نسخه نترسیدن از صعب‌العلاج‌ها
فریده زاهدی‌محبوب | روان شناس بالینی و سایکوآنکولوژیست
ترس از بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج و باورهای غلط درباره آن ها می‌تواند منجر به سوءتفاهمات و رفتارهای نادرست در پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری شود. به‌طور مثال، یکی از باورهای غلط رایج درباره سرطان این است که سرطان همیشه به معنای مرگ است ولی در واقعیت، بسیاری از انواع سرطان‌ها با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب قابل درمان یا مدیریت هستند. احساسات منفی در افراد مبتلا می تواند ناشی از نگرانی از عوارض درمان، ناآگاهی از روند درمان یا حتی تجربه‌های منفی از دیگران باشد. 18 اردیبهشت به‌عنوان روز بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج نام گذاری شده است. بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج، بیماری‌هایی است که در جامعه عمومیت ندارند و درمان آن ها به فراهم کردن شرایط ویژه نیاز دارد. در ادامه از راه‌های مدیریت و کاهش ترس از بیمارهای صعب‌العلاج به‌خصوص سرطان خواهیم گفت.
عوامل موثر بر روان بیماران خاص
از جمله عوامل روان شناختی، اجتماعی و فردی که بر روان و تصمیم‌گیری بیماران خاص و صعب‌العلاج تأثیر می‌گذارد، عبارتند از:
فوبیا و اضطراب| بیماران ممکن است از عوارض جانبی درمان‌ها و فرایند‌های پزشکی ترس داشته باشند. این ترس می‌تواند ناشی از تجربه‌های قبلی، شنیده‌ها از دیگران یا اطلاعات ناقص باشد.
ناتوانی و درماندگی| برخی بیماران ممکن است احساس کنند که درمان‌ها نتیجه‌ای ندارند و به همین دلیل انگیزه‌ای برای ادامه درمان نمی‌بینند. این احساس می‌تواند ناشی از تجربه‌های منفی یا باورهای غلط باشد.
شکایات روان شناختی| مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب می‌توانند تأثیر زیادی بر رغبت بیماران به درمان بگذارند. احساس بی‌فایده بودن درمان‌ها و امید نداشتن به بهبود می‌تواند منجر به تمایل نداشتن به دنبال کردن درمان شود.
مسائل مالی و اجتماعی| هزینه‌های درمان و تأثیرات اجتماعی آن، مانند تغییرات در زندگی خانوادگی یا شغلی، می‌تواند بر تصمیمات بیماران تأثیر بگذارد. بار مالی و مشکلات اجتماعی می‌تواند باعث شود که بیماران درمان را ترک کنند یا از آن اجتناب کنند.
تجربیات فردی و باورهای فرهنگی| باورهای فرهنگی و فردی، از جمله باورهای مذهبی و فلسفی، می‌توانند تأثیر زیادی بر نگرش به درمان داشته باشند. برخی بیماران ممکن است به درمان‌های سنتی یا طبیعی رو بیاورند و از درمان‌های پزشکی مدرن دوری کنند.
پشتیبانی اجتماعی و کیفیت زندگی| حمایت ناکافی از خانواده و دوستان می‌تواند به کاهش رغبت به درمان کمک کند. همچنین، کیفیت زندگی بیمار و نحوه برخورد با مسائل زندگی روزمره نیز می‌تواند بر تصمیم‌گیری درباره درمان تأثیر بگذارد.
راهکارهای کاهش ترس از بیماری‌های خاص
برای مدیریت و کاهش ترس از سرطان، می‌توانید از راهکارهای روان شناسی که در ادامه مطرح می‌شود، استفاده کنید:
1 آموزش و اطلاعات
کسب اطلاعات دقیق درباره بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج مانند سرطان و درمان‌های آن از منابع معتبر و پزشکان می‌تواند به کاهش ترس ناشی از ناشناخته‌ها کمک کند.
2 مدیریت اضطراب
استفاده از تکنیک‌های مدیریت اضطراب مانند تنفس عمیق، آرام‌سازی عضلات و مدیتیشن می‌تواند به کاهش احساسات منفی و استرس کمک کند.
3 مشاوره و روان‌درمانی
مراجعه به روان‌شناس یا مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا با احساسات و نگرانی‌های خود بهتر کنار بیایید و تکنیک‌های مقابله‌ای را یاد بگیرید.
4 پشتیبانی اجتماعی
برقراری ارتباط با خانواده، دوستان یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما احساس حمایت و آرامش بیشتری بدهد.
5 آگاهی از گزینه‌ها
بررسی و درک گزینه‌های درمانی و امکان‌پذیر، از جمله مزایا و معایب هر کدام، می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرید.
