عاقبت تقابل خرس و عقاب
علی قادری
تحلیل رفتارهای اخیر سران روسیه نشان می‌دهد ولادیمیر پوتین دست دونالد ترامپ و اروپایی‌ها را در «بازی اوکراین» خوانده است. ترامپ از زمان کسب قدرت در کاخ سفید با وعده حل منازعات جهانی پا به عرصه سیاست نهاد، اما گذشت زمان نشان داد برآورده شدن وعده‌هایش بیشتر شبیه رویاست و واقعیت‌های جهانی نقشه‌های ترامپ و تیم حاکم بر آمریکا را با بن‌بست مواجه کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل خودداری پوتین از پذیرش آتش‌بس آمریکا این که به این نتیجه دست یافته است، ادامه روند کنونی موجب از بین رفتن ریشه بحران در روابط با اوکراین و اروپا نخواهد شد. اوکراین همچنان سودای عضویت در اتحادیه اروپا را در سر می‌پروراند و اروپایی‌ها نیز علاقه‌مندند کشورهای شرق اروپا همچنان به عنوان سدی در برابر توسعه روسیه عمل کنند. به نظر می‌آید پوتین به دنبال کسب تضامین امنیتی بیشتر از طرف غربی است. بررسی روند رفتار ترامپ نشان می‌دهد، وی به دنبال دستیابی سریع به توافقات منطقه‌ای و جهانی است. هدف ترامپ از این موضوع به دست‌آوردن امتیاز در برابر رقبای خود و همچنین ایجاد تعادل راهبردی برای کاهش مخاصمات با قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای برای تمرکز بر درگیری و رقابت با چین است. پوتین که به خوبی به اهداف ترامپ پی برده، به دنبال گرفتن امتیاز بیشتری از ترامپ و آمریکایی‌هاست؛ لذا تلاش می‌کند با طولانی‌شدن مذاکرات بتواند میزان امتیازات دریافتی را از طرف مقابل افزایش دهد. خودداری پوتین از پذیرش آتش‌بس کامل در اوکراین و شروطش، مانند توقف کمک‌های تسلیحاتی به کی‌یف و بی‌طرفی اوکراین در قبال ناتو، نشان‌دهنده راهبردش برای حفظ اهرم‌های فشار در مذاکرات و دریافت تضامین امنیتی بلند مدت است. پوتین با پیچیده کردن مذاکرات، سعی در خرید زمان و حفظ دستاوردهای نظامی خود دارد. وی به‌خوبی واقف است پذیرش آتش‌بس ۳۰ روزه می‌تواند به نفع کی‌یف باشد تا با دریافت کمک‌های نظامی و اطلاعاتی بیشتر، موقعیت خود را تقویت کند. افزایش حملات روسیه در واقع پیامی به اروپاست که روسیه حاضر به عقب‌نشینی بدون امتیازات قابل‌توجه نیست. در این باره به نظر می‌آید روسیه درصدد است با افزایش فشارهای نظامی بیشترین امتیازات را از طرف مقابل دریافت کند. تحلیل بازیگران مناقشه اوکراین نشان می‌دهد پوتین به هیچ‌وجه تمایلی ندارد در زمین آمریکا و اروپا بازی کند و در تلاش است از فرصت طلایی به دست آمده در چالش میان اتحادیه اروپا و آمریکا برای به حداکثر رساندن منافع خود به بهترین نحو استفاده کند. پوتین هرگونه آتش‌بس موقت را به نفع طرف مقابل می‌داند و خواستار تضامین امنیتی بلندمدت غربی‌ها به ویژه اروپایی‌ها در رابطه با روسیه است.