خنجر از پشت صهیون به ترکیه
تحولات تازه در سوریه، نشانگر فروپاشی تدریجی همکاری پنهان میان ترکیه و اسرائیل است؛ همکاریای که با پشتیبانی آمریکا برای تغییر موازنه قوا و تضعیف دولت سوریه آغاز شده بود. هرچند این ائتلاف در ظاهر برای مقابله با تهدیدهای مشترک شکل گرفت، واقعیتهای میدانی و اختلافات دیرینه بر سر منافع اقتصادی و ژئوپلیتیک، آن را به مرحله تخاصم آشکار رسانده است.
ترکیه با پیشبرد سیاستهای توسعهطلبانه در شمال سوریه، نهتنها بر آتش بحرانهای قومی و مهاجرتی دمیده، بلکه با تقویت گروههای شبهنظامی وابسته، به بیثباتی گستردهتر در این کشور دامن زده است. در سوی دیگر، اسرائیل که مدعی نگرانیهای امنیتی است، با حملات مکرر به زیرساختهای سوریه، بهویژه نقاط کلیدی اقتصادی، عملاً بازسازی سوریه را به بنبست کشانده و فضای درگیری را برای تأمین منافع خود شعلهورتر کرده است.دولت سوریه نیز که طی سالهای جنگ داخلی بخش بزرگی از مشروعیت مردمی و کارآمدی اداری خود را از دست داده، به جای اصلاحات ساختاری و بازسازی کشور، گرفتار بدهبستانهای پشت پرده با بازیگران خارجی شده است. این وابستگی، قدرت مانور دمشق را در برابر مداخلات خارجی تضعیف کرده و آن را به مهرهای منفعل در بازی بزرگتر منطقهای بدل ساخته است.
در نهایت، آنچه کمتر دیده میشود، رقابت بر سر دسترسی به منابع انرژی و مسیرهای تجاری سوریه است؛ جایی که ترکیه به دنبال کنترل گذرگاههای راهبردی شمالی است و اسرائیل نیز در تلاش برای مهندسی بازسازی سوریه به سود پروژههای اقتصادی خود است. این کشمکشهای پنهان، بحران سوریه را به صحنهای از برخورد منافع متضاد بدل کرده و چشمانداز ثبات را بیش از پیش تیره ساخته است.