نوخندان نیز می گوید : وقتی ما 200 لیتر در ثانیه آب سد را خریداری می کنیم، در پایین دست 20 لیتر هم به دستمان نمی رسد. وی می افزاید: هر سال اعلام می کنند توزیع عادلانه آب باید انجام شود ولی متاسفانه در عمل اتفاقی نمی افتد.
طهماسبی یکی از اعضای شورای بخش نوخندان نیز اظهار می کند : تاکنون حق برخی از کشاورزان را عده ای ضایع کرده اند، باید روستا به روستا بررسی شود تا مشخص شود چه کسانی موجب ایجاد مشکل در منطقه هستند و باید با آن ها برخورد قاطع شود. یکی از اهالی روستای جلفان نیز در این باره می گوید : باید همه همکاری کنند تا این مشکل اساسی حل شود.
قانون توزیع عادلانه آب در مسیر اجرا
مدیرجهاد کشاورزی درگز نیز در خصوص قانون توزیع عادلانه آب رودخانه ها می گوید: این قانون پس از مطالعه در یک دفترچه 600 صفحه ای تهیه شده و قرار است هیئت مدیره 5 نفره یا 3 نفره در این زمینه تعیین شود . پازوکی می افزاید: با کسانی که زمین اضافه می کنند یا منازل خود را تبدیل به زمین کشاورزی می کنند نیز باید برخورد قانونی انجام شود و علاوه بر آن باید سازه هایی در سردهنه بندهای انحرافی ایجاد شود تا آب به درستی تقسیم شود.
احداث 13 کیلومتر شبکه پایاب در دستور کار
مدیر منابع آب درگز نیز با اشاره به ضرورت اجرای پروژه شبکه پایاب سد درونگر می گوید: در فاز اول، احداث خط انتقال آب سد به طول تقریبی 13 کیلومتر در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است و دریافت موافقت نامه احداث آن با پیگیری های انجام شده، در مراحل پایانی است و امید است در سال ۱۴۰۴ برای این پروژه ردیف اعتباری اختصاص دهند تا هر چه زودتر عملیات اجرایی این پروژه آغاز شود. جهانی می افزاید: با توجه به مشکلات تقسیم و توزیع آب کشاورزی و تنش های اجتماعی فعلی، در نظر است 13 کیلومتر از شبکه پایاب (تا ابتدای بند پالکانلو) در فاز اول اجرایی شود. وی خاطرنشان می کند: احداث فازهای دیگر این پروژه موجب افزایش راندمان و تحول در تولیدات کشاورزی در منطقه خواهد شد.
مدیر منابع آب درگز بیان می کند: سد خاکی درونگر که خارج از بستر رودخانه قرار دارد، با هدف ذخیره بخشی از دبی پایه رودخانه در فصول غیرکشت و سیلاب ها ساخته شده است. ظرفیت سد در تراز نرمال 17 میلیون متر مکعب است. وی تصریح می کند: انشاءا... با احداث شبکه پایاب آبرسانی و اجرای قانون توزیع عادلانه آب، شرایط لازم برای مدیریت مشارکتی آب سد و رشد کشاورزی منطقه فراهم خواهد شد.