دیپلماسی بی واسطه با چاشنی رکوردشکنی
کامیار
چشم‌انداز ژئوپلیتیک منطقه از دیرباز با اتحادهای پیچیده، تنش‌های تاریخی و موزاییکی از تداخل‌های فرهنگی مشخص شده است.در ماه‌های اخیر، در بحبوحه تشدید قابل توجه تنش‌ها در نتیجه اقدامات اسرائیل در منطقه، مقامات ایرانی سلسله‌ای از ابتکارات دیپلماتیک را با هدف تقویت صلح و تعامل با همسایگان منطقه‌ای خود آغاز کرده‌اند. محور اصلی این تلاش‌ها، سفرهای منطقه‌ای اخیر وزیر امور خارجه ایران است.سید عباس عراقچی پس از ۱۷ سال به بحرین رفت. همان طور که پیش از این، پس از ۱۴ سال به مصر و پس از ۱۰ سال به اردن رفت. همچنین در روزها و هفته های اخیر و در اوج تنش در منطقه، عراقچی به لبنان، سوریه، عربستان، قطر، عراق، عمان و ترکیه سفر کرده بود. عراقچی دیروز نیز پس از بحرین راهی کویت شد.جمع کشورهای منطقه که عراقچی به آن ها سفر کرده است ۱۱ کشور بوده است که می توان آن را بی سابقه و به همان اندازه پراهمیت و حساس دانست. این سفرها از ۱۲ مهر تاکنون(اولین سفر منطقه ای عراقچی) در یک بازه زمانی ۱۹ روزه انجام شده است که در تاریخ دیپلماسی منطقه ای ایران احتمالا کم سابقه است. وزارت امور خارجه ژاپن نیز از تماس تلفنی سیدعباس عراقچی با ایوایا تاکه‌شی وزیر خارجه جدید این کشور خبر داده و البته اعلام کرده که طی این گفت‌وگوی ۴۰ دقیقه‌ای، اوضاع منطقه‌ای و روابط دوجانبه مورد بررسی قرار گرفت. آخرین باری که وزیر خارجه ایران(منوچهر متکی) به بحرین سفر کرد، در سال ۱۳۸۶ یعنی ۱۷ سال پیش بود.آخرین سفر یک مقام ارشد ایرانی به بحرین به سفر صادق محصولی وزیر کشور و فرستاده ویژه محمود احمدی نژاد به بحرین در سال ۸۷ برای دلجویی از این کشور به جهت اظهارات ناطق نوری بود. ناطق نوری در سخنرانی ۲۲ بهمن آن سال، گفته بود: «آن زمان بحرین استان چهاردهم ما بود و در مجلس شورای ملی هم نماینده داشت.» اظهاراتی که منجر به تشدید تنش میان دو کشور شد. علی اکبر صالحی نیز در سال ۱۳۹۰ قرار بود به بحرین سفر کند اما به دلیل سرکوب شیعیان پس از تحولات «بهار عربی» و انتقادات داخلی، سفر را لغو کرد. در سال ۹۴ حمله به سفارت عربستان در تهران نیز بهانه را به دست بحرین داد تا به عنوان یک کشور وابسته به ریاض، روابط خود را با تهران به صورت کامل قطع کند. سفر وزیرخارجه بحرین به ایران در مراسم گرامیداشت شهید رئیسی نقطه عطفی در تلاش برای احیای روابط میان دو کشور بود. علیرغم این، روابط میان دو کشور همچنان قطع است و سفارتخانه های دو کشور نیز تعطیل هستند. در همین راستا، پس از ۱۷ سال بار دیگر وزیر خارجه ایران یعنی عباس عراقچی به بحرین سفر کرد که می توان آن را به معنای شکستن یخ روابط میان دو کشور و یا شاید مسائل دیگر قلمداد کرد! با این حال تعاملات دیپلماتیک اخیر، تداوم سیاست همسایگی ایران است که در دولت قبلی آغاز شد. این سیاست بر ارتباط و همکاری مستقیم و بدون واسطه با کشورهای همسایه تأکید دارد. پادشاه بحرین، در دیداری با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در اوایل سال جاری در مسکو، تمایل و حمایت خود را از عادی‌سازی روابط با ایران ابراز کرده بود. وی تأکید کرد که مشکلات قبلی حل شده است و دیگر هیچ توجیهی برای به تعویق انداختن برقراری مجدد روابط عادی وجود ندارد. سفر وزیر امورخارجه به بحرین، زمینه‌ساز تعاملات آینده است و فضایی را ایجاد می‌کند که در آن راه‌حل‌های دیپلماتیک می‌توانند جایگزین تقابل‌ها شوند.ایران با برقراری ارتباط با طیف وسیعی از کشورها، خود را به عنوان بازیگر اصلی دیپلماسی منطقه‌ای معرفی می‌کند که قادر به تأثیرگذاری بر نتایج و تقویت ابتکارات مشترک است.