مصاحبه اخیر سردار جعفری در خصوص واکنش ایران به حمله احتمالی رژیم صهیونیستی و همچنین پاسخ تل آویو به عملیات وعده صادق 1 جنجالی شد
دردسر ادبیات آقاعزیز
جعفر یوسفی
در یک اظهار نظر نادر و بحث‌برانگیز، سردار عزیز جعفری، فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، طی مصاحبه‌ای اظهاراتی را مطرح کرد که به شکلی بی‌سابقه تأیید کننده حمله نظامی رژیم صهیونیستی به ایران بعد از عملیات وعده صادق یک و همچنین به صورت ناخودآگاه مشروعیت بخشی به حملات کوچک به ایران بود. اظهارات سردار جعفری، با توجه به این که از سوی یک مقام عالی‌رتبه نظامی سابق جمهوری اسلامی مطرح شده، بی‌شک به دقت توسط تحلیلگران بین‌المللی و منطقه‌ای زیر نظر خواهد بود. این که این اظهارات صرفاً یک اشتباه در بیان بوده یا بخشی از یک راهبرد پیچیده‌تر، موضوعی است که نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. اما آن چه مسلم است، تعیین دقیق‌تر خطوط قرمز ایران و نحوه واکنش آن به حملات دشمنان، از اهمیت بسیاری برخوردار است. با توجه به فضای پرتنش کنونی و تهدیدهای مداوم بین ایران و اسرائیل، این‌گونه سخنان در لحظاتی حساس بیان شده و قطعاً به عنوان بخشی از پازل پیچیده سیاست‌های منطقه‌ای ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت. این اظهارات از چند جهت قابل بررسی و تحلیل است.تأیید حمله رژیم صهیونیستی به اصفهان: افشاگری یا کوچک‌نمایی؟
این که یک مقام عالی‌رتبه نظامی ایرانی برای اولین بار رسماً به وقوع یک حمله اسرائیلی علیه ایران اشاره می‌کند، خود گویای نکات بسیاری است. تاکنون، جمهوری اسلامی ایران هیچ عملیات نظامی یا حمله موشکی رژیم صهیونیستی علیه خاک خود را تایید نکرده بود و در صورت وقوع چنین حملاتی، واکنش‌ها عمدتاً به شکل پاسخ‌های پنهان یا غیرمستقیم بوده است اما آنچه در اظهارات سردار جعفری جالب توجه است، نحوه بیان این حمله به عنوان عملیاتی «کوچک و ضعیف» است. جعفری به شکلی سخن گفت که گویی اهمیت این حمله نظامی کم‌ارزش است و توان نظامی رژیم صهیونیستی برای انجام یک حمله بزرگ‌تر زیر سوال می‌رود. اما این نوع بیان، به خصوص با توجه به اینکه حمله‌ای به یک منطقه نظامی ایران در اصفهان رخ داده، ممکن است برای بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان نظامی ایران و جهان به شکل دیگری تفسیر شود. از یک سو، این سخنان می‌تواند تلاش برای کاهش نگرانی عمومی درباره توان نظامی رژیم صهیونیستی باشد و از سوی دیگر، به نحوی این حمله کوچک را به رسمیت می‌شناسد، که به خودی خود تعجب‌آور است.
