دکتر نتوانست قدرت یادگیری پسرم را زیاد کند
دکتر رضا یعقوبی | روان‌شناس
مخاطب گرامی، اختلال بیش‌فعالی یا نداشتن تمرکز (ADHD) اختلالی است با منشاء تقریبا نامعلوم که شامل 3 علامت اصلی است: پرتحرکی(رفتارهای غیرعادی وخطرناک)، نداشتن تمرکز و توجه(حواس‌پرتی مداوم و ناتوانی در ادامه دادن یک فعالیت و تمرکز بر آن) و تکانشگری(رفتارهای ناگهانی و غیرقابل کنترل). برای تشخیص آن به بررسی تخصصی توسط روان پزشک یا روان شناس نیاز است. صرفا به دلیل رفتارهایی که با تحرک زیاد یا تکانشگری همراه است، نمی‌توان چنین تشخیصی داد. با این حال، این بیش فعالی و نداشتن تمرکز می‌تواند باعث کاهش قدرت یادگیری در فرد شود در حالی که ممکن است همان شخص هوش طبیعی داشته باشد اما در مدرسه عملکرد طبیعی نداشته باشد و قادر به یادگیری دروس نباشد.
مراجعه به روان شناسی با تخصص درمان بیش‌فعالی
در عین حال متخصص برای ارزیابی این مشکل به تمامی جوانب این مشکل می‌نگرد و از ابزار دقیقی استفاده می‌کند. به طور مثال، نشانه ها را دقیق بررسی می‌کند، هوش را در شرایطی که فرد تمرکز کافی دارد، می‌سنجد و سپس به درمان می‌پردازد. چنان چه تشخیص نهایی بیش‌فعالی باشد، متخصص ممکن است در کنار مداخلات روان شناختی از دارو بهره ببرد که البته تجویز آن، فقط توسط پزشک خواهد بود. برای درمان باید به روان شناسی که تخصص درمان بیش‌فعالی دارد، مراجعه کنید نه هر متخصص دیگری.
اولین گام، بهبود ارتباط است
اولین گام در حل مشکلات کودکان و نوجوانان بیش فعال، بهبود ارتباط با آنان است. فردی که تصمیم دارد فرزندش را تغییر دهد باید از جایگاه خاصی در زندگی او برخوردار باشد یعنی حرفش خریدار داشته باشد. برای این کار باید از سال های آغازین تولد شروع کرد. با این حال برای بهبود ارتباط با نوجوان 12 ساله‌تان هنوز دیر نشده است. زمان‌هایی را برای انجام فعالیت‌های مفرح و لذت‌بخش با پسرتان اختصاص دهید و استعدادهایش را کشف کنید. با مشاهده دقیق رفتارهایش این کار را انجام دهید.
رفتارهای خوب را تقویت کنید
گام بعدی تقویت رفتارهای خوب فرزندتان است. اگرچه اغلب عادت کرده‌ایم فقط در صورت مشاهده رفتارهای ناپسند، تنبیه کنیم و فعالیت‌های خوب را نادیده می‌گیریم، باید به رفتارهای مثبت پاداش داد(مثلا انجام تکالیف یا توجه به درس). قبل از این‌که بخواهیم رفتاری را تنبیه کنیم، می‌توانیم از این تکنیک استفاده کنیم. این پاداش لازم نیست هزینه‌ای داشته باشد. گاهی فقط با توجه کردن و یک لبخند این پاداش داده می‌شود. در مرحله بعد اگر باز هم تقویت رفتارهای مثبت نتیجه ای در بر نداشت، می‌توان از برخی تکنیک ها مانند بی‌توجهی یا محرومیت استفاده کرد. گاهی فرزندان بیش فعال با تکرار یک کار ناشایست به دنبال جلب توجه هستند. در بی توجهی، در واقع به رفتارهایی که ناشایست است، توجه نمی‌شود تا کودک از ادامه آن منصرف شود به شرطی که آن فعالیت خطرناک نباشد.
مراجعه به روان شناسی با تخصص درمان بیش‌فعالی
در عین حال متخصص برای ارزیابی این مشکل به تمامی جوانب این مشکل می‌نگرد و از ابزار دقیقی استفاده می‌کند. به طور مثال، نشانه ها را دقیق بررسی می‌کند، هوش را در شرایطی که فرد تمرکز کافی دارد، می‌سنجد و سپس به درمان می‌پردازد. چنان چه تشخیص نهایی بیش‌فعالی باشد، متخصص ممکن است در کنار مداخلات روان شناختی از دارو بهره ببرد که البته تجویز آن، فقط توسط پزشک خواهد بود. برای درمان باید به روان شناسی که تخصص درمان بیش‌فعالی دارد، مراجعه کنید نه هر متخصص دیگری.
اولین گام، بهبود ارتباط است
اولین گام در حل مشکلات کودکان و نوجوانان بیش فعال، بهبود ارتباط با آنان است. فردی که تصمیم دارد فرزندش را تغییر دهد باید از جایگاه خاصی در زندگی او برخوردار باشد یعنی حرفش خریدار داشته باشد. برای این کار باید از سال های آغازین تولد شروع کرد. با این حال برای بهبود ارتباط با نوجوان 12 ساله‌تان هنوز دیر نشده است. زمان‌هایی را برای انجام فعالیت‌های مفرح و لذت‌بخش با پسرتان اختصاص دهید و استعدادهایش را کشف کنید. با مشاهده دقیق رفتارهایش این کار را انجام دهید.
رفتارهای خوب را تقویت کنید
گام بعدی تقویت رفتارهای خوب فرزندتان است. اگرچه اغلب عادت کرده‌ایم فقط در صورت مشاهده رفتارهای ناپسند، تنبیه کنیم و فعالیت‌های خوب را نادیده می‌گیریم، باید به رفتارهای مثبت پاداش داد(مثلا انجام تکالیف یا توجه به درس). قبل از این‌که بخواهیم رفتاری را تنبیه کنیم، می‌توانیم از این تکنیک استفاده کنیم. این پاداش لازم نیست هزینه‌ای داشته باشد. گاهی فقط با توجه کردن و یک لبخند این پاداش داده می‌شود. در مرحله بعد اگر باز هم تقویت رفتارهای مثبت نتیجه ای در بر نداشت، می‌توان از برخی تکنیک ها مانند بی‌توجهی یا محرومیت استفاده کرد. گاهی فرزندان بیش فعال با تکرار یک کار ناشایست به دنبال جلب توجه هستند. در بی توجهی، در واقع به رفتارهایی که ناشایست است، توجه نمی‌شود تا کودک از ادامه آن منصرف شود به شرطی که آن فعالیت خطرناک نباشد.