صلح در «تار عنکبوت»
در حالی که دور جدید مذاکرات استانبول میان نمایندگان روسیه، اوکراین و میانجی‌گران بین‌المللی با محوریت آتش‌بس و تبادل اسرا برگزار شد، تشدید درگیری‌ها در جبهه‌های جنگ و شکاف فزاینده در صف حامیان غربی کیف، از پیش، سایه سنگینی بر نتیجه این دور از گفت‌وگوها انداخته بود. تنها ساعاتی پیش از آغاز مذاکرات، اوکراینی‌ها در حمله‌ای غافلگیرانه ارتش روسیه را هدف قرار دادند. کی‌یف اعلام کرد که پایگاه هوایی «بلایا» در شمال شهر ایرکوتسک، محل نگهداری بمب‌افکن‌های هسته‌ای روسیه در سیبری، را با حمله پهپادی مورد اصابت قرار داده و تعداد زیادی از این هواپیماهای راهبردی را نابود کرده است. انتشار تصاویر این حمله و بازتاب گسترده آن در رسانه‌های غربی، حتی از اصل خبر نیز تأثیرگذارتر بود؛ اقدامی که عملاً در آستانه مذاکرات، کوره جنگ را داغ‌تر و فضای میز مذاکره را سردتر کرد.
یک منبع اطلاعاتی اوکراین در کی‌یف ادعا کرد که سازمان امنیت داخلی اوکراین (SBU) عملیات پهپادی گسترده‌ای با نام «تار عنکبوت» را علیه بیش از ۴۰ فروند هواپیمای نظامی روسیه انجام داده و آن ها را ساقط کرده است. مقامات روسی هم بدون اشاره به نام اوکراین، حمله به چهار پایگاه خود را تایید کرده‌اند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه گفته که عاملان این حمله حکم مرگشان را امضا کرده‌اند و بعد از این دیگر هیچ خط قرمزی وجود ندارد.
فاصله کهکشانی مواضع روسیه و اوکراین در مذاکرات
حمله پهپادی اوکراین درحالی صورت گرفت که مسکو و کی‌یف پس از چند دور مذاکره، همچنان در تضادهای عمیق درباره تحولات جنگ باقی مانده‌اند. مقامات اوکراینی به ویژه ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور این کشور بارها تأکید کرده‌اند که بدون بازپسگیری کامل سرزمین‌های اشغال شده خود، هیچ راه‌حل پایداری قابل تصور نیست. کی‌یف همچنین خواهان تضمین‌های امنیتی بین‌المللی و عضویت فوری در ناتو است، موضوعی که خط قرمز مسکو محسوب می‌شود. مقامات روس بارها اعلام کرده‌اند که هرگونه توافق صلح باید «واقعیات جدید میدانی» را به رسمیت بشناسد، که اشاره‌ای آشکار به مناطق تحت کنترل روسیه در شرق اوکراین و کریمه است. پوتین اخیراً در اظهاراتی گفت:«مذاکره‌ای که واقعیت‌های جغرافیای سیاسی جدید را نادیده بگیرد، صرفاً تکرار یک فریب است». همچنین برخی منابع غربی گزارش دادند که اوکراین در مذاکرات استانبول، نقشه راهی را پیشنهاد می‌دهد که با برقراری یک آتش‌بس کامل دست‌کم به مدت ۳۰ روز آغاز می‌شود و در ادامه بازگشت تمام اسرای هر دو طرف و نیز بازگرداندن کودکان اوکراینی منتقل شده به مناطق تحت کنترل روسیه را شامل می‌شود.
شکاف در جبهه غرب
در حالی که دولت ترامپ با استفاده از اهرم کاهش‌های حمایت‌های نظامی و سیاسی فشار زیادی بر زلسنکی برای پذیرش مذاکره وارد کرده است، اروپا، به ویژه کشورهای آلمان، فرانسه و لهستان در ماه‌های اخیر حمایت‌های مالی و نظامی خود را از کی‌یف را افزایش داده‌اند. اروپایی‌ها در دو ماه گذشته بسته‌های کمکی جدیدی شامل پهپادهای پیشرفته، موشک‌های دوربرد و جنگنده‌های نسل چهارم را به اوکراین ارسال کردند. در جریان سفر هفته گذشته زلنسکی به برلین، آلمان با ارائه بسته جدید کمک ۵ میلیارد یورویی به کی‌یف و همچنین تولید مشترک سامانه‌های تسلیحات دوربرد در اوکراین موافقت کرد. حتی اخیرا نیز مجوز استفاده از موشک‌های دوربرد برای حمله به عمق روسیه از سوی بروکسل صادر شد که در تعارض با برنامه‌های کاخ سفید در جهت تقویت فرایند سیاسی است. تصور فزاینده این است که اوکراین، با تکیه بیشتر بر حمایت‌های اروپا عملاً از دیکته‌های واشنگتن فاصله گرفته و کمتر مایل به کوتاه آمدن از خواسته‌های حداکثری خود در مذاکرات است. با دلگرمی به جایگزنی حمایت‌های نظامی اروپا به جای آمریکا، احتمالاً امیدهای کیف برای بازپسگیری اراضی از دست رفته از طریق تداوم جنگ مجدداً در حال فزونی گرفتن است.برهمین اساس، اقدام برلین مبنی بر ارسال موشک دوربرد «تاروس» موجب شد تا کیث کلاگ، فرستاده ویژه ترامپ در اوکراین علیه اروپا موضع‌گیری کند. او گفت: او (پوتین) این جنگ را، جنگی نیابتی از جانب ناتو تلقی می‌کند و صادقانه بگویم، به نوعی حق با اوست. منظورم این است که حمایت و کمک‌های کشورهای اروپایی را ببینید. بدیهی است که پوتین هم این حمایت را می‌بیند.» در نتیجه این روند، نقش آمریکا را در اعمال فشار برای مصالحه کاهش داده و موجب پیچیده‌تر شدن فضای دیپلماسی شده است زیرا روسیه ممکن است به این نتیجه برسد که مسیر نظامی و نه مذاکره، همچنان تنها گزینه مؤثر است.
پایان ماه عسل پوتین و ترامپ
در میانه افزایش حرف‌نشنوی‌های زلنسکی از کاخ سفید، نشانه‌های بازگشت ترامپ به مسیر دولت بایدن و احتمال پایان دوره کوتاه فضای تنش‌زدایی مسکو و واشنگتن، خود مزید بر علت شده تا دور دوم مذاکرات صلح در استانبول کم‌رونق‌تر از مذاکرات ریاض و دور اول نشست استانبول پیشبینی شود.ترامپ هفته گذشته با لحنی بی‌سابقه به کرملین حمله کرد و از عدم تمایل آن برای مذاکره در خصوص آتش‌بس با اوکراین انتقاد کرد. او در یکی از تندترین اظهاراتش تا به امروز درباره پوتین گفت که پوتین «با آتش بازی می‌کند». درحالی که مسکو پیش‌تر رویکرد غیرمداخله‌جویانه ترامپ را فرصتی برای دستیابی به یک توافق صلح احتمالی می‌دید، تشدید اقدامات نظامی اوکراین اکنون این تصور را تضعیف کرده است.