دیدار نمادین در سایه سقوط کورسک
فاطمه ملک زاده
دفتر ریاست جمهوری اوکراین با انتشار تصاویری، دیدار ۱۵ دقیقه‌ای ولودیمیر زلنسکی و دونالد ترامپ را در حضور امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس، تأیید کرد. طبق اعلام رسمی، دو طرف توافق کردند مجدد دیدار کنند. این جلسه کوتاه پیش از مراسم تشییع پاپ فرانسیس در واتیکان برگزار شد. زلنسکی این دیدار را «بسیار خوب و نمادین» توصیف کرد و ابراز امیدواری نمود که مذاکرات آتی بتواند به نتایجی ملموس، از جمله آتش‌بس کامل و پایدار، بینجامد. در حاشیه مراسم نیز، برخی حاضران با دیدن زلنسکی به نشانه حمایت کف زدند، هرچند فضای کلی حاکی از یک امید محتاطانه بود.
آزادسازی کورسک؛ پیروزی استراتژیک روسیه
همزمان با این تحولات، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، خبر از آزادسازی کامل منطقه کورسک داد؛ منطقه‌ای که نیروهای اوکراینی از ۶ اوت ۲۰۲۴ با عبور از مرز روسیه اشغال کرده بودند. پس از ماه‌ها درگیری، پوتین اعلام کرد ارتش اوکراین شکست خورده و کورسک به کنترل کامل روسیه بازگشته است. سخنگوی کرملین و رئیس ستاد کل ارتش روسیه نیز این موفقیت را تأیید کردند. گراسیموف، رئیس ستاد کل، تصریح کرد که حدود ۷۶۰۰۰ کشته و زخمی در ارتش اوکراین ثبت شده و تلاش‌های کی‌یف برای ایجاد پایگاه نظامی در این منطقه به کلی ناکام مانده است.
تأکید بر نقش نیروهای خارجی
یکی از نکات کمتر مورد توجه در این عملیات، نقش نیروهای کره‌شمالی در کنار ارتش روسیه بود؛ موضوعی که والری گراسیموف و ماریا زاخارووا به آن اشاره کردند. این نخستین بار است که منابع رسمی روسیه آشکارا بر حضور و نقش نیروهای کره‌شمالی در جنگ اوکراین تأکید می‌کنند؛ مسئله‌ای که می‌تواند ابعاد ژئوپلیتیکی جدیدی به بحران بیفزاید و زمینه‌ساز فشارهای بین‌المللی بیشتری علیه مسکو شود.
دیدار ترامپ و زلنسکی در رم در شرایطی صورت گرفت که آمریکا و متحدانش در قبال جنگ اوکراین به دنبال تغییر مسیر هستند. پس از دیدار استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده صلح ترامپ، با ولادیمیر پوتین در کرملین، گمانه‌هایی درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات مستقیم بین روسیه و اوکراین شکل گرفته است. اگرچه زلنسکی تأکید کرد این دیدار اگر به نتیجه می‌رسید می‌توانست تاریخی باشد، اما از منظر تحلیلی، همین دیدار کوتاه نشان‌دهنده آغاز تلاش‌های جدید برای بازگشایی کانال‌های دیپلماتیک است. این در حالی است که سیاست‌های ترامپ در قبال روسیه و اوکراین پیش‌تر نیز با انتقادهای گسترده‌ای مواجه شده بود؛ سیاست‌هایی که به تضعیف جایگاه کی‌یف و مشروعیت‌بخشی ضمنی به اقدامات مسکو متهم شده‌اند.
آزادسازی کورسک برای روسیه یک دستاورد مهم نظامی محسوب می‌شود که می‌تواند در آرایش جبهه‌های دیگر، به‌ویژه در دونباس، اثرگذار باشد. از سوی دیگر، دیدار زلنسکی با ترامپ، هرچند کوتاه و نمادین، شاید آغازی بر تلاش‌هایی تازه برای خروج دیپلماتیک از جنگ باشد؛ تلاشی که میزان موفقیت آن به میزان هماهنگی بازیگران غربی و بازتعریف استراتژی‌های آمریکا بستگی دارد. در عین حال، با توجه به سوابق ترامپ در تعامل با روسیه، تردیدها درباره نقش او در تحقق یک صلح پایدار همچنان جدی است.