مجاهد میدان کلمه و گلوله!
محمد بهبودی نیا
تصور کنید وقتی همه‌چیز آرام به نظر می‌رسد، صدای انفجار سکوت شهر را بشکند. ساختمانی که تا همین چند لحظه پیش از پشت پنجره‌اش به خیابانی آرام خیره شده بودید، فروبریزد. مادری دستانش را به سمت خانه‌ای که دیگر نیست، دراز کند و کودکش را با فریاد صدا بزند. این تصاویر و تصورات، گوشه‌ای از زخم عمیق فلسطین است که پی‌درپی سر باز می‌کند. در این میان ادبیات مقاومت، از گذشته‌های دور تا امروز همواره رسانه‌ای اثرگذار برای بازتاب دردها، مبارزات و امیدهای این ملت بوده است، به‌گونه‌ای که آثار ادبی تولیدشده با موضوع فلسطین توانسته‌اند صدای مظلومیت مردم فلسطین را به جهانیان برسانند...کتاب «خار و میخک»، نوشته شهید یحیی سنوار و ترجمه اسماء خواجه‌زاده، یکی از نمونه‌های برجسته ادبیات مقاومت به شمار می‌رود. این اثر، از زبان سنوار که خودش یکی از رهبران جبهه مقاومت به شمار می‌آمد، با روایت داستان‌هایی از فقر، مبارزه و وحدت ملی، واقعیت‌های زندگی در غزه را به تصویر کشیده و در کنار مردم ستمدیده ایستاده است. کتاب از عمق تجربه‌های شخصی نویسنده و همچنین واقعیت‌های تاریخی الهام گرفته است و پیام‌های مقاومت و استواری را با شیوه‌ای تأثیرگذار به مخاطبان منتقل می‌کند. در گفت‌وگویی با مترجم این کتاب، ویژگی‌ها و پیام‌های آن بررسی‌شده‌اند تا نقش این اثر در انعکاس مقاومت و ترویج فرهنگ پایداری روشن شود. این گفت‌وگو ما را به ابعاد گوناگون مبارزه از طریق قلم و کلمه نزدیک‌تر می‌کند.
لطفاً مختصری درباره عواملی که باعث شد «خار و میخک» را ترجمه کنید، توضیح دهید.
این کتاب قصه‌ای جذاب دارد؛ داستان یک خانواده فلسطینی که نویسنده با رعایت صداقت و امانت، حوادث وطنش و مسیر شخصی و فکری خودش را روایت کرده است. کتاب برهه‌ای مهم از زندگی مردم فلسطین، به‌ویژه غزه، از شکست ۱۹۶۷ تا انتفاضه دوم فلسطین را به تصویر کشیده و قصه‌های آن بسیار تأثیرگذار و جذاب هستند.
چگونه یحیی سنوار از ترکیب «گلوله» و «کلمه» برای بیان مقاومت و انتقال پیام خود به مخاطبان بهره برده است؟
می‌توانید مسیر گلوله یا راه یک سرباز را مسدود کنید، اما «کلمه» چیزی نیست که بتوان جلویش را گرفت. به همین دلیل، بزرگ‌ترین معجزه آخرین پیامبر خدا، کلمه بود. دل‌ها با کلمه فتح‌شده‌اند. سنوار را سانسور می‌کنند، کتابش را از روی سایت آمازون برمی‌دارند و حتی او را به شهادت می‌رسانند، اما با تمام این اقدامات، نتوانستند کلماتی را که نوشته است، از ذهن و جان مخاطبان کتابش حذف کنند. سنوار، پیام‌رسانی است که با کتاب «خار و میخک» پیام خود را به بهترین شکل ممکن منتقل کرده است.
درباره عنصر روایت در این کتاب به‌عنوان یکی از دلایل موفقیت آن در نگاه مخاطبان توضیح دهید.
کتاب «خار و میخک» پیام مهمی درباره اهمیت مقاومت مستمر و نقش آن در رهایی و آزادی به نسل‌های آینده منتقل می‌کند. در این کتاب، ما با خانواده‌ای مواجه می‌شویم که هرکدام از اعضای آن مسیری برای آزادی انتخاب کرده‌اند. درواقع، این خانواده نمادی از جامعه بزرگ فلسطین است. خانواده‌ای که سنوار روایت کرده است، از هر گروه فلسطینی نماینده‌ای دارد که نظریه‌های متفاوت خود را مطرح می‌کنند. در این داستان، موافق و مخالف وجود دارد، اما همه این افراد در کنار هم زندگی می‌کنند. در طول حوادث داستان، درنهایت همه به این نتیجه می‌رسند که برای آزادی، هیچ راهی جز مبارزه و مقاومت وجود ندارد.به نظر شما این کتاب و در کل ادبیات مقاومت تا چه حد در آگاهی بخشی به مردم جهان درباره شرایط سخت و بی‌عدالتی‌های تجربه‌شده توسط مردم فلسطین مؤثر است؟
ادبیات مقاومت، تاریخ مقاومت را به قصه‌ای زنده تبدیل می‌کند و آن را در اختیار مردم قرار می‌دهد. برای مثال، رمان «خار و میخک» توسط نویسنده در زندان‌های رژیم صهیونیستی نوشته و از زندان به بیرون قاچاق شده است. ادبیات مقاومت، به‌ویژه به قلم نویسندگان فلسطینی، با رنج‌های واقعی نوشته‌شده و به دست ما می‌رسد تا واقعیت پشت کلمات را درک کنیم. برخلاف تصورمان، اطلاعات کمی از دریای بیکران جبهه مقاومت داریم. «طوفان الاقصی» نشان داد که مردم تا چه حد به جریان مقاومت علاقه دارند و از صهیونیست‌ها متنفر هستند. فقط کافی است ادبیات مقاومت باقدرت تولید شود تا مشروعیت جبهه مقاومت برای همه تبیین و روشن شود.
درباره کتاب
کتاب «خار و میخک» نوشته یحیی سنوار، رهبر مقاومت فلسطین، یکی از آثار برجسته ادبیات داستانی با محور مقاومت است. این رمان در سال ۲۰۰۴، زمانی که سنوار در زندانی اسرائیلی به سر می‌برد، به زبان عربی نوشته شد و بر اساس زندگی واقعی مردم فلسطین در سرزمین‌های اشغالی شکل‌گرفته است. داستان زندگی احمد، راوی کتاب که در اردوگاه آوارگان به دنیا آمده، در ۳۰ فصل روایت می‌شود؛ هر فصل بازتابی از چالش‌های روزمره فلسطینیان است، از کار کردن برای اسرائیلی‌ها با واکنش‌های متفاوت تا جوانانی که برای ادامه تحصیل راهی مصر می‌شوند. کتاب همچنین به تأثیر کار برای اسرائیلی‌ها بر زندگی فلسطینیان و فشارهای اجتماعی که به آن‌ها وارد می‌شود، پرداخته است. این اثر روایتگر مقاومت و واقعیت زندگی فلسطینی‌ها، از چالش‌های اجتماعی تا عشق و آرزوهای آن‌هاست.