printlogo


حل معمای بی‌انگیزه‌شدن سرطانی‌ها

یکی از پیامدهای بی‌رحمانه سرطان پیشرفته «بی‌اعتنایی» عمیقی است که بسیاری از بیماران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، زیرا اشتیاق به کارهایی را که پیشتر برایشان ارزشمند بود، از دست می‌دهند. به گزارش «ایندیپندنت»، محققان از طریق پژوهشی جدید روی موش‌ها تاثیر سرطان بر مغز و انگیزه و را‌ه‌های احتمالی درمان آن را بررسی کردند.

سندروم نزاری در 80درصد سرطانی‌ها
این بی‌اعتنایی و ناتوانی، که «سندروم نزاری» یا «ضعف سرطان (cachexia)» نامیده می‌شود، بر حدود ۸۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته تاثیر می‌گذارد و با آن که بیماران تغذیه کافی دارند، تحلیل شدید عضلانی و کاهش وزن در آن ها مشهود است. بی‌انگیزه بودن نه‌تنها رنج بیماران را عمیق‌تر می‌کند که سبب می‌شود از خانواده و دوستانشان هم فاصله بگیرند، زیرا آن ها درگیر درمان‌های دشوار و سختی‌اند که مقاومت و سرسختی زیادی می‌طلبد و خانواده را تحت فشار قرار می‌دهد. فرض پزشکان بر این است که کناره‌گیری از زندگی واکنشی روانی به وضعیت بیماری است. اما شاید این بی‌اعتنایی پیامد جانبی زوال جسمی نیست و بخشی جدایی‌‌ناپذیر از خود سرطان است. محققان در این پژوهش جدید که در مجله «علم» (Science) منتشر شد، فرضیات دهه‌ها را زیر سوال می‌برند و می‌گویند سرطان فقط به بدن حمله نمی‌کند، بلکه مداری خاص در مغز که اراده را کنترل می‌کند، به تصرف درمی‌آورد.
ردپای کاهش دوپامین در این ماجرا
محققان برای حل معمای بی‌انگیز‌‌گی ناشی از سرطان، مسیر دقیق التهاب را ردیابی و به درون مغز زنده نگاه کردند، چیزی که آزمایش آن در انسان ناممکن است. محققان توانستند ناحیه کوچکی از مغز به نام ناحیه پسین یا «پوسترما» را شناسایی کنند که التهاب مغز را تشخیص می‌دهد. با رشد توده سرطانی، سیتوکین‌ها یا مولکول‌های محرک التهاب در خون آزاد می‌شوند. منطقه «پوسترما» فاقد حائل خون‌ـمغز معمول است که از ورود سموم، عوامل بیماری‌زا و مولکول‌های دیگر از بدن به مغز جلوگیری می‌کند، به این ترتیب می‌تواند سیگنال‌های التهابی موجود در خون را به‌راحتی شناسایی کند. زمانی‌که ناحیه پوسترما افزایش مولکول‌‌های التهابی را تشخیص می‌دهد، زنجیره عصبی چندین ناحیه مغزی را فعال و در نهایت ترشح دوپامین در مرکز انگیزش مغز (هسته اکومبنس) را سرکوب می‌کند. دوپامین، که معمولا به‌اشتباه «ماده شیمیایی لذت‌بخش» تعبیر می‌شود، با انگیزه و تلاش برای کسب پاداش مرتبط است. محققان با بررسی موش‌ها متوجه شدند که سرطان نه‌تنها مغز را به طور کلی فرسوده می‌کند که سیگنال‌های التهابی هدفمندی ارسال می‌‌کند که مغز آن ها را شناسایی می‌کند و با کاهش دوپامین انگیزه را کاهش می‌دهد. این با توصیف بیماران مطابق است که می‌گویند: «همه‌چیز سخت به نظر می‌رسد».
راه‌های بازگرداندن انگیزه
محققان می‌گویند که بخش هیجان‌‌انگیز ماجرا بازگرداندن انگیزه به موش‌ها بود. آن ها برای مبارزه با حالت نزاری یا ضعف سرطانی چندین راه پیدا کردند. اول این که نورون‌های حسگر التهاب در ناحیه پوسترما را غیرفعال کردند و با تحریک مستقیم نورون‌ها دوپامین آزاد کردند و انگیزه طبیعی را به موش‌ها برگرداندند. دوم استفاده از دارویی بود که سیتوکین خاص در موش‌ها را مسدود کند - مشابه داروهای تایید‌شده سازمان غذا و دارو برای آرتریت. این دارو تحلیل جسمی موش‌ها را برطرف نکرد، اما تمایل موش‌ها برای پاداش و تلاش را برانگیخت. این نتایج محققان را امیدوار کرده است تا راهی برای کاهش پیامدهای سرطان پیشرفته بیابند. البته آن ها بر لزوم تحقیقات بیشتر تاکید می‌کنند.