از زمانی که ارتش صهیونیستی به جنوب لبنان حمله کرد و برای اولین بار در دو دهه گذشته با رزمندگان حزبا... به صورت زمینی وارد نبرد شد، غایب محسوسی در این درگیری وجود داشت که آن هم ارتش لبنان بود. در شرایطی که درگیری بین رژیم صهیونیستی و حزبا... به سمت یک جنگ تمام عیار پیش میرود، بسیاری این سوالات را مطرح میکنند که آیا لبنان ارتش دارد و چرا در این وضعیت بحرانی غایب است، چرا ارتش از سرزمین لبنان در برابر تهاجم رژیم صهیونیستی دفاع نمیکند؟ مهم تر از آن، چرا حزبا... و نه ارتش در برابر اسرائیل مقاومت میکنند؟
ارتش ضعیف یادگار جنگ داخلی لبنان ضعف ارتش لبنان بازتابی از تاریخ پرتلاطم این کشور و سیاست داخلی فرقهای پیچیده آن است. جنگ داخلی خونین لبنان همان گونه که بر ساختارهای سیاسی تاثیر منفی گذاشت، در بدنه ارتش نیز منجر به شکاف های گسترده شد و بسیاری از سربازان، ارتش را ترک کردند و به نیروهای مقاومت پیوستند و عملا ارتش نقش خود را به عنوان تضمین کننده امنیت و دفاع از شهروندان از دست داد.
ضعف نیروهای مسلح لبنان گواهی بر وضعیت شکننده و از هم گسیخته کشوری است که ارتش آن ظرفیت کمی برای دفاع در برابر متجاوزان دارد یا اصلاً ندارد. در واقع، حتی قدرتمندترین نیرو در کشور نبوده و با توجه به قدرت نظامی حزبا...، نیروی نظامی در سایه به شمار میرود. لبنان در چند دهه گذشته بنا به دلایل گوناگونی از جمله مخالفت قدرتهای بزرگ و عدم مشخص بودن استراتژی احزاب و اقوام داخلی دارای ارتشی ضعیف بوده است، ارتشی که عملا در هیچ یک از حملات رژیم اشغالگر نقش چندانی نداشته و بیشتر ماموریتش کمک به آسیب دیدگان داخلی بوده است.ارتش لبنان از نظر قانون اساسی، تابع نهادهای سیاسی است که اعضای آن دیدگاههای متفاوتی درباره بحران جاری دارند. ارتش لبنان عملکرد متفاوتی نسبت به ارتش کشورهای دیگر دارد و منابع لازم برای دفاع از قلمرو لبنان را ندارد، بلکه برای حفظ ثبات داخلی به کار گرفته میشود. به عبارتی، ارتش در لبنان نقش پلیس محلی را بازی میکند که در اعتراضات داخلی وارد عمل میشود تا امنیت و ثبات را برقرار کند.
بنابراین، با توجه به ضعف تسلیحاتی، کمبود آموزش، مجهز نبودن ارتش به سلاحهای سنگین، ارتش از کارایی و توان لازم برای مقابله با دشمنان خارجی برخوردار نبوده و عملا این وظیفه مهم برعهده نیروهای حزبا... بوده است. در جنگ 2006، ارتش لبنان وارد جنگ نشد و این نبرد به حزبا... محدود شد، هرچند که در بمبارانهای اسرائیلی، دهها نفر از نیروهای ارتش و امنیتی لبنان جانشان را از دست دادند. درباره این که چرا ارتش لبنان وارد درگیری مستقیم با اسرائیل نمیشود، کارشناسان معتقدند، آمارها حاکی است که این ارتش از نظر تسلیحاتی و آموزشی فاقد مولفههای قدرت برای جنگیدن است. مهم ترین علت آن، این است که به گزارش سفارت واشنگتن در بیروت، آمریکا به عنوان بزرگ ترین متحد و حامی نظامی رژیم صهیونیستی، همزمان حامی اصلی ارتش لبنان نیز محسوب میشود و بخشی از حقوق نیروهای آن را میپردازد و سلاحهای سبک و مهمات را در اختیار آن ها قرار میدهد.
در سال 2022، وزارت خارجه ایالات متحده مدعی شد که از سال 2006 تاکنون، بیش از 3 میلیارد دلار در آموزش و ارتقای قابلیتهای ارتش لبنان سرمایهگذاری کرده است. این درحالی است که در سالهای پس از آزادسازی لبنان در سال 2000 نوعی همکاری بین جبهه عربی-غربی-عبری برای تحت فشار قرار دادن دولتمردان لبنان و با هدف کنار زدن حزبا... از ساختار سیاسی این کشور به وجود آمده و لذا همه کمکهای مالی و نظامی به دولت و ارتش تا حد زیادی قطع شده است.
