گل‌هایی که در گلستان رضا(ع) کم می‌آورند
علیرضا کاردار
یکی از زیبایی‌های چشم‌نواز حرم امام رضا(ع) گل‌هایی است که در گوشه گوشه بارگاه رضوی دیده می‌شوند. گل‌های زیبایی که در برابر گل روی مولایمان، کم می‌آورند و بویشان مقابل شمیم رضوی، به حساب نمی‌آید. مخصوصا گل‌های خوشبختی که افتخار یافته‌اند بر بالای ضریح آقا، دست به سینه به احترامش ایستاده و نظاره‌گر زائران عاشق‌پیشه باشند. از گذشته رسم بوده بالای ضریح امام رضا(ع) را با انواع گل‌ها زینت دهند. اکنون بخش شمیم رضوان یا بوی بهشت، متولی تامین گل و گل‌آرایی بالای ضریح مطهر و سایر نقاط بارگاه منور رضوی است. به بهانه گل‌آرایی این روزهای حرم که زیبایی‌اش دو چندان شده، به این موضوع پرداخته‌ایم.
گل‌آرایی اماکن حرم
در ایام شادی مانند دهه کرامت، ولایت و سایر اعیاد و میلادها، مکان‌های مختلفی از بارگاه منور رضوی گل‌آرایی می‌شود، از جمله آب‌نماهای صحن‌های مرکزی و صحن مسجد گوهرشاد، پنجره‌های فولاد، سبدهای گل داخل پنجره‌های فولاد و گوهرشاد، سقف سقاخانه‌ها و دارالشفا. در ایام شهادت و سوگواری ائمه اطهار(ع) هم جایگاه‌ها در صحن انقلاب اسلامی و پیامبر اعظم(ص) (گاهی اوقات از طریق بانی) گل‌آرایی می‌شود. در همین زمینه حمیدرضا سلیمی، کارشناس مسئول گل‌آرایی و فضای سبز حرم مطهر رضوی در گفت‌وگو با آستان نیوز گفت: «امسال در این ایام بیش از ۲۰۰ هزار بوته گل به همت اهداکنندگان، تولیدکنندگان و ناذران گل تامین شده و برای زیباسازی صحن و سرای رضوی، ساخت المان و دیوارهای گل مورد استفاده قرار گرفته است. در شب میلاد حضرت امام رضا(ع) هم 500 هزار شاخه گل در صحن‌ها و اطراف حرم مطهر رضوی برای گل آرایی استفاده خواهد شد.»
آماده سازی گلدان های ضریح
در گذشته گل‌های بالای ضریح مطهر که تعویض می‌شد، به صورت جمعی میان زائران و مجاوران توزیع می‌شد که بی‌نظمی‌هایی را ایجاد می‌کرد. اکنون این موضوع ساماندهی شده و با برنامه خاصی توزیع می‌شود. تهیه گل به عهده بخش شمیم رضوان است، یا به همت بانیان شهرستانی (بازار گل‌های کشور) انجام می‌شود. برای گل‌آرایی از گل‌های متنوعی استفاده میکنند از جمله گلایل، رز، داوودی، آنتوریوم، استر، لیلیوم، آلستر، مریم، میخک، زنبق، ژربرا و مارگریت. گل‌آرایی در حرم مطهر طی دو مرحله انجام می‌شود؛ آماده‌سازی گلدان‌های گل و نصب گلدان‌ها بالای ضریح. شمیم رضوان همه‌روزه از ساعت ۱۶ تا ۲۳ گلدان‌های گل را با گل‌های طبیعی به‌صورت زیبایی آماده می‌کند. در چهارگوشه فوقانی ضریح مطهر، چهار جاگلدانی نقره قرار دارد که بین ساعت ۷ تا ۸ صبح، چهار گلدان آماده‌شده را فراشان از بیت خدام شمیم رضوان تا روضه منوره حمل میکنند و به کمک سایر خادمان بالای ضریح قرار می‌دهند.