مشروعیت دادن به حمله‌های محدود: یک خط قرمز خطرناک
بخش دوم اظهارات سردار جعفری، که به نوعی مشروعیت به حمله‌های کوچک و محدود رژیم صهیونیستی می‌دهد، جنجال‌برانگیزتر است. او در این بخش از صحبت‌های خود می‌گوید: «ممکن است رژیم صهیونیستی حمله مذبوحانه و محدود و کوچک برای این که بگوید من یک حرکتی کردم و جواب دادم انجام بدهد، ولی حمله‌ای که درخور وعده صادق ۲ باشد قطعا نمی‌تواند داشته باشد» این جملات به نحوی القا می‌کند که اگر رژیم صهیونیستی تنها به حملاتی محدود دست بزند، ایران واکنش تلافی‌جویانه‌ای نخواهد داشت. این نوع موضع‌گیری می‌تواند به عنوان یک «چراغ سبز» برای رژیم صهیونیستی تفسیر شود تا بدون نگرانی از پاسخ گسترده ایران، عملیات‌های نظامی محدودی را علیه آن انجام دهد. از این منظر، تعیین این خط قرمز به گونه‌ای که تنها حملات بزرگ مشمول واکنش باشد، می‌تواند خطرناک و پیش‌زمینه‌ساز اتفاقات بعدی باشد.
تحلیل‌های محتمل: 3 سناریو در پس این سخنان
در پی این سخنان، می‌توان سه سناریو مختلف را در نظر گرفت که ممکن است به تفسیر دقیق‌تر این اظهارات کمک کند:
سناریوی اول: آماده‌سازی ذهنی افکار عمومی
یکی از برداشت‌های احتمالی از این صحبت‌ها این است که این اظهارات به شکلی هماهنگ و برنامه‌ریزی‌شده انجام شده است. در این سناریو، ممکن است هدف از سخنان سردار جعفری، آماده‌سازی ذهنی مردم برای پذیرش حملات کوچک اسرائیل باشد. این پیام به مردم منتقل می‌شود که حتی اگر رژیم صهیونیستی در پاسخ به عملیات‌های ایران و مقاومت دست به اقداماتی بزند، این حملات توان ایجاد خلل جدی در کشور را ندارند و در نتیجه جای نگرانی نیست. این موضع‌گیری می‌تواند به کاهش اضطراب و حفظ آرامش داخلی کمک کند.
سناریوی دوم: عملیات روانی علیه اسرائیل
در این سناریو، سخنان سردار جعفری به عنوان بخشی از یک عملیات روانی علیه رژیم صهیونیستی تعبیر می‌شود. او با کوچک جلوه دادن حملات احتمالی رژیم اشغالگر قدس، به‌نوعی آن‌ها را به چالش می‌کشد و پیام می‌دهد که شرایط رژیم صهیونیستی آن‌قدر بعد از هفت اکتبر وخیم شده است که نمی‌تواند حمله‌ای گسترده و مؤثر علیه ایران انجام دهد. این پیام ممکن است رژیم صهیونیستی را از انجام هرگونه اقدام تحریک‌آمیز باز دارد، زیرا چنین اقداماتی حتی اگر رخ دهد، با واکنش قاطع و فراتر از انتظار ایران روبه رو خواهد شد، چنان که چندی قبل یک منبع نظامی در یک مصاحبه به واکنش قاطع ایران در برابر هرگونه تهدید جدی اشاره کرده بود.
سناریو ی سوم: اشتباه در بیان و توجه نکردن به تبعات آن
سومین احتمال این است که سردار جعفری در این مصاحبه به دلیل دقت نداشتن در انتخاب کلمات، به‌طور ناخواسته حملات محدود رژیم صهیونیستی را مشروع دانسته و به اشتباه حمله‌ای را که در مرزهای ایران رخ داده کوچک جلوه داده است. این نوع بیان می‌تواند به‌نوعی سیگنال اشتباه به رژیم صهیونیستی و دیگر دشمنان منطقه‌ای ایران ارسال کند. از آن جا که خط قرمز ایران همواره عدم تحمل هرگونه تجاوز به خاک خود بوده، هرگونه اظهارنظر که به شکل غیرمستقیم به نوعی حمله نظامی را مجاز یا غیرقابل‌پاسخ بداند، می‌تواند تبعات خطرناکی در حوزه بازدارندگی نظامی کشور به دنبال داشته باشد. برخی از فعالین سیاسی و رسانه‌ای با برداشت این چنینی از صحبت های جعفری انتقاداتی را نسبت به این صحبت ها وارد کردند.