با این حال، برخی شیوخ عرب خلیج فارس به کمکهای محدود به ارتش لبنان ادامه میدهند. در این راستا، ارتش لبنان در تیرماه سال جاری اعلام کرد که دولت قطر ۲۰ میلیون دلار بودجه اضافی برای ارتش این کشور اختصاص خواهد داد. وزارت خارجه قطر نیز متعاقبا از حمایت مالی ۶۰ میلیون دلاری از ارتش لبنان خبر داد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، کمکهای قطر اولین کمک مالی است که در 5 سال اخیر به حقوق نظامیان ارتش لبنان اختصاص مییابد.
امید واشنگتن-تلآویو به ارتش لبناناین که مقامات صهیونیستی تلاش میکنند با استفاده از قطعنامه 1701، حزبا... را خلع سلاح کرده و امنیت جنوب لبنان را به نیروهای ارتش بسپارند، بیدلیل نیست، زیرا ارتشی ضعیف در خطوط مرزی سرزمین های اشغالی و لبنان اهداف آن ها را بیشتر تامین میکند.در این راستا، سرتیپ عساف اوریون، از افسران ارشد ارتش صهیونیستی به تازگی در سخنانی گفت:«ارتش لبنان، ارتشی خانگی است که بسیاری از دولتهای غربی به آن کمک مالی میکنند و سازمان ملل سوخت و غذای آن را تامین میکند». تال بئیری، رئیس بخش تحقیقات مرکز صهیونیستی «آلما» نیز گفت:«تسلیحات ارتش لبنان قدیمی است و به هیچوجه نمیتواند تهدیدی برای ارتش اسرائیل باشد».با توجه به این که ارتش لبنان تجربه میدانی و نیروهای زبده ندارد و به لحاظ مالی و نظامی به قدرت های غربی وابسته است، لذا کارشناسان به هیچ عنوان انتظار ندارند که ارتش این کشور وارد جنگ با رژیم صهیونیستی شود و معتقدند دولت لبنان ترجیح میدهد که حزبا... در صورت شروع جنگ در آن مشارکت کند، همان طور که سال هاست در لبنان وضعیت این گونه است.از آن جا که غربی ها دنبال خلع سلاح حزبا... و سپردن امور امنیتی به دست ارتش لبنان هستند تا بتوانند نیروی گوش به فرمان و مطیع در برابر خود و رژیم صهیونیستی تشکیل دهند، لذا پس از تحولات یک سال اخیر بیش از پیش روی این موضوع تمرکز کردهاند.در این زمینه، هفته گذشته سایت «responsible statecraft» در گزارشی اعلام کرد که در بحبوحه تنش ها بین لبنان و اسرائیل، برخی مقامات آمریکایی از این فرصت استفاده میکنند تا نیروهای مسلح لبنان را دوباره آموزش دهند. بر اساس این گزارش، این مقامات با اشتیاق برای استفاده از شکستهای احتمالی حزبا...، امیدوارند از کمکها و آموزشهای امنیتی ایالات متحده برای ارتقای نیروهای مسلح ضعیف و کم بودجه لبنان استفاده کنند تا بتوانند آینده امنیتی کشور را از دست گروه نیابتی ایران خارج کنند تا بتواند مسئولیت تثبیت مرز جنوبی لبنان را برعهده بگیرد.
با این حال روزنامه «فایننشال تایمز»، به تازگی به نقل از کارشناسان نوشت:«هیچ علاقهای در بین آمریکایی ها وجود ندارد که ارتش لبنان به اندازه کافی قوی شود که برتری نظامی اسرائیل را تهدید کند».این پروژه در زمانی روی میز دولت آمریکا قرار گرفته است که حزبا... در یک سال گذشته ضربات سهمگینی را به دشمن صهیونیستی وارد کرده که طی آن ده ها هزار شهرکنشین آواره شدهاند،لذا واشنگتن قصد دارد نیروهای مقاومت را از مرزهای اراضی اشغالی دور کرده و امنیت صهیونیست ها را تضمین کند.حزبا... به دلیل این که قدرت بلامنازع در لبنان به شمار میرود، هیچ گاه اجازه نخواهد داد دشمنان خارجی، امنیت لبنان را وجه المصالحه خواستههای خود قرار دهند. خارج شدن حزبا... از جنوب لبنان، به منزله صاف کردن مسیر اشغالگری ارتش صهیونیستی است، همان سناریویی که در سال 1982 در نبود ارتش قدرتمند رخ داد و این چیزی نیست که رهبران مقاومت به آن تن دهند.