تهیه بسته‌های متبرک گل
خادمان بخش شمیم رضوان، بسته‌های متبرک گل را در چند مرحله آماده میکنند. ابتدا گل‌های تعویض‌شده را پس از جمع‌آوری به اتاق مخصوص بازمی‌گردانند. سپس شاخ و برگ‌ها را جدا کرده و گل‌ها را داخل جعبه‌های مخصوص به دفتر شمیم رضوان منتقل میکنند. بعد از آن گل‌ها را بوجاری کرده و در دستگاه خشک‌کن قرار می‌دهند. سپس گل‌های متبرک خشک‌شده را داخل بسته‌ها قرار می‌دهند و در زمان خاص بین عموم زائران توزیع میکنند. توزیع بسته‌های گل متبرک در حرم امام رضا(ع) هر هفته در روز چهارشنبه، همزمان با اذان صبح بین صفوف نماز جماعت در این مکان‌ها توزیع می‌شود: آقایان؛ رواق دارالسلام و دارالسرور و بانوان؛ رواق حاتم خانی و دارالسعاده.
گل‌آرایی اماکن حرم
در ایام شادی مانند دهه کرامت، ولایت و سایر اعیاد و میلادها، مکان‌های مختلفی از بارگاه منور رضوی گل‌آرایی می‌شود، از جمله آب‌نماهای صحن‌های مرکزی و صحن مسجد گوهرشاد، پنجره‌های فولاد، سبدهای گل داخل پنجره‌های فولاد و گوهرشاد، سقف سقاخانه‌ها و دارالشفا. در ایام شهادت و سوگواری ائمه اطهار(ع) هم جایگاه‌ها در صحن انقلاب اسلامی و پیامبر اعظم(ص) (گاهی اوقات از طریق بانی) گل‌آرایی می‌شود. در همین زمینه حمیدرضا سلیمی، کارشناس مسئول گل‌آرایی و فضای سبز حرم مطهر رضوی در گفت‌وگو با آستان نیوز گفت: «امسال در این ایام بیش از ۲۰۰ هزار بوته گل به همت اهداکنندگان، تولیدکنندگان و ناذران گل تامین شده و برای زیباسازی صحن و سرای رضوی، ساخت المان و دیوارهای گل مورد استفاده قرار گرفته است. در شب میلاد حضرت امام رضا(ع) هم 500 هزار شاخه گل در صحن‌ها و اطراف حرم مطهر رضوی برای گل آرایی استفاده خواهد شد.»
آماده سازی گلدان های ضریح
در گذشته گل‌های بالای ضریح مطهر که تعویض می‌شد، به صورت جمعی میان زائران و مجاوران توزیع می‌شد که بی‌نظمی‌هایی را ایجاد می‌کرد. اکنون این موضوع ساماندهی شده و با برنامه خاصی توزیع می‌شود. تهیه گل به عهده بخش شمیم رضوان است، یا به همت بانیان شهرستانی (بازار گل‌های کشور) انجام می‌شود. برای گل‌آرایی از گل‌های متنوعی استفاده میکنند از جمله گلایل، رز، داوودی، آنتوریوم، استر، لیلیوم، آلستر، مریم، میخک، زنبق، ژربرا و مارگریت. گل‌آرایی در حرم مطهر طی دو مرحله انجام می‌شود؛ آماده‌سازی گلدان‌های گل و نصب گلدان‌ها بالای ضریح. شمیم رضوان همه‌روزه از ساعت ۱۶ تا ۲۳ گلدان‌های گل را با گل‌های طبیعی به‌صورت زیبایی آماده می‌کند. در چهارگوشه فوقانی ضریح مطهر، چهار جاگلدانی نقره قرار دارد که بین ساعت ۷ تا ۸ صبح، چهار گلدان آماده‌شده را فراشان از بیت خدام شمیم رضوان تا روضه منوره حمل میکنند و به کمک سایر خادمان بالای ضریح قرار می‌دهند.
تهیه بسته‌های متبرک گل
خادمان بخش شمیم رضوان، بسته‌های متبرک گل را در چند مرحله آماده میکنند. ابتدا گل‌های تعویض‌شده را پس از جمع‌آوری به اتاق مخصوص بازمی‌گردانند. سپس شاخ و برگ‌ها را جدا کرده و گل‌ها را داخل جعبه‌های مخصوص به دفتر شمیم رضوان منتقل میکنند. بعد از آن گل‌ها را بوجاری کرده و در دستگاه خشک‌کن قرار می‌دهند. سپس گل‌های متبرک خشک‌شده را داخل بسته‌ها قرار می‌دهند و در زمان خاص بین عموم زائران توزیع میکنند. توزیع بسته‌های گل متبرک در حرم امام رضا(ع) هر هفته در روز چهارشنبه، همزمان با اذان صبح بین صفوف نماز جماعت در این مکان‌ها توزیع می‌شود: آقایان؛ رواق دارالسلام و دارالسرور و بانوان؛ رواق حاتم خانی و دارالسعاده.