استراتژی‌های بیان دغدغه‌های دخترانه
زهرا فولادی | روان‌شناس
تغییرات گسترده در شیوه‌های زندگی، اولویت‌ها و نگرش‌ها باعث شده است که بسیاری از دغدغه‌ها و علایق نسل نوجوان به خصوص دختران برای والدین ناآشنا یا حتی غیرقابل درک به نظر برسد. اگر این تفاوت‌ها به درستی بیان و مدیریت نشود، زمینه برای سوءتفاهم، دلخوری و گاه شکل‌گیری اختلاف‌های عمیق فراهم می‌شود. گفت‌وگو درباره دغدغه‌ها،علایق و نیازها به خودی خود ضامن حل‌شدن همه اختلاف‌ها نیست، اما می‌تواند راه را برای درک بهتر، کاهش تنش‌ها و همراهی‌های معنادار هموار کند. این که چگونه دغدغه‌ها را با والدین در میان بگذاریم و چگونه زبان مشترکی برای بیان خواسته‌ها و نگرانی‌ها پیدا کنیم، مسئله‌ای است که بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.
چرا مطرح کردن دغدغه‌ها مهم است؟
مطرح کردن دغدغه‌ها و علایق با والدین نه تنها باعث کاهش سوءتفاهم‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اعتماد و نزدیکی بیشتر باشد. این گفت‌وگوها به والدین کمک می‌کند تا از نیازها و احساسات فرزندانشان آگاه شوند و در نتیجه حمایت مؤثرتر و متناسب‌تری ارائه دهند. علاوه بر این، وقتی دختران می‌توانند به راحتی دغدغه‌های خود را بیان کنند، این موضوع باعث افزایش اعتماد به نفسشان می‌شود و احساس امنیت روانی بیشتری در خانه و در روابط با والدین پیدا می‌کنند. در نهایت، این گفت‌وگوها به نفع کل خانواده است، چرا که همگان می‌توانند به درک بهتری از هم برسند و فضایی سالم‌تر برای رشد و پیشرفت هر فرد درون خانواده ایجاد کنند.
توصیه هایی به دختران
در ادامه به دختران برای بیان دغدغه‌ها و نیازها و علایق‌شان به والدین، چند توصیه کارآمد داریم.
1 از استراتژی تدریجی استفاده کنید
زمانی که دختران دغدغه‌ها و نگرانی‌هایشان را با والدین در میان می‌گذارند، بسیاری از والدین به‌دلیل تفاوت نسل‌ها یا تجربیات مختلف ممکن است به مسائل جدید واکنش‌های غیرمنتظره‌ای نشان دهند. در چنین شرایطی، بهتر است که دختران از یک استراتژی تدریجی استفاده کنند. شروع با یک موضوع کوچک، آن هم در یک موقعیت آرام و بدون فشار، می‌تواند موجب پذیرش بیشتر والدین شود. این رویکرد به آن‌ها این فرصت را می‌دهد که بدون این که احساس کنند دچار شوک شده‌اند، به تدریج وارد دنیای دخترشان شوند. به‌جای بیان یک مشکل بزرگ و پیچیده، می‌توانید با یک مسئله ساده شروع کنید که برای والدین قابل فهم باشد.
2 تأکید بر نیاز به حمایت، نه تأیید بی‌قید و شرط
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات در روابط والدین و دختران این است که دختران به‌دنبال تأیید بی‌قید و شرط از سوی والدین هستند. اگرچه تأیید مثبت می‌تواند موجب آرامش روحی شود، اما در بسیاری از موارد، آن‌چه دختران بیشتر به آن نیاز دارند، حمایت و همراهی است، نه تأیید بی‌چون و چرا. وقتی دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود را با والدین در میان می‌گذارید، به‌جای انتظار تایید کامل، از آن‌ها بخواهید که در کنار شما باشند و شما را در مسیر رشد و پیشرفت همراهی کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است بگویید: «من نمی‌خواهم که شما همیشه با من موافق باشید، اما امیدوارم در تصمیماتی که می‌گیرم، کنارم باشید و از من حمایت کنید، حتی اگر نظرتان با من متفاوت باشد.» این نوع درخواست نشان‌دهنده بلوغ عاطفی و فکری شماست و به والدین این فرصت را می‌دهد تا به‌جای قضاوت یا مخالفت‌های غیرمنطقی، به شما کمک کنند تا بهترین تصمیمات را بگیرید.
3پذیرفتن ناهماهنگی‌ها و کامل نبودن
هیچ‌چیز در زندگی کامل نیست و همین‌طور هیچ رابطه‌ای هم همیشه بدون چالش نیست. وقتی شما دغدغه‌ها و علایق خود را با والدین مطرح می‌کنید، ممکن است آن‌ها ابتدا نتوانند همه‌چیز را بپذیرند یا به‌طور کامل به‌درستی از دیدگاه شما حمایت کنند. در چنین شرایطی، نباید احساس کنید که شما شکست خورده‌اید یا والدینتان شما را درک نمی‌کنند. باید پذیرفت که تفاوت‌ها و ناهماهنگی‌ها طبیعی هستند. به‌جای این که به‌طور مداوم بر اشتباهات والدین خود در فهم دغدغه‌هایتان تأکید کنید، بهتر است از آن‌ها بخواهید که به تدریج وارد دنیای شما شوند و در مسیر رشد شما همراهی کنند. این گونه، حتی اگر در ابتدا نتوانند همه‌چیز را کاملاً درک کنند، به‌مرور زمان و با ادامه ارتباطات صحیح، احتمال تفاهم بیشتر وجود خواهد داشت.