واکنش ها به صحبت های عزیز جعفری
علی قلهکی فعال رسانه ای نوشت: «در شرایط فعلیِ منطقه، یک فرمانده بلندپایه سابق نظامی بدون هماهنگی در مقابلِ این همه رسانه، مصاحبه نمی‌کند! به نظر سرلشکر جعفری در اتاقِ مشورتِ نهاییِ "کُنش_واکنش‌های" مهم نظامی کشور حضور دارد. دقت کنیم، باب حمله مستقیم و رسمیِ نظامیِ رژیم صهیونیستی به کشور تاکنون باز نشده است؛ اسرائیلی‌ها خصوصا در سوریه نشان دادند که اگر احساس کنند که توانِ انجام کاری را بدونِ دریافتِ پاسخ دارند، پلکانی جلو می‌آیند!"واکنشِ احتمالیِ ایران" به "حمله محتمل رژیم صهیونیستی به کشور وَلو محدود"، معادلاتِ آینده را مشخص می‌کند!» کاربری نیز در این باره نوشت: «با توجه به استقرارِ "سامانه تاد" و "پاتریوت پک ۳" در سرزمین‌های اشغالی، اسناد افشا شده و همچنین پیغام‌های رد و بدل شده خصوصا در عراق توسط آمریکا‌یی‌ها، برآورد ایران این است که احتمالا رژیم صهیونیستی به کشورمان حمله می‌کند، حتی محدود و اندک!» کاربری هم با اشاره به واکنش ایران در خصوص حملات رژیم صهیونیستی نوشت: «سخنان سردار جعفری به وضوح نشان می‌دهد که اگر رژیم صهیونیستی اقدامی علیه ایران انجام دهد، این بار پاسخ ایران قطعی، قاطع و فراتر از پیش‌بینی‌ها خواهد بود. هرگونه حرکت اشتباهی از سوی تل‌آویو بی‌پاسخ نخواهد ماند.» برخی هم با در نظر گرفتن احتمال هماهنگ بودن این صحبت ها با دیگر ارکان نظامی و سیاسی کشور معتقد بودند : «برخی معتقدند که مصاحبه سردار عزیز جعفری حساب‌شده و با هماهنگی مقامات بالاتر بود. به نوعی به رژیم صهیونیستی و آمریکا پیام غیرمستقیمی فرستاد و در این قفل‌شدگی، راه برون‌رفت از این مخمصه و پایان جنگ را به شکلی ظریف نشان داد. او با اشاره به این که "مثل قبل پاسخ دهید، ما واکنش نشان نمی‌دهیم"، به‌طور ضمنی موضع ایران را بیان کرد. این رویکرد را بسیاری به‌عنوان تصمیمی عاقلانه و حساب‌شده در راستای کاهش تنش‌ها و مدیریت شرایط بحرانی ارزیابی می‌کنند.» درمقابل اما کاربر دیگری با انتقاد از صحبت های سردار جعفری نوشت : «عزیز جعفری میگه رژیم صهیونیستی میخواد پاسخ بده! پاسخ چی رو بده؟ مگه ما تجاوز کردیم در حمله؟ ما پاسخ تجاوزات رژیم صهیونیستی رو دادیم. اگر رژیم صهیونیستی مجدد تجاوز کنه. ما پاسخ می دیم. اما عزیز جعفری جوری حرف می‌زنه انگار ایران تجاوز کرده به رژیم صهیونیستی و الان نوبت رژیم صهیونیستی است که انتقام بگیره! عملیات وعده صادق در پاسخ به حمله رژیم صهیونیستی به سفارت ایران و عملیات وعده صادق ۲ در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه بود. هر حمله ای از سوی رژیم صهیونیستی تجاوز جدیدی است. واقعا این چه ادبیاتی است که ایشون استفاده کرده»