6 تمرکز بر حال
تلاش برای زندگی در لحظه حال و تمرکز بر فعالیت‌های مثبت و لذت‌بخش می‌تواند به کاهش اضطراب و نگرانی کمک کند.
7 مشاوره ژنتیک
در صورت وجود سابقه خانوادگی سرطان، مشاوره ژنتیک می‌تواند به شما اطلاعاتی درباره خطرات فردی و پیشگیری ارائه دهد. این راهکارها می‌توانند به شما کمک کنند تا با ترس خود بهتر کنار بیایید و کیفیت زندگی خود را حفظ کنید.
عوامل موثر بر روان بیماران خاص
از جمله عوامل روان شناختی، اجتماعی و فردی که بر روان و تصمیم‌گیری بیماران خاص و صعب‌العلاج تأثیر می‌گذارد، عبارتند از:
فوبیا و اضطراب| بیماران ممکن است از عوارض جانبی درمان‌ها و فرایند‌های پزشکی ترس داشته باشند. این ترس می‌تواند ناشی از تجربه‌های قبلی، شنیده‌ها از دیگران یا اطلاعات ناقص باشد.
ناتوانی و درماندگی| برخی بیماران ممکن است احساس کنند که درمان‌ها نتیجه‌ای ندارند و به همین دلیل انگیزه‌ای برای ادامه درمان نمی‌بینند. این احساس می‌تواند ناشی از تجربه‌های منفی یا باورهای غلط باشد.
شکایات روان شناختی| مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب می‌توانند تأثیر زیادی بر رغبت بیماران به درمان بگذارند. احساس بی‌فایده بودن درمان‌ها و امید نداشتن به بهبود می‌تواند منجر به تمایل نداشتن به دنبال کردن درمان شود.
مسائل مالی و اجتماعی| هزینه‌های درمان و تأثیرات اجتماعی آن، مانند تغییرات در زندگی خانوادگی یا شغلی، می‌تواند بر تصمیمات بیماران تأثیر بگذارد. بار مالی و مشکلات اجتماعی می‌تواند باعث شود که بیماران درمان را ترک کنند یا از آن اجتناب کنند.
تجربیات فردی و باورهای فرهنگی| باورهای فرهنگی و فردی، از جمله باورهای مذهبی و فلسفی، می‌توانند تأثیر زیادی بر نگرش به درمان داشته باشند. برخی بیماران ممکن است به درمان‌های سنتی یا طبیعی رو بیاورند و از درمان‌های پزشکی مدرن دوری کنند.
پشتیبانی اجتماعی و کیفیت زندگی| حمایت ناکافی از خانواده و دوستان می‌تواند به کاهش رغبت به درمان کمک کند. همچنین، کیفیت زندگی بیمار و نحوه برخورد با مسائل زندگی روزمره نیز می‌تواند بر تصمیم‌گیری درباره درمان تأثیر بگذارد.
راهکارهای کاهش ترس از بیماری‌های خاص
برای مدیریت و کاهش ترس از سرطان، می‌توانید از راهکارهای روان شناسی که در ادامه مطرح می‌شود، استفاده کنید:
1 آموزش و اطلاعات
کسب اطلاعات دقیق درباره بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج مانند سرطان و درمان‌های آن از منابع معتبر و پزشکان می‌تواند به کاهش ترس ناشی از ناشناخته‌ها کمک کند.
2 مدیریت اضطراب
استفاده از تکنیک‌های مدیریت اضطراب مانند تنفس عمیق، آرام‌سازی عضلات و مدیتیشن می‌تواند به کاهش احساسات منفی و استرس کمک کند.
3 مشاوره و روان‌درمانی
مراجعه به روان‌شناس یا مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا با احساسات و نگرانی‌های خود بهتر کنار بیایید و تکنیک‌های مقابله‌ای را یاد بگیرید.
4 پشتیبانی اجتماعی
برقراری ارتباط با خانواده، دوستان یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما احساس حمایت و آرامش بیشتری بدهد.
5 آگاهی از گزینه‌ها
بررسی و درک گزینه‌های درمانی و امکان‌پذیر، از جمله مزایا و معایب هر کدام، می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرید.
6 تمرکز بر حال
تلاش برای زندگی در لحظه حال و تمرکز بر فعالیت‌های مثبت و لذت‌بخش می‌تواند به کاهش اضطراب و نگرانی کمک کند.
7 مشاوره ژنتیک
در صورت وجود سابقه خانوادگی سرطان، مشاوره ژنتیک می‌تواند به شما اطلاعاتی درباره خطرات فردی و پیشگیری ارائه دهد. این راهکارها می‌توانند به شما کمک کنند تا با ترس خود بهتر کنار بیایید و کیفیت زندگی خود را حفظ کنید.