4 آگاه‌سازی والدین در مورد تغییرات فرهنگی و اجتماعی
دختران امروز با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند که والدین به‌طور کامل از آن‌ها آگاهی ندارند و همین مسئله موجب نگرانی و اضطراب آن ها شده است. برای ایجاد ارتباط مؤثرتر، ضروری است که دختران به والدین خود کمک کنند تا این تغییرات را درک کنند. به‌عنوان مثال، مسائل مربوط به دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، که در زندگی نسل جدید بسیار نقش دارند، برای بسیاری از والدین ناآشناست. دختران می‌توانند با مثال‌های روشن و توضیحات دقیق‌تر، والدین را در جریان این تغییرات قرار دهند. «مثلاً در فضای آنلاین، ارتباطات به‌گونه‌ای است که افراد از طریق رسانه‌های اجتماعی می‌توانند اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند، و من از این طریق بسیاری از منابع و اطلاعات جدید را پیدا می‌کنم. این ممکن است برای شما غریب به نظر برسد، اما واقعاً برای من مفید است.» با این نوع آگاهی‌دهی، والدین کمتر احساس ناامنی خواهند کرد و به‌جای نگرانی از تأثیرات منفی و تهدیدکننده این نیازها ، می‌توانند با فرزند خود ارتباط بهتری برقرار کنند و زمینه صمیمیت و درک متقابل را توسعه دهند.
5 مشارکت دادن والدین در تصمیم‌گیری
به والدین نشان دهید که آماده‌اید در تصمیم‌گیری‌ها همراهشان باشید و به نظر آن‌ها احترام می‌گذارید. مشاوران توصیه می‌کنند مسائل را طوری مطرح کنید که امکان گفت‌وگو و تصمیم مشترک فراهم شود: «سعی کنید درباره مسائل بحث کنید تا به نتیجه‌ای برسید که شما و والدینتان هر دو با آن موافق باشید». به‌این ترتیب، والدین احساس می‌کنند که نگرانی شما را جدی گرفته‌اند و در حل مسئله سهیم‌اند. همچنین یادآوری کنید که آن‌ها نقش حامی شما را دارند؛ پژوهش‌ها نشان داده نوجوانان «به‌ویژه از سوی والدین خود می‌خواهند جدی گرفته شوند». مثلاً سپردن مسئولیت‌های کوچک یا درخواست کمک در امور خاص به معنای نشان دادن اعتماد متقابل است و می‌تواند اعتمادبه‌نفس و همراهی آن‌ها را افزایش دهد.
چرا مطرح کردن دغدغه‌ها مهم است؟
مطرح کردن دغدغه‌ها و علایق با والدین نه تنها باعث کاهش سوءتفاهم‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اعتماد و نزدیکی بیشتر باشد. این گفت‌وگوها به والدین کمک می‌کند تا از نیازها و احساسات فرزندانشان آگاه شوند و در نتیجه حمایت مؤثرتر و متناسب‌تری ارائه دهند. علاوه بر این، وقتی دختران می‌توانند به راحتی دغدغه‌های خود را بیان کنند، این موضوع باعث افزایش اعتماد به نفسشان می‌شود و احساس امنیت روانی بیشتری در خانه و در روابط با والدین پیدا می‌کنند. در نهایت، این گفت‌وگوها به نفع کل خانواده است، چرا که همگان می‌توانند به درک بهتری از هم برسند و فضایی سالم‌تر برای رشد و پیشرفت هر فرد درون خانواده ایجاد کنند.
توصیه هایی به دختران
در ادامه به دختران برای بیان دغدغه‌ها و نیازها و علایق‌شان به والدین، چند توصیه کارآمد داریم.
1 از استراتژی تدریجی استفاده کنید
زمانی که دختران دغدغه‌ها و نگرانی‌هایشان را با والدین در میان می‌گذارند، بسیاری از والدین به‌دلیل تفاوت نسل‌ها یا تجربیات مختلف ممکن است به مسائل جدید واکنش‌های غیرمنتظره‌ای نشان دهند. در چنین شرایطی، بهتر است که دختران از یک استراتژی تدریجی استفاده کنند. شروع با یک موضوع کوچک، آن هم در یک موقعیت آرام و بدون فشار، می‌تواند موجب پذیرش بیشتر والدین شود. این رویکرد به آن‌ها این فرصت را می‌دهد که بدون این که احساس کنند دچار شوک شده‌اند، به تدریج وارد دنیای دخترشان شوند. به‌جای بیان یک مشکل بزرگ و پیچیده، می‌توانید با یک مسئله ساده شروع کنید که برای والدین قابل فهم باشد.
