
در حالی که فضای عمومی دیپلماسی میان ایران و آمریکا در هفتههای اخیر و در پسا تعلیق مذاکرات با اما و اگر هایی همراه بوده، برخی رسانه ها از توافق نهایی برای برگزاری دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن خبر دادهاند. آن طور که پایگاه آکسیوس مدعی شده، قرار است این مذاکرات فردا (یکشنبه) در پایتخت عمان و با حضور «استیو ویتکاف» و تیم آمریکایی برگزار شود. بر اساس این گزارش، ریاست هیئت ایرانی را نیز عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برعهده خواهد داشت.در همین باره، روزنامه «العربی الجدید» نیز از قول منابع مطلع نوشت که سید عباس عراقچی پیش از برگزاری دور چهارم مذاکرات به عربستان و قطر سفر خواهد کرد و ایران و آمریکا بر سر زمان برگزاری این دور از مذاکرات به جمعبندی رسیدهاند و اعلام رسمی آن از سوی وزارت خارجه عمان انجام خواهد شد. این تحرکات دیپلماتیک، در حالی رخ میدهد که گمانهزنیها درباره عبور طرفین از برخی موانع سیاسی و فنی، به شکل محسوسی افزایش یافته است؛ موضوعی که حتی در فضای داخلی آمریکا نیز بازتاب داشته است. همزمان با انتشار این گزارشها، دونالد ترامپ رئیسجمهور حال حاضر ایالات متحده نیز در اظهاراتی قابل تأمل، از آمادگی خود برای توافق با ایران سخن گفت. وی که همواره به دلیل مواضع تند خود علیه ایران شناخته میشود، این بار با لحنی متفاوت، از تلاش برای حلوفصل مسائل از مسیر دیپلماسی سخن گفت و تصریح کرد: «مایلم با ایران به توافق برسیم و ایران کشوری موفق باشد؛ ما میخواهیم بدون بمباران، با ایران تعامل کنیم.»از مجموع تحولات اخیر چنین برمیآید که ابتکار دیپلماتیک ایران و تاکید بر حفظ چارچوبهای عزتمندانه در گفتوگو، موجب شکلگیری روندی جدید در تعاملات منطقهای و بینالمللی شده است. در مقابل، واشنگتن که تا پیش از این گرفتار دوگانگی در سیاست اعلامی و اعمالی خود بود، اکنون بیش از پیش به مسیر گفتوگو با تهران گرایش یافته است؛ مسیری که هرچند از نگاه تحلیلگران با چالشهایی همراه است، اما در صورت پایبندی طرف آمریکایی به تعهدات، میتواند گشایشهایی در افق سیاسی روابط دوجانبه ایجاد کند.
فراخبرمرحله ای جدید ازدیپلماسی هسته ای
توکلی- با افزایش نشانهها از توافق تهران و واشنگتن برای برگزاری دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم، بار دیگر معادله دیپلماسی هستهای ایران وارد مرحلهای جدید شده است؛ مرحلهای که نهتنها از تغییر وضعیت در فضای عمومی منطقه خبر میدهد، بلکه گویای تحولی معنادار در نگاه برخی جریانهای تأثیرگذار آمریکایی به ضرورت گفتوگو با ایران است.خبر رسانههای غربی مبنی بر برگزاری این دور از مذاکرات در عمان، آن هم در شرایطی که فضای رسانهای و تبلیغاتی صهیونیستی تلاش دارد با طرح ادعاهای نخنما درباره فعالیتهای هستهای ایران، مسیر دیپلماسی را مخدوش کند، خود نشانهای از استحکام راهبرد ایران در قبال مذاکره و تعامل است؛ راهبردی که مبتنی بر حفظ عزت، لغو واقعی تحریمها و پرهیز از تنشآفرینیهای فرسایشی تعریف شده است.در این میان، اظهارات تازه دونالد ترامپ نیز قابل تأمل است؛ رئیسجمهور پیشین آمریکا که خود با خروج یکجانبه از برجام زمینهساز بحرانهای بعدی شد، حالا در موضعی متناقض اما مهم، از لزوم توافق با ایران سخن گفته و تأکید میکند که ترجیح میدهد این مسیر بدون گزینه نظامی طی شود. برخی تحلیلگران، این چرخش را نه حاصل بازنگری اصولی، بلکه تحقق بخشی از کمپین انتخاباتی او ارزیابی میکنند؛ بهویژه آنکه افکار عمومی آمریکا خسته از هزینههای جنگهای خارجی، رویکردی انتقادی به ماجراجوییهای گذشته در منطقه دارند.اما در هر دو صورت، اصل ماجرا آن است که ابتکار عمل ایران در حفظ انسجام سیاسی و پیگیری دیپلماسی هدفمند، اکنون به عاملی تعیینکننده در تغییر ادبیات طرف آمریکایی بدل شده است.