از آتش حادثه تا آتشبار شایعه

 جعفر یوسفی

رسانه‌های معاند در حوادث معمولاً از چند تاکتیک ثابت استفاده می‌کنند؛ اول ساختن خط روایت هدفمند: آن ها با کنار هم چیدن چند حادثه مشابه، به طور مصنوعی یک «روند» می‌سازند و می‌خواهند این طور القا کنند که کشور دچار بی‌ثباتی یا حمله امنیتی است. حتی اگر این حوادث منشأ طبیعی یا خطای انسانی داشته باشد، آن را به «دشمن خارجی» یا «بحران داخلی» نسبت می‌دهند. دوم اضافه کردن ابهام و تهدید: رسانه معاند هرگز اطلاعات دقیق نمی‌دهد؛ بلکه بیشتر سؤال‌های ترسناک و تحلیل‌های مبهم مطرح می‌کند: «آیا این فقط یک شروع است؟» یا «چه کسی پشت این آتش‌سوزی‌هاست؟» تا اضطراب جمعی را بالا ببرد. اما نکته مهم‌تراین است که دشمن به جای اطلاع‌رسانی شفاف، بیشتر به دنبال آلوده کردن احساسات مردم به ترس، بی‌اعتمادی و خشم  است.کدام اشتباهات رسانه‌های داخلی این فضا را تقویت می‌کند؟ اطلاع‌رسانی دیرهنگام: اگر رسانه رسمی در ساعات ابتدایی حادثه، اطلاع دقیق و معتبری ندهد، شایعه‌ها جای آن را پر می‌کنند. مثلا وقتی مشخص است کدام محموله   آتش گرفته است چرا باید بعد از 24 ساعت اطلاع رسانی شود؟ دوم انتشار اطلاعات خام و تاییدنشده: برخی رسانه‌ها برای «زودتر بودن» خبری را بدون بررسی منتشر می‌کنند که یا غلط است یا بعداً توسط معاندین دستکاری می‌شود. سوم بیانیه‌های خشک و ضعیف    رسمی که صرفاً انکار یا کوچک‌نمایی بدون ارائه مستندات هستند، باعث می‌شود مردم تصور کنند «چیزی پنهان شده» و همین، فضا را برای سوءاستفاده بازتر می‌کند.دشمنان دنبال ساختن ترس و بی‌ثباتی روانی هستند. رمز مقابله این است که زودتر از آن ها روایت درست، مستند، بدون مبالغه و با لحن آرام به جامعه داده شود. در این میدان، زمان، صداقت و مستندسازی سه کلید طلایی است.