2 تأکید بر نیاز به حمایت، نه تأیید بی‌قید و شرط
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات در روابط والدین و دختران این است که دختران به‌دنبال تأیید بی‌قید و شرط از سوی والدین هستند. اگرچه تأیید مثبت می‌تواند موجب آرامش روحی شود، اما در بسیاری از موارد، آن‌چه دختران بیشتر به آن نیاز دارند، حمایت و همراهی است، نه تأیید بی‌چون و چرا. وقتی دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود را با والدین در میان می‌گذارید، به‌جای انتظار تایید کامل، از آن‌ها بخواهید که در کنار شما باشند و شما را در مسیر رشد و پیشرفت همراهی کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است بگویید: «من نمی‌خواهم که شما همیشه با من موافق باشید، اما امیدوارم در تصمیماتی که می‌گیرم، کنارم باشید و از من حمایت کنید، حتی اگر نظرتان با من متفاوت باشد.» این نوع درخواست نشان‌دهنده بلوغ عاطفی و فکری شماست و به والدین این فرصت را می‌دهد تا به‌جای قضاوت یا مخالفت‌های غیرمنطقی، به شما کمک کنند تا بهترین تصمیمات را بگیرید.
3پذیرفتن ناهماهنگی‌ها و کامل نبودن
هیچ‌چیز در زندگی کامل نیست و همین‌طور هیچ رابطه‌ای هم همیشه بدون چالش نیست. وقتی شما دغدغه‌ها و علایق خود را با والدین مطرح می‌کنید، ممکن است آن‌ها ابتدا نتوانند همه‌چیز را بپذیرند یا به‌طور کامل به‌درستی از دیدگاه شما حمایت کنند. در چنین شرایطی، نباید احساس کنید که شما شکست خورده‌اید یا والدینتان شما را درک نمی‌کنند. باید پذیرفت که تفاوت‌ها و ناهماهنگی‌ها طبیعی هستند. به‌جای این که به‌طور مداوم بر اشتباهات والدین خود در فهم دغدغه‌هایتان تأکید کنید، بهتر است از آن‌ها بخواهید که به تدریج وارد دنیای شما شوند و در مسیر رشد شما همراهی کنند. این گونه، حتی اگر در ابتدا نتوانند همه‌چیز را کاملاً درک کنند، به‌مرور زمان و با ادامه ارتباطات صحیح، احتمال تفاهم بیشتر وجود خواهد داشت.
4 آگاه‌سازی والدین در مورد تغییرات فرهنگی و اجتماعی
دختران امروز با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند که والدین به‌طور کامل از آن‌ها آگاهی ندارند و همین مسئله موجب نگرانی و اضطراب آن ها شده است. برای ایجاد ارتباط مؤثرتر، ضروری است که دختران به والدین خود کمک کنند تا این تغییرات را درک کنند. به‌عنوان مثال، مسائل مربوط به دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، که در زندگی نسل جدید بسیار نقش دارند، برای بسیاری از والدین ناآشناست. دختران می‌توانند با مثال‌های روشن و توضیحات دقیق‌تر، والدین را در جریان این تغییرات قرار دهند. «مثلاً در فضای آنلاین، ارتباطات به‌گونه‌ای است که افراد از طریق رسانه‌های اجتماعی می‌توانند اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند، و من از این طریق بسیاری از منابع و اطلاعات جدید را پیدا می‌کنم. این ممکن است برای شما غریب به نظر برسد، اما واقعاً برای من مفید است.» با این نوع آگاهی‌دهی، والدین کمتر احساس ناامنی خواهند کرد و به‌جای نگرانی از تأثیرات منفی و تهدیدکننده این نیازها ، می‌توانند با فرزند خود ارتباط بهتری برقرار کنند و زمینه صمیمیت و درک متقابل را توسعه دهند.
5 مشارکت دادن والدین در تصمیم‌گیری
به والدین نشان دهید که آماده‌اید در تصمیم‌گیری‌ها همراهشان باشید و به نظر آن‌ها احترام می‌گذارید. مشاوران توصیه می‌کنند مسائل را طوری مطرح کنید که امکان گفت‌وگو و تصمیم مشترک فراهم شود: «سعی کنید درباره مسائل بحث کنید تا به نتیجه‌ای برسید که شما و والدینتان هر دو با آن موافق باشید». به‌این ترتیب، والدین احساس می‌کنند که نگرانی شما را جدی گرفته‌اند و در حل مسئله سهیم‌اند. همچنین یادآوری کنید که آن‌ها نقش حامی شما را دارند؛ پژوهش‌ها نشان داده نوجوانان «به‌ویژه از سوی والدین خود می‌خواهند جدی گرفته شوند». مثلاً سپردن مسئولیت‌های کوچک یا درخواست کمک در امور خاص به معنای نشان دادن اعتماد متقابل است و می‌تواند اعتمادبه‌نفس و همراهی آن‌ها را افزایش دهد.