دیابتی ها گرفتار چرخه کمبود دارو!
هانیه غلامی
«به داد بیماران دیابتی برسید یک بار انسولین نوومیکس نایاب شد پزشکان انسولین رایزودگ به بیماران تجویز کردند. الان رایزودگ وارد نمی شود مجدد نوومیکس تجویز می کنند. چرا در رفع معضل دارو عاجزند؟» این پیام را یکی از شهروندان مبتلا به دیابت به سامانه پیامکی حرف مردم روزنامه خراسان ارسال کرده و از کمبود و ناپایداری در خصوص انسولین بیمارهای دیابتی گلایه کرده است. به گزارش «خراسان رضوی»، کمبود و شرایط موجود در مورد داروی این بیماری، کام مبتلایان به دیابت را تلخ کرده است و مردم از گشتن به دنبال داروهای مورد نیازشان کلافه هستند. با وجود این، مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد می گوید: شرایط داروهای دیابتی در فروردین امسال نسبت به ماه های قبل از آن بهتر شده و با رایزنی هایی که انجام شده است به دلیل شرایط مشهد به عنوان یک شهر زیارتی امسال سهمیه دارویی مشهد افزایش می یابد.
مشکلات کمبود انسولین برای بیماران دیابتی یکی از معضلاتی است که همیشه در استان وجود داشته و بسیاری از شهروندان علاوه بر نگرانی برای بیماری خود دغدغه یافتن دارو را نیز دارند. روزنامه خراسان در راستای پیگیری حرف مردم در گزارش های متعدد به این موضوع پرداخته است از جمله 3 اسفند 1402 در گزارشی با عنوان «داد دیابتی ها از نایابی انسولین نوومیکس» این مشکل را مطرح و پیگیری کرده بود.
3 داروی ایرانی جایگزین نوومیکس
دیابت از جمله بیماری هایی است که مبتلایان به آن به داروهای خود وابستگی مداوم دارند. به همین دلیل، کمبود و دسترسی سخت به داروهای مورد نیازشان باعث دغدغه و نگرانی این افراد می شود. یکی از بیماران مبتلا با دیابت می گوید: «دکتر تأکید می کند از نوومیکس استفاده کنیم ولی پیدا نمی شود و مجبوریم از مشابه آن استفاده کنیم در حالی که نمی‌دانیم به اندازه نوومیکس تأثیرگذاری دارد یا نه!» به همین منظور به سراغ مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌رویم و آخرین وضعیت داروهای بیماریان دیابتی، کمبودها و اقدامات انجام شده برای رفع این معضل را جویا می‌شویم. علی اصغر اسماعیل‌زاده در توضیح وضعیت داروهای مربوط به بیماران دیابتی در استان به «خراسان رضوی» می‌گوید: رایزودگ در زمانی که نوومیکس کم بود جایگزین آن شد که دقیقا همان دارو است با اسم و برند دیگری. ولی در حال حاضر ویتاسپالن و آسپارت نیز هستند و در واقع این 3 دارو کار نوومیکس را انجام می‌دهند. بر اساس آمار ما ماهانه به مقداری که در 1403 دارو می‌گرفتیم اکنون نیز دریافت می‌کنیم . خود برند نوومیکس ممکن است در ماه، 2 تا 3 هزار تا کمتر باشد، ما تا پایان اسفند سال گذشته میزان خوبی را داشتیم احتمالا به دلیل نوروز و حضور مسافران که حجم زیادی از دارو در این ایام استفاده شده است کمی کمبود به وجود آمده و تا مجدد بخواهد ترمیم شود کمی زمان ببرد، البته فاصله زیاد نیست و 2 تا 3 هزار قلم نوومیکس را شامل کمبود شده است و ویتاسپالن و آسپارت جایگزین شده است. وی می افزاید: ما حدود 30 تا 32 هزار قلم می‌گرفته‌ایم یعنی با سرجمع این دو داروی دیگر به 30 هزارتا رسیده است.
افزایش توزیع رایزودگ
علی اصغر اسماعیل‌زاده تصریح می کند: نورپید کم است و نسبت به ماه‌های گذشته و اسفند 30 درصد کمتر است. لوومیر نیز در انسولین‌ها حدود 30 درصد کم است که البته مصرف‌کننده آن نیز زیاد نیست، این داروها، داروهای وارداتی هستند و در بعضی مقاطع ممکن است برای واردات‌شان چالش‌هایی به وجود آید. به صورت کلی، وضعیت دارو نسبت به ماه‌های گذشت وضعیت خیلی بهتری دارد. وی در پاسخ به این سوال که به صورت مشخص وضعیت توزیع نوومیکس در حال حاضر چگونه است؟ بیان می کند: در واقع ویتاسپالن و آسپارت دو برند دیگر ایرانی هستند که قرار شده است جایگزین نوومیکس باشند. ممکن است بیماران صرف برند نوومیکس را بخواهند ولی وزارتخانه مقداری از برندهای ایرانی را جایگزین کرده و گفته است مقداری از این هم باید وارد بازار شود. البته این میزان بسیار کم بوده است. ما در برخی ماه های سال گذشته تا 40 درصد هم کمبود داشته‌ایم درصورتی که اکنون این کمبود کمتر از 10 درصد است و همکاران در حال پیگیری هستند. از اسماعیل‌زاده سوال می کنیم که انسولین برند رایزودگ که پیش از این به عنوان جایگزین نوومیکس تجویز می‌شده است اکنون در چه وضعیتی است؟ می‌گوید: میزان رایزودگ نسبت به اسفند سال گذشته خیلی بهتر است و در واقع افزایش توزیع در فروردین داشته‌ایم.
افزایش سهمیه داروی دیابت برای مشهد
مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص اثربخشی داروهای مشابه ایرانی جایگزین نوومیکس نیز اظهار می کند: اگر دارویی وارد بازار دارویی شود، سازمان غذا و دارو به عنوان متولی اصلی کنترل کیفیت دارو تا زمانی که اثربخشی دارویی را مورد آزمایش قرار ندهد آن را وارد بازار دارویی نمی‌کند. برخی پزشکان هم بی‌تأثیر نیستند چون تأکید می‌کنند حتما از برند نوع خارجی استفاده شود ولی اثربخشی و کارایی مشابه است. در واقع به این دلیل که نسبت به تأمین دارو اطمینان حاصل شود برخی داروهای ایرانی را دارند جایگزین می‌کنند که اگر روزی به هر دلیلی نشود این دارو را وارد کرد، تا حدودی جایگزین وجود داشته باشد. مثلا مردم و پزشکان از رایزودگ استقبال خوبی کردند به همین دلیل میزان مصرف بالا رفته است. اسماعیل‌زاده در ادامه اظهار می‌کند: با توجه به تجربه مدت زیادی طول نمی‌کشد و مشکلاتی که هست مرتفع خواهد شد. سهمیه استان در این داروها ثابت است، ولی پیگیری‌هایی انجام داده‌ایم تا سهمیه زائران، اتباع و افرادی که برای درمان از دیگر شهرستان‌ها و استان‌ها به مشهد می‌آیند در نظر گرفته شود زیرا این افراد از سهمیه مشهد استفاده می‌کنند. قول مساعد داده‌اند که سهمیه ما را در کشور افزایش دهند و حتما این اتفاق امسال خواهد افتاد.