صعود تعرفه های چین و آمریکا به بالای 100 درصد
امینی
اقتصاد دنیا شاهد جنگ بی سابقه تعرفه ای بین قدرت های بزرگ است. در این راستا پس از آن که ترامپ تعرفه 34 درصدی بر واردات از چین را اعلام کرد، روز جمعه چین این اقدام را با اعمال تعرفه 34 درصدی جبران کرد. با این حال، ترامپ که در حین این اعلام تعرفه ها، تهدید به ادامه جنگ تعرفه ای در صورت پاسخ متقابل چینی ها کرده و به چینی ها تا سه شنبه مهلت داده بود تا از اقدام خود عقب نشینی کنند، مجدد تعرفه بر واردات از این کشور را 50 درصد دیگر افزایش داد تا به این ترتیب مجموع تعرفه های وضع شده بر واردات از چین به 104 درصد برسد. با این حال، چینی ها نیز در اقدامی متقابل، تعرفه 84 درصدی دیگری روی کالاهای آمریکایی اعمال کردند تا به این ترتیب جمع تعرفه های وضع شده این کشور بر محصولات آمریکایی به 118 درصد برسد. چینی ها اعلام کرده اند که در جنگ تجاری با آمریکا تا پایان مبارزه خواهند کرد. با این همه، این پایان ماجرا نبود و ترامپ دیشب اعلام کرد که تعرفه های گمرکی چین را به 125 درصد افزایش داده است. او هم چنین اعلام کرد که برای سه ماه آینده اجرای تعرفه ها برای دیگر کشورها را متوقف خواهد کرد. پس از این اعلام، بورس آمریکا با جهش روبرو شد.
اروپا هم با تعرفه 25 درصدی پاسخ داد
جنگ تعرفه ای ترامپ، با پاسخ عملی اتحادیه اروپا نیز روبه رو شد. به گزارش الجزیره، این اتحادیه اعلام کرد که بر ۲۱ میلیارد یورو از کالاهای آمریکایی در حوزه فلزات تعرفه وضع کرده است. از سوی دیگر، بلومبرگ در خبری فوری گزارش داد: کمیسیون اتحادیه اروپا حمایت کشورهای این اتحادیه را برای اجرای اقدامات متقابل اولیه خود علیه تعرفه های آمریکا که قرار است از ۱۵ آوریل (سه شنبه آتی؛ ۲۶ فروردین ماه) اجرایی شود، اعلام کرده است. کمیسیون اروپا در این خصوص افزود: از سه شنبه هفته آینده بر آمریکا تعرفه های ۲۵ درصدی اعمال خواهیم کرد. بیانیه کمیسیون اروپا اضافه می کند: کشورهای اتحادیه اروپا بر سر اقدامات تلافی جویانه علیه تعرفه های آمریکا بر واردات فولاد و آلومینیوم توافق کرده اند.
افت ادامه دار بازارهای مالی جهانی
پس از اعلام خبر تعرفه‌های ۱۰۴ درصدی بر کالاهای چینی و تشدید تنش تجاری میان پکن و واشنگتن، بازارهای مالی که روز را با جهشی بزرگ شروع کرده بودند، ناگهان سقوط کردند و دیروز هم تلاطم در بازار همچنان ادامه پیدا کرد. نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که شرکت‌های داروسازی که تا پیش از این از تعرفه‌ها معاف بودند، حالا شامل تعرفه‌ها شده‌اند و ارزش سهام این شرکت‌ها در روز چهارشنبه افت چشمگیری داشت. همزمان ارزش اوراق قرضه دولت آمریکا به دلیل فروش گسترده این اوراق افتی قابل توجه داشته است. این اوراق قرضه که در واقع بدهی دولت آمریکاست، معمولا محلی امن برای سرمایه‌گذاری در زمان‌های نگرانی بازار تلقی می‌شود؛ اما اکنون به دلیل کاهش اعتماد سرمایه‌‌گذاران به چشم‌انداز آمریکا و همچنین احتمال فروش این اوراق از سوی کشور‌هایی مثل چین، ارزش اوراق قرضه آمریکا سقوطی چشمگیر داشته است. این امر هزینه بدهی برای دولت آمریکا را بالا می‌برد.
نفت در کف قیمت 4 ساله
در همین حال قیمت هر بشکه نفت خام برنت دیروز از مرز ۶۰ دلار پایین تر رفت و در مقطعی به کمتر از ۵۹ دلار هم رسید. این نخستین بار از فوریه ۲۰۲۱ (بهمن 1399) است که قیمت نفت تا این حد پایین می‌آید؛ در آن زمان به دلیل همه‌گیری کرونا مصرف نفت کاهش چشمگیری یافت و باعث شد قیمت این کالا افت کند.
کشورها به دنبال جبران شوک ترامپ
همزمان با تحولات فوق کشورهای جهان در حال تلاش برای تطبیق دادن خود با پیامدهای تعرفه‌های دولت ترامپ هستند. دولت آمریکا از دیروز تعرفه‌های جدیدی را بر کالاهای وارداتی از حدود ۶۰ کشور به اجرا گذاشته است؛ به این ترتیب کره جنوبی از یک برنامه اضطراری حمایتی برای خودروسازان رونمایی کرده که ارزش آن دو میلیارد دلار اعلام شده است. نیوزیلند که با تعرفه ۱۰ درصدی دولت آمریکا روبه روست، اقدام به کاهش نرخ بهره بانکی کرده است و نرخ آن را با کاهش 0.25 درصدی به 3.5 درصد رسانده است تا با پیامدهای اقدامات دونالد ترامپ مقابله کند. کاهش نرخ بهره بانکی هزینه وام را برای کسب و کارها و افراد کاهش می‌دهد تا از این طریق با بخشی از هزینه‌های مرتبط با بالا رفتن قیمت کالاها مقابله شود.
اما مهم تر از همه، چین خرید دلار را در بحبوحه تشدید تنش‌های تجاری با آمریکا کاهش داد. گزارش‌ها حاکی از آن است که بانک خلق چین به بانک‌های دولتی دستور داده است تا خرید دلار را کاهش دهند و تراکنش‌های مشتریان را به دقت زیر نظر بگیرند تا از افت یوان و فرار سرمایه جلوگیری کنند. در خورذکر است ارزش یوان در ماه آوریل (فروردین) 1.3 درصد کاهش یافته و به پایین‌ترین حد خود در بازار رسیده است. در حالی که به نظر می رسد پکن مایل به تحمل کاهش خفیف ارزش یوآن برای حمایت از صادرات است، اما تلاش می کند از ایجاد وحشت مالی جلوگیری کند.
هراس آمریکا از تعرفه‌های چین
در این حال خبرها حاکی از نگرانی برخی مقامات دولت آمریکا نسبت به واکنش تعرفه ای چین است. در این راستا، اسکات بسنت وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: اقدام چین برای اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۸۴ درصدی علیه ایالات متحده، اقدامی بد و غیرمفید است و برای پکن به نتیجه نخواهد رسید. اگر چین شروع به کاهش ارزش ارز کند، این یک نوع مالیات بر باقی جهان خواهد بود و همه کشورها مجبور خواهند شد تعرفه‌های خود را برای جبران کاهش ارزش ارز افزایش دهند. بنابراین من از آن ها می‌خواهم که این کار را نکنند و به سر میز مذاکره بیایند.