ساسی مانکن‌ها جایگزین موسیقی کودک می‌شوند اگر...
محمد بهبودی نیا
مدتی پیش، یکی از کلیپ‌های ساسی مانکن با محتوایی غیراخلاقی در فضای مجازی پخش شد. کلیپی که بلافاصله توسط تعدادی از کودکان و نوجوانان در همان فضا بارها بازخوانی شد و نگرانی‌های زیادی را برانگیخت. همان زمان بود که برخی خانواده‌ها و اهالی فرهنگ و هنر با انتقاد شدید از این موضوع، هشدار دادند که: «قرار است تاکی دست روی دست بگذاریم و اجازه دهیم موسیقی کودک و نوجوان در سراشیبی افول پیش برود؟»؛ اما تب‌وتاب این انتقاد نیز مانند تعداد زیادی از دیگر انتقادات پس از مدتی، فروکش کرد و دوباره موسیقی کودک به بوته فراموشی سپرده شد.جای انکار نیست که نبود آثار مناسب و جذاب باعث شده که کودکان امروز به‌جای زمزمه شعرها و موسیقی‌های متناسب سنشان، به آهنگ‌های خوانندگانی پناه بیاورند که آثاری را در قالب موسیقی‌های تجاری و سطحی تولید کرده‌اند. البته در این میان گاهی نیمه‌پر لیوانی هم وجود دارد. نخستین نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان که از ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، ازجمله این اتفاقات مثبت است. این نمایشگاه در مدت کوتاه برگزاری‌اش توانست بارقه‌ای از امید در دل فعالان حوزه موسیقی کودک روشن کند. برای آگاهی بیشتر از وضعیت موسیقی کودک و همچنین بایدها و نبایدهای آن با رضا مهدوی آهنگ‌ساز، پژوهشگر و عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان گفت‌وگو کرده‌ایم.
لطفاً مختصری درباره نمایشگاه موسیقی کودک که به‌تازگی برگزار شد توضیح دهید
ابتدا باید بگویم که در یکی دو دهه اخیر، موسیقی کودک از مسیر تخصصی خود فاصله گرفته و در بسیاری از موارد، حلقه‌ای مفقوده‌ای در فضای موسیقی کشور به شمار می‌رود. همین چالش موجب شد تا کانون پرورش فکری که از دیرباز محفل پرورش موسیقی‌دانان بزرگی همچون حسین علیزاده و ... بوده، اقداماتی را برای بازنگری و توسعه موسیقی کودک انجام دهد که برگزاری نخستین نمایشگاه موسیقی کودک یکی از مهم‌ترین گام‌های در همین مسیر است. این نمایشگاه با تمرکز بر استعدادیابی، مشاوره‌های تخصصی و ارائه تولیدات موسیقی کودک تلاش کرد تا کیفیت و جذابیت موسیقی این رده سنی را ارتقا دهد و زمینه‌ای برای رشد و بالندگی آن فراهم کند. به عقیده من با راه‌اندازی نخستین نمایشگاه کودک و نوجوان مسیر روشنی برای الگوبرداری در مسیر نهادینه کردن شعر و موسیقی کودک فراهم شد. بنده به‌عنوان عضوی از شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه موسیقی کودک نگرانی شدید خودم را از وضعیت امروز موسیقی کودک و نوجوان بیان می‌کنم و امیدوارم بتوانیم راهی را هموار کنیم تا مسئولان مختلف در همه شهرستان‌ها و نه‌فقط در تهران فعالیت‌هایی را در این زمینه در دستور کار قرار دهند.
چرا این نمایشگاه در تمام شهرستان‌ها برگزار نشد؟
برگزارکنندگان این نمایشگاه بنا به دلایلی از قبیل کمبود بودجه و امکانات، توانایی برگزاری این نمایشگاه در سطح تمام استان‌های کشور را نداشتند. حتی ما در تهران با کمبود فضا روبه‌رو بودیم. به نظر من باید هم در تهران و هم در شهرستان‌ها فضاهای چند هکتاری برای برگزاری این نمایشگاه‌ها در نظر گرفته شود چون انتقال فرهنگ و موسیقی اصیل ایرانی چه در قالب شعر و ادبیات و چه در موسیقی نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌های اینچنینی است. البته لازمه این کار این است که کارشناسان زبده، نهادهای مسئول، رسانه‌ها و... پای کار بیایند.شما به‌عنوان پژوهشگر موسیقی فعالیت‌های چند دهه اخیر در زمینه موسیقی کودک را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در یکی دو دهه گذشته کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، موسیقی را رها کرد و در ادامه نهادهای دیگری از جمله حوزه هنری و ... پیگیر ماجرا شدند و تولیدات فراوانی در دهه 80 داشتند اما از آن به بعد ساخت موسیقی‌های تخصصی کودک و نوجوان در این مراکز هم کم‌رنگ شد.
برایمان بگویید درزمینه دانشگاهی چه کم‌کاری‌هایی صورت گرفته است؟
نکته مهم و اساسی این است که در حال حاضر بسیاری از آثاری که به‌عنوان موسیقی کودک و نوجوان در روزگار ما تولید می‌شود چندان تخصصی نیست. واقعیت این است که برای این نوع از موسیقی باید آهنگ ساز و مدرسانی در دانشگاه‌ها تربیت شوند، اما متأسفانه در حال حاضر ما رشته تخصصی موسیقی کودک و نوجوان در دانشگاه‌ها نداریم. سال‌هاست که این پیشنهاد را به وزارت علوم ارائه داده‌ایم اما هنوز اتفاقی رخ نداده و جای خالی این رشته به‌شدت احساس می‌شود. باید بپذیریم هر آهنگ ساز بزرگسالی به دلیل تسلط بر موسیقی نمی‌تواند آهنگ ساز کودک و نوجوان هم باشد. سال‌های سال است که نهادهای مختلف در حال ارائه سفارش‌های اشتباه به آهنگ سازان و شاعران سرشناس هستند که این شاعران، تخصصی درزمینه شعر و موسیقی کودک ندارند. به همین دلیل‌هاست که امروز به این وضعیت دچار شده‌ایم.
به نظر شما درخشان ترین دوره موسیقی کودک کدام دوران است؟
در دهه 60 آثار بسیار درخشانی داشتیم و آهنگ سازانی مانند بهرام دهقان یار و... برای مجموعه‌های تلویزیونی تولید آتی ماندگار داشتند آهنگ‌هایی از قبیل خونه مادر بزرگه، باز باران با ترانه، بوی ماه مهر و... ازجمله این‌ها هستند. متأسفانه صداوسیما هم در این زمینه کم‌کار شده است. برای برگشتن به دوران اوج موسیقی کودک و نوجوان باید جدی‌تر به این مسئله بپردازیم وگرنه کودکان ما به‌راحتی موسیقی‌هایی که نمی‌پسندند را پس می‌زنند و ساسی مانکن‌ها و... را جایگزین موسیقی‌های مناسب سن سالشان می‌کنند.