کاوشی جاه‌طلبانه در جست‌وجوی حیات
در میان تمام اجرام آسمانی، قمر یخی مشتری، به‌نام «اروپا»، همواره توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. زیر لایه ضخیم یخی این قمر، اقیانوسی وسیع و گرم وجود دارد که شرایط آن بسیار شبیه به محیطی است که حیات در زمین آغاز شده است. دانشمندان بر این باورند که در اعماق این اقیانوس، ممکن است اشکالی از حیات اولیه وجود داشته باشد. پس از سال‌ها مطالعه و تحقیق، بالاخره زمان آن رسیده است که به طور مستقیم به سراغ اروپا برویم. فضاپیمای کلیپر، با هدف بررسی دقیق این قمر یخی، به زودی به فضا پرتاب خواهد شد. این ماموریت، به ما این فرصت را می‌دهد تا به سوالات اساسی در مورد اروپا پاسخ دهیم: ضخامت لایه یخی چقدر است؟ آیا در این اقیانوس حیات وجود دارد؟
کشفی جذاب و تصادفیهمه چیز از یک کشف تصادفی آغاز شد. در دهه ۹۰ میلادی فضاپیمای گالیله در مأموریتی تاریخی، شواهدی از وجود یک اقیانوس زیر سطحی در قمر یخی مشتری، اروپا، ارائه داد. این کشف دانشمندان را به شدت هیجان‌زده کرد و رؤیای کشف حیات فرازمینی را در دل‌هایشان زنده کرد. با توجه به اهمیت این کشف، ناسا تصمیم گرفت تا مأموریتی اختصاصی برای مطالعه اروپا طراحی کند. در ابتدا، ایده یک مأموریت کوچک و کم‌هزینه مطرح شد؛ اما به تدریج با افزایش اطلاعات و درک اهمیت این قمر یخی، ابعاد این مأموریت بزرگ‌تر شد. دانشمندان و مهندسان، با استفاده از آخرین دستاوردهای فناوری فضایی، طرح‌های جسورانه‌ای برای کاوش در اروپا ارائه دادند. یکی از این طرح‌ها، مأموریت «مدارگرد قمرهای یخی مشتری» بود. این ماموریت بسیار بلندپروازانه، علاوه بر مطالعه اروپا، قصد داشت تا سایر قمرهای یخی مشتری را نیز بررسی کند. اما متأسفانه، به دلیل پیچیدگی فنی و هزینه بسیار بالای این ماموریت، پروژه کنار گذاشته شد.
اروپا کلیپر وارد می‌شود
با این حال، علاقه به مطالعه اروپا همچنان پابرجا بود. دانشمندان و مسئولان ناسا، با استفاده از تجربیات گذشته و درس‌هایی که آموخته بودند، طرح جدیدی را با نام «اروپا کلیپر» ارائه کردند. این مأموریت، با هدف بررسی دقیق‌تر اروپا و جست‌وجوی نشانه‌های حیات، در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین پروژه‌های فضایی ناسا تبدیل شده است.
وکیلی که کارهای فضایی کرد
در سال ۲۰۰۰، جان کولبرسون، یک وکیل محافظه‌کار اهل تگزاس، با ورود به کنگره، مسیر زندگی حرفه‌ای خود را تغییر داد. اگرچه در ابتدا تمرکز او بر مسائل محلی مانند ساخت جاده بود، اما علاقه عمیق او به فضا، به ویژه ماموریت‌های اکتشافی، او را به یکی از حامیان اصلی برنامه‌های فضایی ناسا تبدیل کرد. با تلاش‌های پیگیر کولبرسون و دیگر حامیان اکتشافات فضایی، ناسا مجبور شد تا برنامه‌های جدیدی را برای مطالعه قمرهای یخی مشتری و زحل تدوین کند. در نهایت، پس از سال‌ها تلاش، ماموریت مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا برای مطالعه اروپا و گانیمد تصویب شد. اما این پیروزی، چندان پایدار نبود. با تغییر مدیریت در ناسا و افزایش فشارها برای کاهش بودجه، ماموریت اروپا بار دیگر با خطر لغو مواجه شد. رقابت شدید با ماموریت‌های مریخی و اولویت‌بندی بازگرداندن نمونه از مریخ، باعث شد تا بودجه ماموریت اروپا به شدت کاهش یابد. جان کولبرسون که از این اتفاق بسیار ناراحت بود، همچنان به تلاش‌های خود برای حفظ این ماموریت ادامه داد. تا نتیجه گرفت.
تلاش‌هایی که نتیجه داد
به گزارش «گجت نیوز» پس از مطالعات اولیه و بررسی‌های دقیق، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که بهترین روش برای بررسی اروپا، انجام چندین پرواز نزدیک به این قمر یخی است. این ماموریت که به اروپا کلیپر معروف شد، به دلیل قرار گرفتن مداوم در معرض تشعشعات شدید مشتری، عمر کوتاهی خواهد داشت. با این حال، این روش امکان جمع‌آوری داده‌های بسیار ارزشمندی را فراهم می‌کرد.
سفینه‌ای با امکانات بی نظیر
ماموریت فضایی کلیپر، یکی از پیچیده‌ترین و هیجان‌انگیزترین ماموریت‌های فضایی در تاریخ بشر است. این فضاپیما پس از طی مسافتی طولانی و باورنکردنی در حدود ۲.۹ میلیارد کیلومتر، به مقصد خود، قمر یخی اروپا، خواهد رسید. پس از رسیدن به مشتری، کلیپر به دور این سیاره غول‌پیکر خواهد چرخید و طی ۴۹ پرواز نزدیک، به مطالعه دقیق سطح و زیرسطح اروپا خواهد پرداخت. دانشمندان بر این باورند که زیر سطح یخی اروپا، اقیانوسی وسیع از آب شور وجود دارد. این اقیانوس، یکی از امیدوارکننده‌ترین مکان‌ها برای یافتن حیات فرازمینی در منظومه شمسی محسوب می‌شود. وجود آب مایع و مواد مغذی، شرایط را برای شکل‌گیری حیات میکروبی فراهم می‌کند. کلیپر مجهز به طیف وسیعی از ابزارهای علمی پیشرفته است که به دانشمندان کمک می‌کند تا به اطلاعات ارزشمندی درباره اروپا دست یابند. از جمله این ابزارها می‌توان به رادار نفوذ کننده یخ، طیف‌سنج، دوربین‌های باکیفیت، مغناطیس‌سنج و... اشاره کرد. این ابزارها به دانشمندان امکان می‌دهند تا ترکیب شیمیایی سطح و جو اروپا را تحلیل کنند، ساختار داخلی آن را بررسی کنند و به دنبال نشانه‌هایی از فعالیت‌های هیدروترمال و فوران‌های یخی باشند. کلیپر بزرگ‌ترین سفینه فضایی است که تاکنون برای انجام چنین ماموریتی ساخته شده است. به دلیل فاصله زیاد مشتری از خورشید، این فضاپیما به پنل‌های خورشیدی بسیار بزرگی مجهز شده است تا انرژی مورد نیاز خود را تامین کند.